Türkiye’nin güçlü savunma sanayii kesimi ve NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip oluşu, son günlerde ABD Başkanı Donald Trump ile uyuşmazlıklar yaşayan Avrupa’yı Ankara’ya yakınlaştırdı.Trump’ın vazifeye başlamasının çabucak akabinde Ukrayna’da savaşı bitirmek için başladığı görüşmelerde Avrupa’yı dışlayıcı tavrı, bölge önderlerini bir ortaya gelmeye ve strateji belirlemeye zorladı.Avrupalı önderler, birinci olarak Paris’te, akabinde Londra ve Brüksel’de bir ortaya gelirken Ukrayna ve Avrupa’nın savunma mimarisiyle ilgili değerli toplantılara Türkiye’nin dahil edilmesi, Brüksel-Ankara çizgisindeki trafiği de ağırlaştırdı.AB, Türkiye’yi “fikirdaş ülkeler” ortasında sayarken işbirliği ve ilgilerin derinleşerek süreceği bildirisini verdi.
Türkiye’nin Savunma Kesimindeki Rolü
AB’nin dönem başkanı Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk, bu gelişmelerin ardından Ankara’ya gerçekleştirdiği ziyarette Ankara’nın hem Avrupa’nın savunmasında hem de Ukrayna-Rusya barış sürecinde daha faal rol oynaması gerektiğini söyledi.Polonyalı uzmanlar Dr. Karolina Wanda Olszowska, Dr. Aleksandra Maria Spancerska ve Dr. Karol Wasilewski, Avrupa-Türkiye bağlarının geleceği, Türkiye’nin bölgenin güvenliğinde oynayacağı rol ve AB üyeliği sürecine ait sorularını yanıtladı.”Türkiye, savunma bölümünde onlarca yıllık tecrübeye sahip”Krakow merkezli niyet kuruluşu Türkiye Araştırmaları Enstitüsünün Kurucu Lideri Dr. Karolina Wanda Olszowska, Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna ortasındaki barış müzakerelerinde arabulucu rolünü üstlenmesinin hem görüşmeler için daha inançlı bir ortam sağlanması hem de Ukrayna’nın çıkarlarına uymayan barış muahedesinin imzalanmasının önüne geçilmesini sağlayacağını söyledi.Ukrayna’da savaşın başlamasından bu yana Polonya’nın savunma endüstrisini geliştirmek için atağa geçtiğini ve yeni işbirlikleri arayışında olduğunu anlatan Olszowska, “Savunma bölümünü geliştirme konusunda onlarca yıllık tecrübeye sahip Türkiye, bu açıdan kilit bir rol oynamaktadır. Ankara, şu anda dünyanın en büyük 11. silah ihracatçısı pozisyonunda.” tabirlerini kullandı.Olszowska, Polonya’nın 2021’de Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını satın alarak Türk askeri teknolojisine olan ilgisini gösterdiğini belirterek, Tusk’ın 12 Mart’taki ziyaretinin iki ülke ortasında daha geniş çaplı savunma işbirliğinin habercisi olduğunu lisana getirdi.AB ile Türkiye ortasında savunma temelli gelişen bağlara işaret eden Olszowska, “Polonya’nın AB periyot başkanlığını yürüttüğü bu devir, Türkiye’nin AB’ye iştirakine takviye vermek ve Birlik içindeki müzakerelerinde Ankara’ya yardımcı olmak için uygun bir an teşkil ediyor. Polonya, ayrıyeten Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize siyasetlerinin özgürleştirilmesi üzere Türkiye’nin menfaatlerini de savunabilir.” görüşünü paylaştı.
Türkiye’nin Avrupa Güvenlik Mimarisi İçindeki Rolü
“Türkiye, Avrupa güvenlik mimarisinin kesimi olursa vazgeçilmez olacaktır”Varşova merkezli Doğu Araştırmaları Merkezi (OSW) Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Departmanı Lideri Dr. Karol Wasilewski, Rusya-ABD heyetlerinin 27 Şubat’ta İstanbul’daki görüşmelerine dikkati çekti.Wasilewski, “Türkiye, gelecekte barış görüşmelerinin daha da ilerlemesi şartıyla, yalnızca ABD ve Rusya’yı değil Ukrayna, Türkiye ve Avrupa’yı da içeren daha geniş müzakereler için de uygun bir yer olabilir. Türkiye’nin karar alıcılarının hem Türkiye’nin hem de Avrupa ülkelerinin masada yer alması konusundaki ısrarı, son derece rasyoneldir çünkü kalıcı bir barış lakin bölgesel aktörlerin iştirakiyle sağlanabilir.” değerlendirmesinde bulundu.Avrupa ülkelerinin muhtemel barış muahedesinin korunmasında Türkiye’nin takviyesinin arayışında olduğuna dikkati çeken Wasilewski, bu işbirliğinin her iki tarafın da çıkarına ve gelecekte öteki dallarda de ilgilerin gelişmesine yardımcı olacağını belirtti.Wasilewski, “Türkiye’nin en büyük amacı, ABD’nin NATO’dan çekilmesi durumunda gelecekteki Avrupa güvenlik mimarisinin bir kesimi olmak üzere görünüyor. Bu türlü bir senaryo hala pek mümkün görünmüyor lakin gerçekleşmesi halinde Türkiye, Avrupa’nın güvenliği için vazgeçilmez olacaktır.” tabirlerini kullandı.
Avrupa’nın Türkiye’nin Potansiyelini Tanıması
“Avrupa, Türkiye’nin potansiyelinin farkında”Polonya Milletlerarası Bağlar Enstitüsü (PISM) Analisti Dr. Aleksandra Maria Spancerska da Türkiye’nin savaşın başlangıcından beri izlediği istikrar siyasetine işaret etti.Spancerska, “Bunu yaparken tarafsız bir aracı olarak hareket etmeye ve bu ülkelerin her biriyle kendi çıkarlarını gözetmeye çalışmaktadır. Türkiye’nin stratejik ve askeri potansiyeli dikkate alındığında, NATO’nun doğu kanadının güvenliğine ait sorumluluğu paylaşması, Ukrayna ve Polonya’nın da faydasınadır.” değerlendirmesinde bulundu.Avrupa güvenlik mimarisinin yine formlandığı bir periyotta Baykar’ın Avrupa’nın öncü savunma endüstrisi şirketi Leonardo ile işbirliği muahedesi imzaladığına dikkati çeken Spancerska, “Avrupa, Türkiye’nin potansiyelinin farkında. Türkiye, savunma endüstrisinde büyük bir iş gücüne ve üretim üssüne sahip olduğundan Avrupa savunma kesimini başarılı bir biçimde güçlendirebilir.” dedi.Yakınlaşan AB-Türkiye alakalarına de değinen Spancerska, “Bence Türkiye ile işbirliği, ülkeler tarafından iki taraflı olarak güçlendirilecektir. Bilhassa de Baltık ülkeleri ve Polonya üzere Rus tehdidine karşı en savunmasız olan ülkeler için.” sözlerini kullandı.