Dünya Gazetesi’nden Hamide Hangül’ün haberine nazaran; kredi kanallarının daralması, faizleri yükselmesine rağmen, konut fiyatlarında artış bekleyen ve fiyatların durağan gitmesini fırsat gören tüketicilerin harekete geçmesi 62 kentte konut satışlarını artırdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerinden yapılan belirlemelere nazaran, Ağustos 2022-2023 devrinde 49 vilayette gerileyen satışlar, bu yıl ağustosta 62 vilayette yükselişe geçti. Satışların düştüğü vilayet sayısı 19’da kaldı. Böylece son yıllardaki sert düşüş rüzgarı yerini, ağustosta yükselişe bıraktı.
En fazla artış yüzde 138’lik oranla Ardahan’da yaşanırken, bu kenti yüzde 58,6’yla Adana, yüzde 44,8’le Gümüşhane, yüzde 41,4’le Bartın, yüzde 40,70’le Muş izledi.
En fazla düşüş Kilis’te
Satışlarda en fazla düşüşün, yüzde 35,3’le Kilis, yüzde 25’le Şırnak, yüzde 20,9’le Hakkari, yüzde 15,9’la Tunceli’de olduğu belirlendi. Bunu yüzde 12,2’yle Batman, yüzde 12’yle Kırıkkale, yüzde 9,4’le Artvin, yüzde 8,9’la Kırklareli, yüzde 7,9’la Trabzon, yüzde 7,7’yle Sivas, yüzde 7,5’le Zonguldak, yüzde 5,2’yle Bursa, yüzde 3,5’le Bilecik izledi.
Satış tartısı tüm bölgelere yayıldı
Turizmin beğenilen kentlerinden Antalya’da satışlar yüzde 11,5 artışla 5 bin 707’den 6 bin 361’e yükseldi. Ankara yüzde 13,5 artışla 11 bin 7 adetten 12 bin 496’ya çıkarken, İstanbul’da yüzde 11,8 artışla 17 bin 408 adetten 19 bin 467’ye ulaştı. İzmir’de de konut satışları yüzde 8,3 artışla 6 bin 504’den 7 bin 44’e yükseldi. Satışlardaki artış, çabucak tüm bölgelerde yük kazandı.
Ardahan’da 93 konutun yalnızca 1’i krediyle satıldı
Ödeme halinde peşinin de içinde olduğu başka satış yolu yük kazandı. Buna nazaran satış suratı yüzde 138’lik oranla en fazla artan Ardahan’da 93 konutun yalnızca 1 tanesi kredili satıldı.
Yine satış oranının yüksek olduğu Adana’da 3 bin 36 konutun 337’si ipotekli, 2 bin 699’u başka, yani peşin usulüyle satıldı.
Adıyaman’da 649 konutun 22’si, Aksaray’da bin 23 konutun 27’si, Bingöl’de 365 satışın 9’u, Bitlis’te 449 konutun 13’ü, Isparta’da 801 konutun 56’sı, Konya’da 3 bin 760’ın 202’si ipotekli satıldı.
Dört büyüklerde aslan hissesi nakdin
Dört büyük kentte de aslan hissesini nakit aldı. İstanbul’da da 19 bin konutun 2 bin 664’ü ipotekli satılırken, İzmir’de 7 bin 44 konutun 866’sı, Ankara’da 12 bin 496 konutun 2 bin 55’i, Antalya’da 6 bin 361 konutun 418’i ipotekli satıldı. Tekrar bu kentlerde ikinci eller yük kazandı. İstanbul’da 14 bin 389 ikinci el, 5 bin 78 sıfır konut satıldı. Ankara’da 9 bin 328 ikinci el, 3 bin 168 sıfır, Antalya’da 3 bin 944 ikinci el, 2 bin 417 sıfır, İzmir’de ise 5 bin 231 ikinci el, bin 813 sıfır konut satıldığı belirlendi. Türkiye genelinde en fazla konut satışında İstanbul, 19 bin adetle yükünü müdafaaya devam etti.
İptekli hissesi 11 yılda yüzde 37’den yüzde 10,1’e düştü
Toplam konut satışlarında ipotekli oranı, son 11 yılın en düşük düzeyine gerilerken, son 5 aya nazaran de adeta kıpırdama gösterdi. Buna nazaran, 2013 Ağustos’ta yüzde 37 olan ipoteklilerin toplam konut satışlarındaki tartısı, bu yıl ağustosta 10,1’e geriledi. Fakat aylıkta, 2024 Temmuz’da yüzde 9 olan ipotekli hissesi, buyl ağustosta yüzde 10,1’e çıktı. Bu kıpırdama kredilere de yansıdı. BDDK bilgilerine nazaran, 28 Haziran – 2 Ağustos ortasında 4,3 milyar TL artan konut kredileri, 2-29 Ağustos haftasında 5.44 milyar TL arttı ve 9 Eylül haftasında 458,7 milyar TL’ye yükseldi.
Sıfır satışı 3 vilayette arttı
Tüm bölgelerde ikinci el satışlar tartı kazanırken, yalnızca üç vilayette sıfır satışları arttı. Buna nazaran Ardahan’da 63 sıfır 30 ikinci el konut satıldı. Batman’da 467, Gümüşhane’de 138 adetle sıfır konut satışlarının ikinci eli geçtiği belirlendi.
Tüketici talebi, öbür aylarda da devam eder
İnsay Yapı Yönetim Kurulu Lideri İhsan Çulhalık, Türkiye genelinde konut satışlarının ağustosta yüzde 9,9 arttığına işaret ederek, şunları söyledi: “Konut satışları sekiz aylık periyotta ise yüzde 1,1 artışla 806 bin 317 olarak gerçekleşmiş durumda. Bu sayılar istediğimiz oranda olmasa da iki aydır konut satışlarının üst hakikat ivmelenmesi çok sevindirici. 2024 yılının ikinci yarısında konut satışlarının artmaya başladığını söyleyebiliriz. Eylülde ve bundan sonra da bu artışın devam edeceğini kestirim ediyoruz. Hele de konut kredi faiz oranlarında bir düşüş gerçekleşir ve krediye ulaşım mümkün olursa o vakit konut bölümünün yine hoş günlerine kavuşacağını söyleyebiliriz.”
Yüksek faiz ve artan maliyet stok getiriyor
Beyaz Group İnşaat Yönetim Kurulu Lideri Emrah Beyaz, konut satışlarında geçen ay başlayan üst taraflı hareketin bu ay da devam ettiğini gördüklerini belirterek, “Uzun vakittir özlediğimiz bir seyir. Bilhassa şu anki ekonomik konjonktür, faizlerin yüksek olması hasebiyle krediye erişilememesi konut satışlarını ve konut sahibi olmayı şiddetli hale getiriyor. Bu da stok yaratıyor. Fakat maliyetlerin düşmesi kelam konusu olursa ya da en azından daha fazla artış olmazsa o vakit yeni üretilen binaların da maliyetleri belirli bir noktada kalır. Böylelikle yeni konutların satış fiyatları stabil kalarak daha fazla yükselmez. Bu da direkt olarak konut satışlarını arttırır. Şayet enflasyon düşer ve kredi faizlerinde bir düşüş olursa 2025 yılında konut satışları tekrardan güzelleşebilir lakin burada bankaların düşük faizli kampanyalar yapması gerekiyor.”