Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü, uzun yıllardır isteğe bağlı nakil çalışması yapmaktadır. İsteğe bağlı nakil çalışması işçi ortasında havuz tayinleri olarak da bilinir. Temel prestijiyle, isteğe bağlı nakil çalışması uygulanmaya başlamadan evvel işçinin mazereti olmadığı durumlarda misyon yaptığı adliyeden öbür bir adliyeye atanması çok zordu. İsteğe bağlı nakil çalışmasında en kıymetli kıstaslar hizmet bölgesinde istenen çalışma müddetini tamamlamak ve atanmak istenen adliyeyi tercih edenlerden yüksek puana sahip olmaktır.
4 Haziran 2024 tarihinde Memurlar.Net’te isteğe bağlı nakil çalışmalarında ataması yapılan işçinin vazgeçme taleplerinin sebep olduğu meselelere değinilmiştir. (https://www.memurlar.net/haber/1103854/istege-bagli-nakil-calismalarinda-vazgecme-hakki-sorun-olusturuyor.html)
Bu yazımızda; puanlama sisteminin misyon yapılan adliyenin bulunduğu vilayet yahut ilçenin toplumsal ve ekonomik durumuna nazaran değil, iş yoğunluğuna nazaran puanlama sisteminin güncellenmesi ve eş kuralının hakkaniyete uygun hale getirilmesi üzerinde durulacaktır. Şöyle ki:
1) UYGULANMAKTA OLAN PUANLAMA SİSTEMİNİN KAPSAMINDA BULUNAN HİZMET BÖLGELERİNİN İŞ YOĞUNLUĞU İLE TOPLUMSAL VE EKONOMİK DURUMUNA BAKIŞ:
İsteğe bağlı nakil müracaatının en değerli kaideleri şu haldedir: Vazife yapılan adliyenin bağlı olduğu vilayette Bakanlığın belirlediği çalışma mühletini doldurmak ve atanmak istenen adliyeyi tercih edenler ortasında yüksek puana sahip olmaktır. Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü’nün belirlediği bölgeler ortası puan durumu şu haldedir: 1. Bölge için 10 puan, 2. Bölge için 12 puan, 3. Bölge için 14 puan, 4. Bölge için 16 puan, 5. Bölge için 18 puandır. Belirlenen bölgelerin içinde 4. Bölge yahut 5. Bölgede bulunan adliyeler iş yoğunluğunun fazla olmadığı kentlerde bulunan adliyelerdir. 1. ve 2. Bölgeler ise çalışma müddetinin uzun olduğu ve iş yoğunluğunun fazla olduğu kentlerdir. Buradan hareketle; Aydın’ın Karacasu ilçesinde vazife yapan yazı işleri müdürü, zabıt katibi ya da mübaşir bir yıl misyon yaptığında alacağı puan 16’dır, Giresun’un Espiye ilçesinde vazife yapan zabıt katibi, yazı işleri müdürü veya mübaşir unvanlarında misyon yapan adliye çalışanının çalışma mühleti 3 yıl ve her yıl için alacağı puan ise 14’tür.
Öte yandan, Giresun’un Dereli İlçesinde çalışma müddeti 2 yıl ve her yıl için alınacak puan ise 16’dır.
Öte yandan, Giresun’un Dereli İlçesinde çalışma mühleti 2 yıl ve her yıl için alınacak puan ise 16’dır.
Dolayısıyla, iş yoğunluğunun az olduğu adliyelerde vazife yapan işçinin çalıştığı bir yılın karşılığında alacağı hizmet puanının fazla olması büyükşehirlerde vazifeli işçinin çalışma barışına olumsuz yansımaktadır. Öbür taraftan İstanbul Adliyesinde vazife yapan yazı işleri müdürü veya zabıt katibinin bir yıl çalıştığında alacağı hizmet puanı 10’dur. İstanbul’daki işlerin ağır olduğunu adliyeye işi düşen yahut düşmeyen herkes biliyorken, ağır iş yüküyle misyon yapan yargı çalışanına her yıl için 10 puan verilmesi, İstanbul’a nispeten ağır olmayan kentlerde misyon yapan yargı çalışanına ise daha yüksek puan verilmesi hakkaniyetli olmadığı üzere çalışma barışını bozmaktadır. Bu konu işçinin çalışma motivasyonuna olumsuz yansımaktadır. Puanlama sistemi bu haliyle hakkaniyetsizlikler barındırmaktadır. Büyükşehirlerin hizmet müddetinin fazla olması, puanın ise az olması Anadolu’nun küçük kentlerinde istenen çalışma mühletini az, puanının ise fazla olması çalışma barışını bozan konulardan yalnızca birisidir. Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü, büyükşehirlerdeki çalışma koşullarının yoğunluğunu ve barınma kurallarının zorluğunu bilmiyor olamaz. Hal bu türlü iken, Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan puanlama sistemi hangi saikle hazırlandığı bilinmemekle bareber; Büyükşehirlerde vazifeli çalışanın bir yıl çalıştığında alacağı hizmet puanının düşük verilmesi ve çalışma müddetinin ise uzun olarak belirlenmesi; işçinin diğer bir yere naklen atanma isteğinin önüne geçme saikiyle hazırlandığı düşünülmektedir.
2) BÜYÜKŞEHİRDE MİSYON YAPAN ÇALIŞANI CEZALANDIRMA CİHETİNE GİDİLMEMELİDİR.
Yukarıda da izah ettiğimiz üzere; Büyükşehirlerde misyon yapan yargı çalışanının gerek iş yoğunluğu gerekse de barınma sorunu gün geçtikçe artmaktadır. Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü, büyükşehirlerde misyonlu çalışanın ağır kurallarda çalışmasını yüksek puan vererek ve çalışma müddetini kısaltarak ödüllendirme cihetine gitmeyip, iş yoğunluğunun az olduğu bölgelerde misyonlu olanlara yüksek puan ve çalışma mühletinin kısa tutulması işçisi cezalandırmak manasına gelmektedir. İş yoğunluğunun fazla olduğu adliyelerde misyon yapan çalışana yüksek puan verilmesi, puanlama sistemini hakkaniyetli hale getirecektir.
Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü, Büyükşehirlerde misyon yapan işçinin diğer bir yere naklen atanmasının önüne geçmek için düşük puan ve hizmet mühletinin uzun tutulması uygulamasından vazgeçmeli, Büyükşehirlerde vazife yapan çalışanın öteki adliyelere naklen atanmasını engellemek yerine, büyükşehirlerde misyon yapmayı cazip hale getirecek formüller geliştirilmelidir.
3) EŞ KURALI ESNETİLMELİDİR.
İsteğe bağlı nakil çalışmasına başvurmak isteyip de eşiyle birebir kurumda misyon yapan ve eşinin hizmet mühleti misyon yapılan bölgede istenen hizmet müddetini tamamlamamış ise eşler isteğe bağlı nakil çalışmasına başvuramamaktadır. Eşlerden kıdemsiz olanın hizmet puanı dikkate alınmaktadır. Münasebetiyle, misyon yapılan adliyede istenen çalışma mühletini tamamlamış olanlar, eşleri çalışma müddetini tamamlamadıysa çalışmadan yararlanamıyor. İsteğe bağlı nakil çalışmasına başvurmuş olsa dahi, eşlerden kıdemsiz olanının hizmet müddeti dikkate alınacağından, başka eşin hizmet mühleti çalışma bölgesinde istenen hizmet müddetine ziyadesiyle kâfi olsa dahi eşlerden oburunun hizmet müddeti kâfi olmadığından müracaatları olumsuz sonuçlanmaktadır. Eşlerden birisi İstanbul’da uzun yıllar çalışmış ise, eşi de İstanbul’da istenen beş(5) yıl çalışma mühletini doldurmadığı için bu çalışmadan yararlanamamaktadır. İsteğe bağlı naklen atanma çalışmasının eş şartı şöyle bir açmazı da barındırmaktadır: İstanbul’da dokuz (9) yıl yahut onbeş (15) yıl misyon yapan işçi, eşinin hizmet mühleti beş (5) yılı doldurmadığından isteğe bağlı nakil çalışmasına başvuramıyor. Bu şartın hakkaniyete uygun hale getirilmesi değer arz etmektedir. Bilhassa İstanbul’daki barınma ve okul fiyatları çalışan eşlerin gelirlerinin üzerindedir.
Bu haber metninin muharriri tarafından, isteğe bağlı nakil çalışmasının puanlama ve çalışma mühletleri Excel tablosu haline getirilmiş olup, kimi kısımları yazıya eklenmiştir.
Konunun değeri ilgililer tarafından dikkate alınıp gerekenlerin yapılması dileğiyle.
1 HİZMET BÖLGESİNDE YER ALAN BİRTAKIM ADLİYELERİN HİZMET PUANLARINI GÖSTERİR EXCEL TABLOSU
2. HİZMET BÖLGESİNDE YER ALAN BİRTAKIM ADLİYELERİN HİZMET PUANLARINI GÖSTERİR EXCEL TABLOSU
3. HİZMET BÖLGESİNDE YER ALAN BİRTAKIM ADLİYELERİN HİZMET PUANLARINI GÖSTERİR EXCEL TABLOSU
v
4. HİZMET BÖLGESİNDE YER ALAN BİRTAKIM ADLİYELERİN HİZMET PUANLARINI GÖSTERİR EXCEL TABLOSU
5. HİZMET BÖLGESİNDE YER ALAN BİRTAKIM ADLİYELERİN HİZMET PUANLARINI GÖSTERİR EXCEL TABLOSU
v