Dünya Gazetesi’nden Mehmet Hanifi GÜLEL’in haberine nazaran; besin eserlerinde taklit, tağşiş ve hileliye karşı yeni hareket planını duyuran Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, geçen yıl 1,3 milyon kontrol gerçekleştirildiğini, bu yıl ise şu ana kadar 940 bin kontrolde 16 bin uygunsuzluk tespit ettiklerini ve 771 milyon lira idari para cezası kesildiğini açıkladı.
368 işletme hakkında savcılığa cürüm duyurusunda bulunulduğunu aktaran Yumaklı, yıl sonuna kadar 1,5 milyona yakın kontrol gerçekleştireceklerini tabir etmişti. Yeni açıklanan listede 520 firma taklit ve tağşiş radarına yakalanırken, 66 firma ise sıhhati tehlikeye düşürenler radarına yakalandı.
Geçtiğimiz hafta açıklanan taklit, tağşiş ve hileli gıdala-rın yeni sistemde kamuoyuna anlık duyurulması birtakım tartışmaları da beraberinde getirdi. Bakanlığın 2022 Mart ayı prestijiyle orta verdiği uygulamayı yine başlatılmasını memnuniyetle karşılayan tüketici temsilcileri, tüketicilerin yayımlanan listede denetlenen firma sayısını ve tağşiş edilen besinlerin akıbetinin merak edildiğini aktardılar.
Süt eserleri temsilcileri ise bilhassa bir iki puan yağ oranı düşük çıkan firmaların teşhir edilmesinin gerçek olmadığını söz ediyorlar. Et eserlerinde hilenin daha çok mutfak kısmında tespit edilmesi dikkat çekiyor. Öte yandan, kesim temsilcileri cezaların kâfi olmadığını ve caydırıcılık için daha faal cezaların uygulanması konusunda hemfikir.
Bakanlığın tekrar uygulamayı başlatmasını memnuniyetle karşıladıklarını kaydeden Tüketici Birliği Federasyon Genel Lideri Mehmet Bülent Deniz, 2022 Mart ile 2024 Ekim ortasında ara verilen uygulamada kamuoyunun ne oldu bittiğini bilme hakkı olduğunu söyledi. O devirde üretilen tağşiş edilmiş besinlerin akıbetinin bilinmediğini söz eden Deniz, bu bilgileri bakanlığın şeffaf bir formda açıklaması gerektiğini aktardı.
Bir öteki değerli hususun yayımlanan listede vilayetlerdeki küçük lokantaların, restoranların yahut tedarikçilerin dikkat çektiğini lisana getiren Deniz, “Bu listenin hazırlanmasının öncesinde kaç tane firma denetlendi ve kaçı âlâ çıktı? Bilgisi mevcut değil. Şayet bu yapılan 1.3 milyon kontrol firma ise bu kadar az sayıda değiştirilmiş tağşiş edilmiş besin çıktıysa o vakit Türkiye besin da çok yeterli durumda demektir. Karnemiz şayet bu kadar az sayıda firmadan ibaretse çok karamsar olmayalım. Bu, Avrupa standartlarının da üzerindeyiz demek” dedi.
“Zincir marketler gereğince kontrol yapmıyor”
Üstteki üzere birçok soruyu CİMER ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na yönelttiklerini aktaran Deniz, “Bir diğer nokta ise listenin ayrıntıları gereğince yok. A firmasıyla ilgili hangi tarihte tahlil örneği alındı, tahlil ne vakit yapıldı? Bu bilgi tüketici için değerli. Zira tüketici şayet oradan alışveriş yaptıysa en azından sıhhatine ziyanlı bir yiyecek tüketip tüketmediği konusunda fikir sahibi olmak istiyor.
Uygulama ile yapılması gerekenler yapıldı lakin eksik tarafları var. Eksikleri de bir vakit içerisinde giderilebilir. Öteki yandan bilindik ulusal ölçekteki markaların hiçbirinin bu kapsama girmemesi merak ediliyor. Ayrıyeten zincir marketlerin tedarikçilerden alınan besinin gereğince kontrol yapılmadığı da ortaya çıkıyor” diye konuştu.
Siteye giriş zorluğunun yaşanmasının tüketicilerin bu işe sahip çıktığı manasına geldiğini belirten Deniz, bu sitedeki trafiğin ağır olması manasına geldiğini söyledi.
“Süt eserlerinde sütten kaynaklı birtakım durumlar var”
Bakanlığın sıhhati tehlike-ye düşürenler ve taklit tağşiş yapanlar diye firmaları ikiye ayırdığına dikkat çeken süt eserleri temsilcileri, bu iki lis-tenin baş karışıklığına yol aç-tığını belirtiyorlar. Sütten kay-naklı kimi durumların oldu-ğunu lisana getiren temsilciler, bir firmada kuru hususta yağ oranı yüzde 45 yerine 43 çıktı-ğını ve bir puanlık eksiltmenin bilerek yapılamayacağını ak-tarıyorlar. temsilciler, yağ ora-nını tutturamayanların sütün kalitesinden ve proses işle-minden kaynaklanma olasılı-ğın yüksek olduğu aktarılıyor. Bu durum teşhir edilecek bir durum olmadığını belirtiliyor.
“Gıda güvenliği hepimiz için öncelikli hedeftir”
Türkiye Süt, Et, Besin Sana-yicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Lideri Dr. İsa Coş-kun, Türkiye’de süt ve kırmı-zı et bölümünde uluslarara-sı normlara uygun üretim yapan çok sayıda işletmenin mevcut olduğunu ve besin güvenliğinin öncelikli he-def olduğunu söyledi.
Tür-kiye’deki laboratuvarların kapasiteleri, gerçekleştir-dikleri tahliller ve sahip ol-dukları nitelikli iş gücü, yurt dışındaki laboratuvarlar-la kıyaslandığında benzeri düzeylerde bulunduğunu vurgulayan Coşkun, “Bu du-rumda, et ve süt eserlerinin tahlillerinde sorun yaşan-madığını söyleyebiliriz. Ül-kemizde faaliyet gösteren büyük ölçekli et ve süt işlet-melerinin kendi laboratuvar altyapılarına ve nitelikli iş gücüne sahip olmaları da bu değerlendirmeyi destekle-yen değerli bir faktör. Besin güvenliği ihlalleri ve taklit/ tağşiş uygulamaları hem halk sıhhatini tehdit eden kıymetli bir sorun hem de bu işini düzgün yapan, dürüst ve kurallara uygun çalışan firmalar açısından da haksız rekabet unsurudur” dedi.