Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) yöneticiliğinde, Afet ve Acil Durum İdaresi (AFAD), Maden Tetkik ve Arama (MTA), Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) ve 22 üniversite işbirliğiyle “Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası”nı güncelleme çalışmaları kapsamında Türkiye Canlı Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Araştırma Platformu kuruldu.
Platform, kelam konusu üniversitelerin ilgili ünitelerinden 100 bilim insanı ile araştırmacı ve bursiyerlerden oluşan 90 kişilik grup tarafından yaklaşık 10 aydır 19 başka noktada 128 canlı yarar Türkiye Paleosismoloji Arastirmalari Projesi (P/SISMOTÜRK) kapsamında çalışmalarını tüm süratiyle sürdürüyor.
TÜBİTAK Başkanı Mandal ve Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Genel Jeoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi ve AFAD Bilimsel Destek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, proje kapsamında 6 Şubat 2023’teki 7,7 büyüklüğündeki birinci sarsıntının merkez üssü Pazarcık ilçesindeki çalışmaları inceledi.
Mandal, 6 Şubat 2023’te meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki sarsıntıların birincisinin yaşandığı Pazarcık’ta paleosismolojik araştırma gerçekleştirdiklerini hatırlatarak, yaşanan felaketin acısını hala unutmadıklarını, bu bağlamda geleceğe yönelik bilim temelli tahliller oluşturmak için gece gündüz çalışmalar yürüttüklerini aktardı.
Canlı faylar yahut fay segmentleri üzerinde paleosismoloji temelli yürütülen çalışmalarla “Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası”nın güncelleneceğini anlatan Mandal, şunları kaydetti:
“2025 yılının sonuna kadar Türkiye’nin tüm faal, canlı fay çizgilerinin paleosismolojik haritalarını çıkarmış olacağız ve bu bütün kamuoyuyla paylaşılacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanı’mız Mehmet Fatih Kacır başkanlığında yapılan bir toplantıyla AFAD liderimizin, MTA liderimizin, genel müdürümüzün iştirakiyle, birinci kez kamunun karar vericileri bir ortaya geldi. 22 üniversite, 100 araştırmacı ve 90 öğrenci bir ortaya geldi. Bu birinci sefer gerçekleşiyor. Biz en azından bilimsel manada bir ders aldık. Bu tüm dünyanın ve ülkemizin gerçeği. Yaşanan iklim değişikliği olaylarıyla birlikte bu durum daha fazla tetiklenecek. Sarsıntı sonrasında AFAD’ın ne kadar kuvvetli çalıştığını biliyoruz lakin ona gereksinim olmayacak formda gerekli tedbirlerimizi bilimsel temellere dayalı almamız lazım.”
Yeni bir fay tespit edildi
Hendeklerde yapılan incelemede, 6 Şubat 2023’teki zelzelelerde Narlı fayının kırılmadığını, bunun yanında yeni bir fay sınırının daha doğduğunu tespit ettiklerini anlatan Sözbilir, “Depremle birlikte fayın hareketinin nasıl olduğunu görebiliyoruz. Bu harekete baktığımızda buradaki hareketin Narlı fayının hareketiyle çok fazla uyuşmadığını saptamış durumdayız. Yani farklı bir fay tipi niteliğinde bir hareket gerçekleşmiş burada. Hasebiyle Narlı fayından bağımsız bir fay burası ve bu fay Doğu Anadolu Fayı’na irtibatlı bir fay diye düşünüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Ercan Aksoy da Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden bilim insanlarının bu proje ile bir ortaya gelmesinin sevindirici olduğuna işaret etti.
Çalışmalara katılan Doktora Bursiyeri-Jeoloji Yüksek Muhendisi Büşra Yerli de mesleğin birinci yıllarında bu türlü bir takıma dahil olmanın sevincini yaşadığını vurgulayarak, yerde kıymetli işlere imza atıldığını belirtti.