Katılım bankacılığı, bu yılın birinci 6 ayında da istikrarlı büyümesini sürdürdü.
Türkiye Katılım Bankaları Birliğinden (TKBB) derlenen bilgilere nazaran iştirak bankaları, 2023 yılını 2 trilyon 40 milyar 850 milyon lira faal büyüklükle kapatırken toplanan fonlar 1,5 trilyon lira, toplam kullandırılan fonlar 1 trilyon 61 milyar lira ve toplam öz kaynaklar 143,9 milyar lira oldu.
Ocak-haziran devrinde ise iştirak bankalarının faal büyüklüğü yüzde 10,9 artışla 2 trilyon 262 milyar 316 milyon liraya çıkarken bankacılık dalından aldığı hisse yüzde 8,06’ya ulaştı.
Toplanan fonlar, birinci yarıda yüzde 3 artışla 1 trilyon 562 milyar 553 milyon liraya, kullandırılan fonlar yüzde 12,8 artışla 1 trilyon 196 milyar 11 milyon lira düzeyine çıktı.
Dalın öz kaynak toplamı 143,9 milyar liradan 171,4 milyar liraya, toplam şube sayısı 1459’dan 1486’ya ve çalışan sayısı 19 bin 728’den 20 bin 764’e yükseldi.
İkisi dijital toplam 9 bankanın faaliyet gösterdiği iştirak tarafında, konsolide olmayan finansal sonuçlara nazaran, birinci yarıda en yüksek etkin büyüklüğe sahip banka 761,2 milyar lira ile Kuveyt Türk oldu. İkinci sırada 389,1 milyar lira ile Ziraat İştirak, üçüncü sırada 349 milyar lira ile Vakıf İştirak yer aldı.
Bu periyotta en yüksek net karı 15,4 milyar lira ile Kuveyt Türk elde ederken Emlak İştirak 5,1 milyar lira, Vakıf İştirak 4,4 milyar lira net kar yazdı.
Öz kaynak tarafında ise 57,1 milyar lira ile Kuveyt Türk liderliğini korurken onu 32,7 milyar lira ile Vakıf İştirak ve 22,1 milyar lira ile Türkiye Finans İştirak takip etti.
“Katılım finans sistemi, büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldi”
Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri İsmail Vural, kesimin 2023 yılını 9 iştirak bankasıyla kapattığını, 2024 yılında ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kararıyla yeni bir dijital iştirak bankasının kurulmasına müsaade verildiğini söyledi.
Yeni iştirak bankalarının sisteme dahil olmasıyla bölümdeki pazar hissesinin artırılmasının hedeflendiğini lisana getiren Vural, “Bu stratejik atılım, tıpkı vakitte müşteri kapsayıcılığını artırmaya yönelik dağıtım kanallarına odaklanmayı ve mevcut eser ve hizmet yelpazesini çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır. Geçmiş periyotta başarılı performans grafiğini artıran iştirak bankacılığı, Türkiye iktisadına de kayda paha bir katkı sağladı ve sağlamaya devam ediyor.” diye konuştu.
Vural, finansal sistemde kıymetli pozisyona erişen iştirak finans sisteminin gelecek periyotta büyük bir atılım yapmanın eşiğine geldiğini vurguladı.
Geçen yıl dal ismine değerli bir adım atıldığına işaret eden Vural, şunları kaydetti:
“Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin uyumu ve ilgili tüm paydaşların faal iştirakiyle, “Katılım Finans Strateji Dokümanı (KFSB 2022-2025)” hazırlandı. İştirak finans alanında ülkemizin birinci ulusal strateji dokümanı olma özelliğini taşıyan KFSB, Türkiye’yi iştirak finansın başkan ülkesi olarak pozisyonlandırmak için bir yol haritası niteliği taşımaktadır.”
Etkin dijital müşteri sayısı 5,5 milyon
Vural, teknolojinin hayatın her alanına daha çok girmesiyle internet ve taşınabilir kanalların finansal tüketiciler tarafından çok daha ağır kullanıldığını anlattı.
Dijital iştirak bankacılığının bilgilerini paylaşan Vural, şunları kaydetti:
“Mobil bankacılık, iştirak bankalarımızda birincil kanal haline geldi. İştirak bankacılığında etkin dijital müşteri sayısı 2024 Haziran ayı prestijiyle 5,5 milyon müşteriye, toplam süreç hacmi 3,7 trilyon liraya ve toplam süreç sayısı ise tıpkı devirde 133 milyon adede ulaşmıştır. Yalnızca taşınabilir bankacılık kullananların oranı yüzde 90,46 iken yalnızca internet bankacılığını kullananların oranı yüzde 3,4’te kalmıştır. Her iki kanalı kullananların oranı ise yüzde 6,14. Müşterilerin finansal hizmetlere dijital kanallardan ulaşabilmesi için teknolojik altyapı yatırımlarını artırmak kurumların ortak gayesi haline geldi. Şimdiki teknolojiler kullanarak uzaktan erişim yoluyla müşteri edinimine yönelik teknolojik ve tüzel altyapı bankalar tarafından hazırlanarak faaliyete geçirilmiş ve müşteri portföylerinin gelişimine ve hizmet verimliliğine değerli bir ivme kazandırılmıştır.”
Vural, iştirak bankalarının dijital donanımları ve organizasyonel yetkinlikleriyle uzaktan müşteri edinimini çok verimli bir açılım olarak değerlendirdiklerini ve uygulamanın başladığı günden bu yana bu kanaldan müşteri sayısını daima artırmayı başardıklarını söz etti.
Son bir yıllık sayılara değinen Vural, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yaklaşık 1 milyon 568 bin 349 yeni müracaat ile bu kanaldan 588 bin 996 yeni müşteri edinimi sağlandı. İştirak bankalarının dijital imkanları en güzel formda kullanması ve açık bankacılık uygulamalarının yaygınlaşması da kesimin gelişiminde kıymetli bir etken olup bu alanda rekabetçi pozisyonda yer almaktadır. Ülkemiz iştirak finans ekosistemi, farklı dikeylerde yeni oyuncuların ve teşebbüslerin pazara girmesi ile küreselden gelen teşebbüsler sayesinde giderek genişlemekte, farklı iş modelleriyle çeşitlenmekte ve yaygınlaşmaktadır. “
Vural, Birlik olarak 6 periyottur gerçekleştirilen ve her yıl sürdürülen araştırma raporuyla kıymetli datalar sağlandığını anlattı.
Bu cins çalışmaların gerçek dalda faaliyet gösteren iştirak bankacılığı müşteri algısını daha düzgün anlamak ve ekosistemde daha güzel pahalandırmak ismine önemsendiğini belirten Vural, “Her yıl olduğu üzere 2023 yılında da gerçekleştirilen 6. Periyot İştirak Bankacılığı Dal Araştırma Raporu’nda iştirak bankalarımızın gelişen ATM ağı ve gelişen dijital hizmetlerle birlikte taşınabilir bankacılık uygulamaları, perakende müşteriler açısından daha fazla ön plana çıktı. Ticari segmentte yer alan müşteriler ise ulaşılabilir olmaya ve anında tahlile kavuşan hizmet kalitesine vurgu yaptı.” halinde konuştu.
Birinci yarıda KOBİ’lere 474,5 milyar liralık finansman desteği
Artan üye sayısı ve gelişen eserlere değinen Vural, iştirak bankacılığının Türkiye iktisadının sağlam temeller üzerinde sürdürülebilir büyüme ve genişleme maksatları doğrultusunda bir siyaset izlediğini ve KOBİ’lere finansman sağlamaya devam ettiğini belirtti.
Vural, bu alandaki sayıları şöyle paylaştı:
“Haziran 2023’te Hazine ve Maliye Bakanlığı ve 6 katılım bankasının işbirliği ve TKBB’nin dayanağıyla İştirak Finans Kefalet AŞ (KFK), KOBİ’lerin iştirak finans prensipleri çerçevesinde finansmana erişimini kolaylaştırmak için muhtaçlık duyulan kefalet/teminat dayanağını sağlamak için kuruldu. Türkiye iktisadı içinde kıymetli bir yere sahip olan KOBİ’ler, iştirak finans dalı açısından da değerli bir pozisyona sahip. 2024 Haziran ayı prestijiyle iştirak bankalarının toplam KOBİ müşteri sayısı 169 bin 414’e ulaştı. Toplam finansman meblağı 2023 yılında 393 milyar 793 milyon liradan bu yılın haziran ayına kadar yüzde 20,5 artışla 474 milyar 539 milyon liraya yükseldi. KOBİ finansmanına yönelik bu özel konsantrasyonun bir sonucu olarak, iştirak bankalarının KOBİ’lere kullandırdığı fonların toplam kullandırdığı fonlar içindeki hissesi yüzde 39,68 civarındadır.”
“Yenilenen stratejik yol haritası ile 6 temel amaç belirlendi”
TKBB Genel Sekreteri Vural, iştirak finans prensiplerine uygun bankacılık hizmetlerinin farklı ülkelerde ve coğrafyalarda yaygınlaştığını söyledi.
Birlik olarak yapılan ulusal ve memleketler arası eğitimler, etkinlikler ve işbirliktelikleri ile son yıllarda iştirak finansın komşu ülkelere ve Türk dünyasına aktarıldığını anlatan Vural, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Eğitim alanında hem yüz yüze hem de çevrim içi olarak değerli birçok çalışma gerçekleştirildi. Üye iştirak bankalarımızın 20 bin 700’ü aşan bölüm çalışanı işçisine verdiğimiz sertifikasyon eğitimi ile İslami finans alanının daha da gelişmesine ve dalda donanımlı işçi yetişmesinin yanında nitelikli olmalarına imkan sağlandı. Bir adım daha ileri giderek e-Eğitim Platformu sistemini herkese açarak tüm vatandaşlarımızın İslami finans alanının gelişiminin bir adım daha ileriye taşınması sağlandı. Bunun yanında memleketler arası manada İslami finansın gelişmekte ve kısmen bilinirliğinin olduğu kimi ülkelere takviye vermek için eğitim programları gerçekleştirildi. Bilhassa Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya’da gerçekleştirilen birtakım aktiflik ve projeler ile bu süreç devam etmektedir.”
İstanbul Finans Merkezinin değerini vurgulayan Vural, Türkiye’nin iştirak finans alanındaki birinci ulusal stratejisi İştirak Finans Strateji Belgesi’nin ülkeyi bu finansal alanda global önder olarak pozisyonlandırmak için yol haritası niteliğinde bulunduğuna işaret etti.
Vural, Birlik tarafından yayımlanan ve 2021-2025 devrini kapsayan bankacılık dalı stratejik yol haritasının yenilendiğini ve bağlantı, ekosistem, eser çeşitliliği, standartlar ve yönetişim, dijital ve yetkinlik geliştirme hususlarında 6 temel stratejik gayenin belirlendiğini anlattı.
Belirlenen maksatlara değinen Vural, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Katılım bankacılığının 2025 yılına kadar odaklanacağı mevzuların başında müşteri sayısının ve pazar hissesinin artırılması geliyor. Bu çerçevede, maksat müşterilerle irtibatın güçlendirilerek iştirak finans sistemi işleyişinin müşterilere etraflıca aktarılması ve benimsetilmesi kıymetli bir öge olarak ortaya çıkıyor. Finansal okuryazarlığın artırılmasına yönelik eğitim ve bağlantı faaliyetlerinin artırılması ile finansal kapsayıcılığın artırılması kıymetli bir başlık olarak yer alıyor.”