HALK SIHHATİ ACİL DURUMU
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), geçtiğimiz hafta maymun çiçeği virüsünün yayılmasını “uluslararası ehemmiyete sahip bir halk sıhhati acil durumu” olarak ilan etti.
DSÖ Sözcüsü Margaret Harris, global mercek altında olan maymun çiçeği virüsüne ait değerlendirmelerde bulundu.
VİRÜSÜN 2 GENETİK ÇEŞİDİ VAR
Virüsün süratle yayılmaya başlamasının dünyanın gündemine oturduğunu kaydeden Harris, virüsün “Klad 1 ve Klad 2” olmak üzere iki genetik cinsinin olduğunu kaydetti.
Harris, geçen yıl ortaya çıkan virüsün yeni çeşidi “Klad 1b” ile ilgili telaşlarını lisana getirirken, “Bu endişelendiğimiz tıp zira çok süratli bulaşıyor ve bilhassa çocuklar ortasında epeyce yüksek bir mevt oranına sahip” diye konuştu.
VAKALARDA PATLAMA YAŞANDI
Esas tasanın çok süratli yayılmasından kaynaklandığını belirten Harris, bu yıl 2023’ün tamamında görülenden daha fazla hadise tespit edildiğini aktardı.
Çok süratli yayılan virüs başka ülkelere de sıçradı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde artan maymun çiçeği olayları, daha evvel hiç hadise bildirmemiş Burundi, Ruanda, Uganda ve Kenya’da da görüldü.
KÜÇÜK ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ TESİRİ KAYGI VERİCİ
M çiçeği virüsünün yeni çeşidi olan Klad 1b hasebiyle daha yüksek mevt oranlarının görüldüğünü bildiren Harris, “Ölüm oranı yaklaşık yüzde 3 ve küçük çocuklar üzere hakikaten savunmasız kümelerde bundan daha yüksek. Bilhassa küçük çocuklar üzerindeki tesirlerinden tasa ediyoruz. Çatışmalar nedeniyle yerinden edilmiş beşerler ortasında da süratle yayılıyor. Yetersiz beslenmeden muzdarip bu beşerler çok tehlikeli durumda” dedi.
ÇİÇEK HASTALIĞI VE HIV GEÇİRENLERE UYARI
Harris, çiçek hastalığı ve HIV enfeksiyonuna yakalanmış bireylerin maymun çiçeği virüsünü daha ağır geçirebilme muhtemelliğine işaret ederek bu bireylerin vefat riskinin daha fazla olduğunu söyledi.
Maymun çiçeği virüsü için makul bir tedavi olmadığını kaydeden Harris, virüsü yenebilecek bir antiviral ilacın olmadığını fakat semptomatik tedavinin tesirli olduğunu söyledi.
ATEŞLİ BELİRTİLER GÖRÜLÜYOR
Hastalığa yakalananların ciltlerinde döküntüler oluştuğuna değinilirken öteki enfeksiyonları önlemek için şahısların tedaviye muhtaçlığı olduğu vurgulandı.
M çiçeği virüsü bulaşanlar, ateşli belirtilerle karşılaşıyor.
Uzmanlar, hastaların ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlara gereksinim duyacağını belirterek tıbbi tedavi almalarının ve bu süreçte kendilerini izole edebilmelerinin çok değerli olduğunu vurguluyor.
ÇİÇEK AŞISI MAYMUN ÇİÇEĞİNE KARŞI ETKİLİ
DSÖ sözcüsü Harris, çiçek hastalığı için geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı tesirli olduğunu da belirtti.
Maymun çiçeği virüsüne sahip olduğu bilinen biriyle temas kuranlara, bu temastan sonraki 4 gün içinde bu aşıları olması öneriliyor.
Aşılanması gereken bir öbür küme da salgının olduğu bölgedeki sıhhat çalışanları.
Ancak uzmanlar, maymun çiçeği virüsü için kitlesel aşılama önermiyor. Tesirli bir tahlil için, virüsün bulaştığı yerlerde maksatlı aşılama yapılması gerekiyor.
“MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDENİYLE KAPANMAYA MUHTAÇLIK YOK”
Harris, “Bu etkin bir virüs. Kimin hasta olduğunu bildiğiniz, güzel bir temas ve izolasyon tedbirleri takibi yaptığınız sürece hayli kolay bir formda durdurulabilir. Yani salgın nedeniyle bir kapanmaya muhtaçlık yok. Gereksinim olan şey, tam olarak kimin hasta olduğunu bilmeniz için çok yeterli bir nezaret. Uygun laboratuvar teşhislerine gereksiniminiz var, böylelikle kimin hasta olduğunu ve virüsün nerede olduğunu ve değişip değişmediğini takip edebilirsiniz” diye konuştu.
COVID-19’DAN FARKI NE?
Maymun çiçeğiyle ilgili insanların “yeni bir Covid-19 üzere süreç başlayabilir mi?” diye huzursuz olduğunu belirten Harris, “İnsanların Covid-19 üzere bir durumla karşı karşıya olduğumuzu düşünerek endişelenmelerine gerek yok. Bu çok farklı bir virüs, farklı halde yayılıyor” dedi.
Covid-19 hava yoluyla bulaşıyor. Maymun çiçeği ise esasen çok yakın fizikî temas yoluyla yayılıyor.
Bu yüzden fizikî temasla ilgili yapılan her şeyi durdurmak, hava yoluyla yayılan bir şeyi durdurmaktan daha kolay.
“MAYMUN ÇİÇEĞİNİN DÜNYAYA YAYILMASINI İSTEMİYORUZ”
Harris, “Maymun çiçeği virüsünün dünyaya yayılmasını ve bir pandemiye dönüşmesini istemiyoruz. Zira tekrar sıhhat sistemleri üzerinde baskı oluşturacaktır. Maymun çiçeği virüsü, bir pandemiyi önlemek için memleketler arası değere sahip bir halk sıhhati acil durumu olarak ilan edildi” diye konuştu.
Ülkelerin maymun çiçeği virüsüyle ilgili durum ve olay raporlarında “şeffaf olmalarının” bu alandaki çabaya katkı sağlayacağı belirtildi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
DSÖ’ye nazaran, M çiçeği virüsü, Poxviridae isimli virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ilişkin “maymun çiçeği” virüsünün neden olduğu viral bir hastalık.
Hastalığın yaygın belirtileri ortasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine emsal kabarcıklar yer alıyor.
Fare ve sincap üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor.
Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en değerli bulaş nedenleri ortasında yer alıyor.