TBMM Başkanı Kurtulmuş, 28. Dönem 1. ve 2. Yasama Yılı Kıymetlendirme Toplantısı’nda basın mensuplarıyla bir ortaya geldi. Kurtulmuş, toplantının açılışında 28. Devir 1. ve 2. Yasama Yılı Faaliyet Raporu’na basılı olarak değil, QR kod ile ulaşabilmelerini sağlayacak birer kartın basın mensuplarına dağıtılacağını söyledi.
Kurtulmuş, 28. Yasama Devri’nde milletvekilleri tarafından 2 bin 442, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 4 kanun teklifinin TBMM Başkanlığına sunulduğu, Genel Konsey gündeminde 76, kurullarda da 2 bin 253 kanun teklifinin bulunduğunun bilgisini verdi.
28. Yasama Devri’nde 73 kanunun kabul edildiğini, 54 TBMM Kararı alındığını, Genel Heyet ve komitelerde 468 birleşim gerçekleştirildiğini, toplam 1512 saat 49 dakika toplantı yapıldığını ve bu çerçevede 55 bin 459 sayfa tutanak tutulduğunu açıklayan Kurtulmuş, birçok parlamento ile kıyaslandığında TBMM’nin fedakarca çalışmaların yapıldığı bir meclis olduğunu vurguladı.
Bazı ülkelerin meclislerinin ayda 1-2, kimilerinin haftada bir toplandığına dikkati çeken Kurtulmuş, TBMM’nin rutin olarak haftada 3 gün toplandığını ve gündemine hakim bir halde yasa ve denetleme faaliyetlerini gerçekleştirdiğini söyledi.
– “Kavgaya varan tartışma imgesi altında TBMM’nin fedakarca çalışması gölgelenmekte”
Geneline bakıldığında nezih ve fedakar bir çalışma ortamının ortaya konulduğunu belirten Kurtulmuş, “Ama maalesef vakit zaman kaba kelamlar, karşı tarafı yok sayan, karşı tarafa hakaret eden yaralayıcı kelamlar ve hengameye varan tartışma imgesi altında TBMM’nin bu fedakarca çalışması gölgelenmektedir.” dedi.
Kurtulmuş, bu imgelerin TBMM’ye yakışmadığının altını çizerek, milletvekillerini bu bahiste daha hassas davranmaya davet etti. Kurtulmuş, parti kümelerine yapacağı ziyaretlerde de bu mevzuyu lisana getireceğini söyledi.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, 16 bin 527 yazılı soru önergesi verildiğini, bunlardan 9 bin 569’unun cevaplandırıldığını açıklayarak, TBMM Başkanı olarak kendisine verilen 84 yazılı soru önergesinden 77’sinin yanıtlandırıldığını kaydetti.
Öte yandan 45 genel görüşme ve 1809 meclis araştırma önergesi verildiğini anlatan Kurtulmuş, Balıkçılık ve Su Eserleri Bölümünde Yaşanan Problemleri Araştırma Komitesi ile Erzincan İliç Maden Kazasını Araştırma Kurulunun faaliyetlerini tamamladığını, her iki kurulun da raporunu tamamlamak üzere olduğunu belirtti.
– “Yeni anayasa çalışmaları TBMM’nin gündemine gelecek değerli ödevlerden biri”
“Yeni anayasa çalışmaları da TBMM’nin gündemine gelecek kıymetli ödevlerden birisi.” diyen Kurtulmuş, 12 Eylül Anayasası’ndan kurtulma vaktinin geldiğini, bu çerçevede toplumun bütün bölümlerinin görüşlerinin lisana getirildiği süreçlerin sonunda hem usul hem de içerik prestijiyle tartışmaların olgunlaşmasıyla birlikte anayasanın Meclis çatısı altında da yasal yerler çerçevesinde tartışılmasının mümkün olduğunu tabir etti.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, “Sivil, demokrat, iştirakçi, güçler ayrımı prensibini bütünüyle benimsemiş, Türkiye’nin gerçeklerine uygun ve milletimizin gereksinimlerini karşılayacak bir anayasa çalışmasının yapılması mecburidir.” dedi.
Geçen yasama yılında bu bahisle ilgili olarak bütün siyasi partilerle temaslarını hatırlatan Kurtulmuş, “O günkü koşullar içerisinde kategorik olarak hiçbir siyasi parti kapıyı kapatmadı. Görüşmelere başlamadan önce, Parlamentoda kümesi bulunan ya da bulunmayan temsil edilen bütün siyasi partilerin parti metinlerini inceledim. Hepsinde ‘yeni anayasa’ tabiri ya da ‘anayasada esaslı bir değişikliğe gidilmesi’ talebi yer alıyor.” diye konuştu.
Parlamentodaki siyasi partilerin tamamının ya parti programlarında ya da seçim beyannamelerinde bu zaruriliği lisana getirdiklerine dikkati çeken Kurtulmuş, “Bundan sonra da bu yerin demokratik üslup içinde tartışmaya uygun bir formda açık tutulması, bu müzakerelerin gerçekleştirilmesi için bendeniz de üzerime düşen sorumluluğu yerine getirmeye uğraş edeceğim.” sözlerini kullandı.
– “Anayasa tartışmalarının şeffaf bir taban içerisinde yapılması en hayati konulardan birisi”
TBMM Başkanı Kurtulmuş, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Şimdiye kadar Anayasa’nın içeriğiyle ilgili hiçbir tartışmanın içinde olmadık, yalnızca prosedüre ait, partilerin tamamının katıldığı, iştirakçi ve bütün Türkiye’yi kapsayan kuşatıcı bir anayasanın yapılması gerektiği üzerinde durduk. Bu çerçevede birinci 4 husus konusunda Türkiye’de parlamentoda temsil edilen partilerimizin çabucak hemen tamamına yakınının rastgele bir argümanının, teklifinin ya da bir probleminin olmadığı, bundan ötürü birinci 4 unsur hakkında yapılacak rastgele bir tartışmanın yalnızca gereksiz tansiyonlara ve vakit kaybına neden olacağını söz etmek isterim. Anayasa tartışmalarının şeffaf bir yer içerisinde yapılması herhalde en hayati konulardan birisidir.”
Gelecek periyotta üniversitelerin, hukuk topluluğunun, sivil toplum kuruluşlarının görüşü olan bütün bölümlerin görüşlerinin alınacağı, tartışmaların olgunlaştırılacağı bir devri yürütmekle TBMM olarak kendilerini yükümlü saydıklarını kaydeden Kurtulmuş, “‘TBMM bir anayasa yapamaz’ görüşü dışındaki bütün görüşleri biz dinleriz. TBMM, anayasa yapma yetkisine de gücüne de sahiptir. ‘TBMM’nin bu türlü bir yetkisi yoktur’ diyenler, demokrasiyi özümsememiş olan bölümlerdir.”
Türkiye’de yalnızca bir ya da birkaç partinin değil, bütün toplumun anayasası olarak kabul edilebilecek bir “millet sözleşmesine” gereksinim olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, bu çalışmalarda bütün siyasi partilerden güzel niyetli bir yaklaşım içerisinde olmalarını diledi.
– Yeni bir İç Tüzük çalışması
Kurtulmuş, “‘Meclis Lideri’nin elinde bir anayasa hazırlığı var ve bu anayasa hazırlığını başka partilere empoze ediyor’ fikri de külliyen yanlış bir fikirdir. Meclis Lideri’nin elinde üzerinde konuşulmuş bir unsur bile yoktur. Biz yalnızca bu sürecin şeffaf ve açık bir halde yönetilmesinden kendimizi sorumlu tutuyor ve bu konuda çaba sarf etmeye çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Meclisin yasama faaliyetleri içerisinde kıymetli gördükleri bir öbür konunun da yeni bir İç Tüzük çalışmasının TBMM gündemine gelmesi olduğunu lisana getiren Kurtulmuş, partilerin uzlaşısıyla, parlamenter diplomasinin gücünü artıracak, parlamentonun çalışma nizamını daha sağlıklı hale getirecek, daha demokratik bir Meclis İç Tüzüğünün yapılması konusunun tekrar gündeme geleceğini söyledi.
– Parlamenter diplomasi
TBMM’nin 28. Yasama Devri’nin 1. ve 2. Yasama Yılında Türkiye’nin teşebbüsçü, çok istikametli ve insani dış siyaset kurallarına uygun bir parlamenter diplomasi trafiğinin yürütüldüğünü kaydeden Kurtulmuş, Memleketler arası Parlamenter Asamblelerin Dış İlgiler Faaliyetleri kapsamında 177, İhtisas Komitelerinin Dış İlgiler Faaliyetleri kapsamında 156, Parlamentolar ortası Dostluk Kümelerinin Dış Bağlar kapsamında toplam 57 heyetler ortası görüşme/kabul gerçekleştirildiğini açıkladı.
Kurtulmuş, TBMM Başkanı olarak 12 ülkeye resmi ziyarette bulunduğunu, bu ziyaretlerden sonuncusunun Rusya Federasyonu’na gerçekleştirdiği ziyaret olduğunu belirtti.
Rusya ziyaretinin beklediklerinden de olumlu geçtiğini kdile getiren Kurtulmuş, bu ziyaret kapsamında Rus senatörlerine hitap etme, Türkiye’nin bölgesel ve global sıkıntılara bakış açısını paylaşma imkanı bulduğunu söyledi.
Kurtulmuş, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin başta olmak üzere bu ziyaret kapsamında yaptığı görüşmelerin Türkiye’nin menfaatlerini korumak için en üst seviyede gerçekleştirilen faaliyetler olduğunun altını çizdi.
– “Çok taraflı yeni dünyanın kurulmasında Türkiye çok büyük bir avantaja sahip”
ABD’nin Afganistan’dan süratli biçimde çekilmesi ile dünya siyasetinde yeni bir sayfanın başlangıcı olduğunu tabir eden Kurtulmuş, bundan sonra hiçbir ülkenin dünyayı tek başına yönetebilecek güce sahip olmadığını lisana getirdi.
Bundan sonraki dünya sisteminin en temel özelliğinin çok taraflılık olacağını kaydeden Kurtulmuş, “Bu çok taraflı yeni dünyanın kurulmasında Türkiye sahip olduğu imkanlar ve potansiyeller prestijiyle çok büyük bir avantaja sahiptir. Sayın Cumhurbaşkanı’mız ABD’de çok taraflı çalışmalarını ve münasebetlerini sürdürürken, bizlerin de TBMM parlamento heyeti olarak Rusya’da çabucak hemen farklı tarafların hepsine dokunabilen çok geniş kapsamlı bir çalışmanın içinde olmamız, temeli prestijiyle çok kutuplu dünyada Türkiye’nin potansiyelini, imkanını gösteren kıymetli bir tesadüftür.” değerlendirmesinde bulundu.
Parlamentodaki çok sesliliği yansıtması bakımından da değerli olduğunu lisana getiren Kurtulmuş, “Arkadaşlarımıza bir defa daha teşekkür ediyorum. Olağanüstü uyumlu bir halde bütün dış temaslarımızda olduğu üzere Rusya temasımızda da içeride ne kadar politik farklılıklarımız olursa olsun dışarıda tek sesli bir biçimde ulusal menfaatlerimizin peşinde olduğumuzu göstermiştir.” dedi.
TBMM Başkanı olarak 9 uluslararası toplantıya katıldığını açıklayan Kurtulmuş, ikisi çevrim içi olmak üzere toplam 6 memleketler arası konferansa iştirak sağladığını söyledi.
Kurtulmuş, TBMM Başkanı olarak 12’si Cumhurbaşkanı ve Devlet Lideri ve 59’u Meclis ve Senato Başkanı olmak üzere toplam 161 ikili görüşme gerçekleştirdiğini bildirdi.
– Temsil tanıtım ve organizasyonlar
Kurtulmuş, temsil tanıtım ve tertipler hakkında da bilgi verdi.
TBMM Televizyonu ile ilgili kimi değerli gelişmeler yaşadıklarını söyleyen Kurtulmuş, “Meclis TV’yi bir demokrasi platformu haline getirmek, burada farklı görüşlerin lisana getirilmesini temin etmek ve Meclis oturumlarının dışında da faal seyredilen bir televizyon kanalı haline getirmek üzere bir niyetimiz var.” dedi.
Kurtulmuş, 28. Periyotta vazife yapan milletvekillerimizle de söyleşiler gerçekleştirerek Meclis TV’yi kuvvetlendireceklerini lisana getirdi.
Gazze halkının yaşadığı soykırıma karşı hassas halde etkinlikler düzenlendiğini hatırlatan Kurtulmuş, “Gazze diplomasisi bakımından tepe olacak konu ise 15 Ağustos günü Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Türkiye Büyük Millet Meclisine gelerek yaptığı tarihi konuşmadır. O tarihi konuşma hem TBMM bakımından değerlidir, birebir vakitte da Filistin devleti ve Filistin davası bakımından değerlidir.” dedi.
Kurtulmuş, tasarruf önlemleri kapsamında proje safhasını bitirdikleri yeni kütüphane ve stant binası inşaatını ertelediklerini duyurdu.
İşçi alımında örnek teşkil edilecek bir adım atıldığını ve Noter huzurunda kura ile personel alımının gerçekleştiğini anlatan Kurtulmuş, bugüne kadar 125 emekçinin daima personel takımıyla işe alındığını söyledi.
Elektrikli araç kullanımını teşvik etmek emeliyle şarj istasyonları kurulduğunu belirten Kurtulmuş, eski araçların envanterden çıkarıldığını, 19 TOGG marka aracın hizmete sunumu ile 20 elektrikli araca sahip olduklarını söyledi.
Kurtulmuş, uzun yıllardır devam eden Florya’daki misafirhane ile ilgili adımlar atıldığını, birinci ve ikinci misafirhane ile ilgili restoran binalarının güçlendirme süreçlerinin tamamlandığını, 2025 yılının yaz periyodunun başında tamamlanacağını tabir etti.
“Dijital parlamento” konusuna da değinen Kurtulmuş, “Tutanakları sayfa sayfa yayınlamamıza gerek yok. Bunların hepsi dijital bir halde depolanabilir. Vekil Bilgi Sistemi Projesi, Sıhhat Bilgi Sistemi Projesi, Tutanak Bilgi Sistemi Projesi, Kanunlar Kararlar Bilgi Sistemi Projesi ve Kurullar Bilgi Sistemi Projesi uygulamaya alınmıştır.” dedi.
Arşiv Otomasyon Sistemi ile 28. Yasama Devri’nde 25 milyon sayfa dokümanın arşivlendiğini belirten Kurtulmuş, TBMM arşivlerinde bulunan tüm evrakların tasnif edilerek ve yenileştirilerek sisteme alındığını söyledi.
Siber güvenlik konusunda da çalışmaların yürütüldüğünün altını çizen Kurtulmuş, “Dijital parlamento kapsamındaki çalışmalarımızda Türkiye bilişim mükafatları programında kağıtsız parlamento projesiyle birincilik ödülünün alınması meclisimizi ve çalışanlarımızı teşvik etmektedir.” dedi.
Yeni anayasanın içeriğine ait bir soruya karşılık Kurtulmuş, yıllardır siyasetin içerisinde olan bir kişi olarak, anayasa ile ilgili çok sayıda konuşması olduğunu ancak TBMM Başkanı olarak bu konuda bilhassa şahsi fikirlerini beyan etmekten kaçındığını; şu anda değerli olanın, herkesin açık konuşabileceği bir ortamın hazırlanması olduğunu ve bahisler ortaya çıktıkça kendisinin de fikirlerini söyleyeceğini belirtti.
Son anayasa değişikliğinin 2017’de yapıldığını anımsatan Kurtulmuş, “Darbe anayasasının ruhu hala oradadır. Külliyen egemenliğin millette olduğu, bunun hiçbir kurum ve kuruluşla paylaşılmadığı, herkesin yetki ve sorumlulukları çerçevesinde üzerine düşenleri yaptığı bir anayasadan bahsediyorum. Hak ve özgürlük hususlarına baktığınız vakit, her birisi özgürlükleri genişletiyormuş üzere görünmekle birlikte rastgele bir özgürlüğü saydıktan sonra ‘ama, ancak’ diyerek kısıtlamaya gidilmiş olan bir anayasadır. Yalnızca kullandığı lisan üzerinden gerçekleşse bunun ne manaya geldiği çok açık halde görülecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD ziyaretiyle tıpkı vakitte kendisinin de Rusya ziyaretinde bulunmasına ait bir soruya Kurtulmuş, iki ziyaretin planlı olarak tıpkı periyoda denk gelmesinin bir tesadüf olduğunu söyledi.
Çok kutuplu bir dünyaya hakikat gidildiğini ve yeni bir devrin ortaya çıktığını; bölgesel ve global işbirlikleri, birtakım yeni güç istikrarları ve güç denklemlerinin ortaya çıkacağını anlatan Kurtulmuş, “Bu bile gösteriyor ki Cumhurbaşkanımız büyük bir liderlikle orada dünyanın farklı ülkelerinden beşerlerle bir ortaya gelirken, BM’nin toplantısında Türkiye’nin görüşlerini çok net bir biçimde dünya kamuoyuyla paylaşırken bizim de TBMM heyeti olarak Rusya’da bu kadar üst seviye toplantılar yapmamız, bu kadar hüsnükabul görmemiz, Türkiye’nin gücünü gösteren değerli bir göstergedir. Bunu, Türkiye’nin gücünün ve dünyada da Türkiye’nin potansiyel gücünün nasıl anlaşıldığına dair kıymetli bir gösterge olarak görüyorum. Gereğini yerine getirirsek bu sürecin Türkiye’ye yeni kapılar açacağına inanıyorum.” diye konuştu.
Kurtulmuş, “Türkiye, İsrail saldırganlığının durdurulması konusunda daha etkin bir tutum almayı kıymetlendiriyor mu?” sorusu üzerine, tüm milletlerarası toplantılarda Türkiye’nin bir numaralı hususunun Gazze olduğunu; İsrail’in akınlarının durdurulması, bölgeye insani yardımların ulaştırılması ve barışın sağlanması bahislerinde gayret sarf edildiğini kaydetti.
“Her türlü memleketler arası platformda bunun gayretini veriyoruz lakin İsrail’in bu saldırgan siyasetinin güzel anlaşılması lazım.” diyen Kurtulmuş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İsrail’in aslında Gazze’yi işgali bu işin üçüncü perdesi. İşin birinci perdesi İngilizlerin 1917’de bölgeden ayrılmasıydı. İşin ikinci perdesi 1990’larda Irak’ın işgal edilmesiydi. Adım adım, bölgede İsrail’e karşı uyanık olabilecek tüm güçlerin bertaraf edildiği bir süreci yaşadık. En son Nasrallah’ın öldürülmesinden sonra ABD’den gelen tavrı görüyorsunuz. Neredeyse ‘Teşvik ediyoruz, onaylıyoruz.’ manasına gelen kelamlar söylüyorlar. İsrail, hazır bölge ülkelerini bu kadar dağılmış vaziyette bulmuşken, kendi içlerinde sorunları çözemez inisiyatifsiz bir hale gelmişken ve ABD ile Batı bu coğrafyaya fiziki varlığıyla abanmışken ‘Ben de son adımı atayım yani Nil’den Fırat’a kadar büyük İsrail’i kurayım.’ diyor. Gazze sorununun birinci gününden itibaren söylediğimiz şudur; sanılmasın ki İsrail’in kederi Gazze’dir, Filistin’dir. İsrail Gazze’deki katliamları kadar birebir şeyi Batı Şeria’da da yapıyor. Ancak İsrail’in çabucak Lübnan’a saldırmaya başlaması, akabinde Suriye’yi maksat aldığını ortaya koyması, Nil’den Fırat’a kadar vadedilmiş toprakların kesin maksatlarından birisinin Türkiye olduğu aşikardır. Bunu bilmek için saf olmamak kafidir.”
– “Türkiye’nin bir tane ekseni vardır, o da kendi ulusal eksenidir”
BRICS’in gelişme potansiyeli olan bir platform olduğuna işaret eden Kurtulmuş, “Bunun nasıl gelişeceğini, nasıl seyredeceğini biz de vakit içerisinde göreceğiz. Türkiye, çok taraflı diplomasisinin gereği olarak tıpkı anda birden fazla yerle bağını sürdüren ülkedir. Türkiye ne doğunun ne batının, ne kuzeyin ne güneyin paraleline ya da peykine düşecek bir ülke değildir. ‘Türkiye oraya yöneliyor, orada da üyelik için çaba ediyor.’ diye eksenini değiştirecek bir ülke de değildir. Türkiye’nin bir tane ekseni vardır, o da kendi ulusal eksenidir. Türkiye bu ulusal ekseni çok taraflı dış siyasetiyle tahkim etmeye çalışıyor. Bakacağız, daha BRICS sorunu çok başlarda, olgunlaşma safhasında olan bir teşebbüs. Türkiye bu hususta beyanını, halini ve niyetini ortaya koyuyor.” sözlerini kullandı.
Bu periyotta yeni bir anayasa yapıp yapılamayacağı konusundaki bir soru üzerine Kurtulmuş, anayasa yapılabilmesinin bir aritmetik problemi olduğunu, partilerin tekliflerinin yeterli bir formda tartışılması, bunun şeffaf, açık, anlaşılabilir ve önyargısız bir biçimde sürdürülmesi durumunda bir uzlaşının olabileceğini düşündüğünü söyledi. Kurtulmuş, “Bu Meclis bunu yapabilir, yapmalıdır. Cumhuriyetimizin ikinci asrının, Türkiye’nin yeni bir yüzyılının, bu kadar büyük global ve bölgesel meselelerle boğuştuğumuz bir periyotta Türkiye’nin demokratik, kuşatıcı, kapsayıcı bir anayasa yapma muhtaçlığı vardır. Ancak sonuçta karar verecek olan parlamentodaki milletvekili arkadaşlarımızdır. Bir iki partinin değil tüm siyasi partilerin sorumluluğudur. Uygun niyetle görüşülürse sonuç alınabileceğini düşünüyorum.” dedi.
Numan Kurtulmuş, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın İsrail hücumunda öldürülmesinin akabinde toplumsal medya hesabından paylaştığı taziye bildirisine ait bir soruya karşılık şu karşılığı verdi:
“Bu, benim kendi inisiyatifim. İsrail’in bu hali karşısında herkesin şunu görmesi lazım; İsrail, ‘Bu Filistinlidir, Arap’tır, Acem’dir, Türk’tür, Sünni’dir, Şii’dir, Hristiyan’dır, Dürzi’dir.’ diye ayırt etmiyor. İsrail, bölge halklarının tamamına karşı bir savaş yürütüyor, bir devlet adabıyla değil terör örgütüymüş üzere davranıyor, ülkelerin egemenliğini tanımıyor. Bu kabul edilemez. Bu türlü bir ortamda her kim ki İsrail’in taarruzları karşısında Sünnilik-Şiilik, Araplık-Acemlik, Müslümanlık-Hristiyanlık arbedesine tutuşursa İsrail’in ekmeğine yağ sürer. Bütün bölge halklarının, bu saldırganlığı nasıl durduracakları konusunda kendi siyasi kimliklerini, etnik aidiyetlerini, mezhebi oryantasyonlarını bir tarafa bırakarak ortak nasıl harekete geçirilebilecekleri, dünya halklarının nasıl bu işin içerisine ortak olabileceği üzerine odaklanmak lazım.”