Bakan Hakan Fidan, Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfınca (SETA) düzenlenen ve moderatörlüğünü SETA Genel Koordinatörü Nebi Miş’in yaptığı “Türkiye Yüzyılı’nda Türk Dış Siyaseti: Vizyon, Maksatlar ve Dönüşüm” başlıklı özel oturumda iştirakçilere hitap etti.
Fikir kuruluşlarının dış siyaset üzerindeki tesirinin kıymetine değinen Fidan, teori ve pratiğin entegrasyonunun kritik bir rol oynadığını vurguladı.
Fidan, teori ve pratiğin daima iç içe geçmesi gerektiğini belirterek, kamu kurumları ve fikir kuruluşları ortasındaki işbirliğinin daha da güçlendirilmesi gerektiğini lisana getirdi.
Bakan Fidan, özellikle, Türkiye’nin milletlerarası bağlar alanında kendi özgün modelini oluşturması gerektiğinin altını çizdi.
“Türkiye’nin güç ölçüsü daima evriliyor”
Türk dış siyasetinin yeni yüzyıla nasıl bir vizyonla hazırlandığı sorusuna karşılık veren Fidan, Türkiye’nin son 22 yılda ekonomik, savunma ve teknoloji alanında değerli muvaffakiyetler elde ettiğini ve bu muvaffakiyetlerin yeni vizyonun temelini oluşturduğunu söyledi.
Fidan, “Türkiye’nin güç ölçüsü daima evriliyor, genişliyor.” dedi.
Türkiye’nin Afrika’daki siyasetlerinden örnekler paylaşan Fidan, öbür medeniyetlerle olan bağlarda Türkiye’nin özgün yaklaşımla ilerlediğini belirtti.
Fidan, Türkiye’nin Afrika’da yürüttüğü dış siyaset ile başka ülkelerin siyasetleri karşılaştırıldığında ortadaki farkın daha net görüleceğini vurguladı.
Dışişleri Bakanlığında ıslahat süreci
Fidan, Türkiye’nin dış siyasetindeki dönüşüm sürecine değinerek, bilhassa Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı periyodundaki ıslahat deneyimlerini Dışişleri Bakanlığına taşıdığını belirtti.
Esaslı kurumlarda ıslahat yapmanın değerine değinen Fidan, gelenek ile geleceğin dengelenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Fidan, gelenekten gelen yeterli şeyleri koruma etmenin ve andan da gereğince istifade etmenin değerine işaret ederek “Bunu yapamayan tertipler, devletler, yapılar hangi mevzuda ve alanda olursa olsun hakikaten geride kalıyorlar ya da çöküyorlar.” tabirini kullandı.
Dışişleri Bakanlığındaki ıslahat sürecinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dayanağıyla sürat kazandığını aktaran Fidan, bu süreçte yeni üniteler kurulduğunu ve Türkiye’nin farklı coğrafyalardaki varlığının genişletildiğini söyledi.
Bakan Fidan, “Biz Latin Amerika’da varız, Afrika’da varız, Asya Pasifik’te varız, Orta Asya’da varız. Orta Doğu’daki rastgele bir krizle uğraşırken, hakkını vererek tıpkı vakitte sizin organizasyonunuz öbür yerlerdeki bahislere da vaziyet edebilmeli.” değerlendirmesini yaptı.
“Teknolojinin çarpan tesirini diplomaside kullanmamız gerekiyor”
Bu bağlamda, coğrafik ve disiplin bazlı yeni bir yapılanmaya gidildiğini belirten Fidan, Güney Amerika ve Afrika için yeni genel müdürlüklerin kurulduğunu, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) ve Kafkaslar için özel üniteler oluşturulduğunu, Çin’e yönelik çalışmalar için de farklı ünitelerin kurulduğunu söyledi.
Fidan, teknolojinin diplomasideki kıymetine de dikkati çekerek “Teknolojinin çarpan tesirini diplomaside kullanmamız gerekiyor. Burada biraz eksiğimiz vardı. Artık onu da tamamlamak için yeni ağır bir çalışma içerisindeyiz. O istikamette de faaliyetlerimiz devam ediyor.” sözlerini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye’nin dış siyasette ıslahatlarla ilerlemeye devam edeceğini vurguladı.
“(İsrail’in Gazze’ye saldırıları) Milletlerarası bütün çevrelerce bir soykırım olarak tanınma noktasına gelmiştir”
Orta Doğu’daki gelişmelere de değinen Fidan, “7 Ekim’den sonra İsrail’in başlattığı askeri harekat, memleketler arası bütün çevrelerce artık bir soykırım olarak tanınma noktasına gelmiştir.” dedi.
Bakan Fidan, dünyanın artık Gazze’de “böyle bir soykırım” olduğunu gördüğünü ve bu soykırımın, sonsuza kadar Filistin sıkıntısının tanımlanmasını ve tartışılmasını tekrar değiştirecek bir faktör olduğunu söyledi.
Fidan, iki devletli tahlilin ise en gerçekçi yol olduğunu ve Batılı ülkelerin bu mevzuda İsrail’e karşı gerekli baskıyı kuramadığını lisana getirdi.
“Var olan memleketler arası sistem, insanlığın gereksinimlerine karşılık vermiyor”
Bakan Fidan, Batı’nın İsrail’in Filistin’deki aksiyonlarına sessiz kalmasını eleştirerek, milletlerarası sistemin ıslahat muhtaçlığına dikkati çekti.
Fidan, yeni bir memleketler arası sistemin kurulması için Batı’nın beklenmesinin acınası bir durum olduğunu kaydederek “Var olan milletlerarası sistemde Doğulu aktörler de var, Batılı aktörler de var. Bunların daima birlikte oluşturduğu sistemin işleyişi bugün için insanlığın gereksinimine karşılık vermiyor ve iflas etmiş durumda.” sözlerini kullandı.
Memleketler arası aktörlerin mevcut sisteme yönelik tenkitlerine de değinen Fidan, bilhassa Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu üyelerinin sistemden şad olduklarını ve rastgele bir değişim talep etmediklerini belirtti.
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya beşten büyüktür” telaffuzuna atıfta bulunarak, milletlerarası sistemde bir meşruiyet krizi yaşandığını vurguladı.
Türkiye’nin bu noktada faziletli bir duruş sergilediğini söyleyen Fidan, “Türkiye’nin ortaya koyduğu fazilete dayalı önermelerin her zamankinden daha fazla değerli olduğunu düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Fidan, BRICS ve Avrupa Birliği (AB) ile münasebetler konusunda da değerlendirmelerde bulunarak, Türkiye’nin dış siyasetteki ekseninin genişlediğini ve Avrupa’nın Ukrayna’daki savaşın tesirleriyle yüzleştiğini kaydetti.
AB üyelik sürecine ait olarak da Fidan, Türkiye’nin bu bahiste iradesinin olduğunu lakin Avrupa’nın siyasi iradesinin olmadığını vurguladı.
Fidan, dünyanın medeniyetler üstü bir siyasal yapıya muhtaçlığının olduğunu belirterek, Türkiye’nin global sistemin işleyişi konusunda teklifler sunmaya devam edeceğini lisana getirdi.
BRICS üyeliği
BRICS’e üyelik konusuna ait soruya karşılık veren Fidan, “Bu devam eden bir süreç. Zira BRICS’in kendisi de evriliyor. O da bir kimlik arayışı içerisinde, kurumsallaşma içerisinde.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin dış siyaset stratejisinde ulusal kıymetlere vurgu yapan Fidan, “Biz Türkiye olarak kendi ulusal kıymetlerimizin ne olduğunu, kendi değerlerimizden hareketle nasıl siyaset üretebileceğimizi, çağdaş dünyada değerlerimizle nasıl ilgi kurabileceğimizi bilen bir ülkeyiz.” dedi.
Bakan, dış politikada yaşanan milletlerarası kutuplaşmalara da değinerek, Türk dış siyasetinin güçlü bir siyasal liderlik ve ekonomik gelişimle desteklendiğini vurguladı.
Konuşmasının sonunda gençlere Dışişleri Bakanlığına katılmaları konusunda teşviklerde bulunan Fidan, “Dışişlerine ilgi duymanız çok hoş. İlgi duymuyorsanız lütfen ilgi duyun. Artık bilhassa online olarak bütün dünyaya bağlandığınız bir ortamda biraz da fizikî olarak bağlanmanın yoludur Hariciyeye katılmak. Ortamıza gelin. Bu olağanüstü değerli.” diye konuştu.