Mühendis Tek-Sen Enerji Sendikası’nın açıklamasına nazaran, 5 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren “Devlet Memurları Kanunu İle Birtakım Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” çerçevesinde yapılan ek gösterge düzenlemeleri, bilhassa eğitim, sıhhat, emniyet ve din hizmetleri bölümlerinde çalışan kamu işçisinin ek göstergelerinde bariz bir artış sağladı. Fakat, teknik hizmetler sınıfındaki memurlar bu düzenlemeden yararlanamamış ve bu durum, emekli maaşları ile emekli ikramiyeleri ortasında büyük farklara yol açtı. Bu farklılıkların teknik hizmetler sınıfında misyon yapan işçi ortasında rahatsızlık ve memnuniyetsizlik yarattığına dikkat çekildi.
Mühendis Tek-Sen Enerji Sendikası tarafından yapılan yazılı açıklamada, teknik hizmetler sınıfında vazife yapan memurların ek göstergelerinin 3600’e yükseltilmesi talep edildi. Ayrıyeten geçmişte yapılan çözümsüzlük sebepleri ile önerilen tahliller de husus madde açıklandı.
İşte Mühendis Tek-Sen Enerji Sendikası tarafından yapılan açıklama.
Çözümsüzlük Sebepleri:
1. Yetersiz Takvim ve Belirsizlik: 7. Devir Toplu Mukavelesi’nin Ek Gösterge Çalışması başlıklı 50. hususunda, 3600 ek göstergenin 1. Derecedeki kimi memurlara uygulanması istikametinde bir çalışma yapılacağı belirtilmiştir. Fakat, bu çalışmanın takvimi ve sonuçlandırılma garantisi netleştirilmemiştir. Bu durum, sendikaların süreci meçhul bir biçimde bırakmasına ve somut sonuçların elde edilmemesine yol açmıştır.
2. Siyasi Tasarıların Beklemede Olması: Çeşitli siyasi partiler tarafından TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’na sunulan yasa tasarıları, kurulda bekletilmekte ve şimdi Meclis gündemine alınmamıştır. Bu durum, sorunun tahlilinde ilerleme kaydedilmesini engellemektedir.
3. Sendikaların Popülist Yaklaşımı: Sendikaların, 3600 ek gösterge talebini yalnızca ön lisans mezunlarıyla sonlu tutmak yerine, 1. Dereceye yükselen tüm memurları kapsayacak biçimde genişletmeleri, tahlil arayışlarını karmaşıklaştırmıştır. Ekonomik külfetler ve tasarruf önlemleri nedeniyle bu genişletilmiş talep uygulanamaz hale gelmiştir.
4. Mahkemeye Müracaat Korkusu: Eşit işe eşit fiyat prensibinin ihlaline ait adaletsizliklerin giderilmesi gayesiyle sendikaların mahkemeye başvurma seçeneğini değerlendirmemesi, mevcut durumu muhafaza yolunu tercih etmeleri, adaletsizliklerin çözülmesini zorlaştırmıştır. Sendikaların üye kaybı telaşıyla mahkemeye başvurmaktan kaçınmaları, adaletin sağlanmasını engellemiştir.
5. Algı İdaresi ve Yüzeysel Tahliller: 7. Periyot Toplu Mukavele unsurlarının uygulanmaması ve medyadaki aldatıcı haberlerle kamuoyunun yanıltılması, gerçek tahlil arayışlarının önünü tıkamaktadır. Bu hareketler, gerçek problemleri çözmektense yüzeysel tahliller sunmaktadır.
Önerilen Tahliller:
– Eşitlik Sağlanması: Tüm devlet kurumlarında 1. derecedeki ön lisans mezunlarının ek göstergeleri 3600 olarak eşitlenmeli ve emeklilikte de bu haklardan yararlanmalıdır.
– Kademeli Düzenleme: Kamu çalışanlarının ek göstergeleri, mezuniyet durumu, sorumluluk, yetki, vazife nitelikleri ve çalışma müddeti üzere faktörlere nazaran kademeli olarak düzenlenmelidir.
– Emeklilik Kazanımları: Emekliliğe yansıyan kazanımlar artırılarak, kamu çalışanlarının yoksulluk sonundan kurtarılması sağlanmalıdır.
Mühendis Tek-Sen Enerji Sendikası’nın açıklamasına nazaran, bu adımlar hem mevcut üyelerin haklarını korumak hem de eşitlik unsuruna uygun düzenlemeleri sağlamak açısından değer arz etmektedir.
3600 EK GÖSTERGE SORUNU: TAHLİLSİZ KALMA SEBEPLERİ VE ÖNERİLEN ÇÖZÜMLER
3600 Ek Gösterge Probleminin Art Planı:
5 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren “Devlet Memurları Kanunu İle Kimi Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında yapılan ek gösterge düzenlemeleriyle ilgili olarak, en avantajlı hale gelen kamu çalışanları eğitim, sıhhat, emniyet ve din vazifelileri olmuştur. Bu düzenlemeyle birlikte, bu meslek kümelerinin ek göstergelerinde bariz bir artış sağlanmıştır. Ayrıyeten, tüm kamu çalışanlarının ek göstergelerine genel bir artış yapılmıştır.
Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, 3600 ek göstergeden 2 yıllık yükseköğrenim gören eğitim, sıhhat, emniyet ve din hizmetlerinde çalışanlar yararlanabilmiştir. Ancak, teknik hizmetler sınıfında yer alanlar bu düzenlemenin kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu durum, emekli maaşları ve emekli ikramiyeleri ortasında büyük farklara yol açmış ve bu farklar, işçi kümeleri ortasında rahatsızlık ve memnuniyetsizlik yaratmıştır.
Sorunun Tahliline Yönelik Gelişmeler
Konunun tahlili için yetkili sendika, 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Periyot Toplu Mukavelesi’nin Ek Gösterge Çalışması başlıklı 50. hususunda şu sözleri imza altına almıştır: “(1) Kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınarak, 1. Derecedeki kimi memurlar ve başka kamu vazifelilerinin 3600 ek gösterge sayısından faydalandırılması konusunda yetkili konfederasyonun katkısıyla çalışma yapılacaktır.” Ancak, bu hususta sorunun tahliline yönelik bir takvim belirlenmemiş ve toplu mukavele müddeti içinde sonuçlandırılacağına dair bir garanti verilmemiştir. Bu durum, toplu mukavele masasından bu haliyle kalkan yetkili sendikanın süreci bilinmeyen bir halde bırakmasına yol açmıştır. Sonuçta, 7. Devir Toplu Kontratın 3 Eylül 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiş olmasının üzerinden bir yıl geçmesine karşın somut bir sonuç elde edilememiştir.
Başka bir tahlil yolu olarak, bahis çeşitli siyasi partiler tarafından yasa tasarısı halinde TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’na sunulmuştur. Lakin bu tasarılar, kurulda bekletilmekte olup, şimdi Meclis gündemine alınmamıştır.
Sendikaların Tavrı ve Kamuoyunun Algısı
Sadece ön lisans mezunları ortasındaki adaletsizliğin giderilmesi yerine, sendikaların popülist yaklaşımı sonucu 3600 ek gösterge talebi 1. Dereceye yükselen tüm memurları kapsayacak biçimde genişletilmiştir. Bu genişletilmiş talep, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik darboğaz ve tasarruf önlemleri nedeniyle, toplu kontrat kararlarının uygulanmadığı bir periyoda denk gelmiş ve bu durum tahlil bulunamayan bir sorun haline gelmiştir. Bu bağlamda, mevcut yasa tasarılarının ilerleme süreci ve tahlil teklifleri, kapsamlı bir halde tekrar değerlendirilmeli ve öncelikli adalet gereksinimi göz önünde bulundurulmalıdır.
Eşit işe eşit fiyat prensibine karşıt olan bu mevzu, kimi sendikalar tarafından mahkemeye taşınarak çözülme seçeneği olarak değerlendirilebilecekken; sendikalar bu seçeneği, “mevcut maddeden faydalanan meslek kümeleri ortasında üye kaybı yaşar mıyım?” tasasıyla elemişlerdir. Bu kaygı, eşit işe eşit fiyat unsurunun ihlaline ait adaletsizliklerin giderilmesinin önündeki manilerden biri olmuştur. Sendikalar, üye kaybı endişesiyle hareket ederek, mahkemeye başvurmayı ve bu yolla mümkün yasal düzenlemeleri riskli bulmuş ve bunun yerine mevcut durumu müdafaa yoluna gitmişlerdir. Bu durum, adaletin sağlanması ve eşitlik prensibinin uygulanması noktasında gerekli ıslahatların gerçekleştirilmesini zorlaştıran bir etken olarak öne çıkmaktadır. Sendikaların ve öbür ilgili tarafların, uzun vadeli adil tahliller için daha geniş bir perspektife sahip olmaları, hem mevcut üyelerin haklarını korumak hem de eşitlik unsuruna uygun düzenlemeleri sağlamak ismine değer arz etmektedir.
7. Devir Toplu Sözleşme’nin 11 unsurunun uygulanmadığını belirten yetkili sendikanın gerçekleştirdiği gönül alma ve göz boyama aksiyonları, ne iktidar ne de kamu çalışanları için rastgele bir mana tabir etmemektedir. Bu aksiyonlar, gerçek sıkıntıların çözülmesine katkı sağlamaktan çok, yüzeysel ve süreksiz tahlille sorunu ötelemektedir.
Yüzeysel Tahliller ve Medya Algısı
Ayrıca, algı idaresi maksadıyla yürütülen bu hareketler, internet ve basılı medyada daima olarak “3600 ek gösterge torba maddede çıkacak mı?” başlığı altında yapılan haberlerle desteklenmektedir. Fakat bu haberler, TBMM’nin kapalı olduğu günlerde bile yayınlanarak, kamuoyunu aldatıcı bir algı yaratmayı amaçlamaktadır. Bu cins haberler, yalnızca aldatmacadan ibarettir ve gerçek tahlil arayışlarının önünü tıkamaktadır.
Sonuç olarak, toplu kontrat unsurlarının uygulanmaması ve medyadaki aldatıcı haberler, hem kamu çalışanlarının haklarını savunma gayretlerini hem de iktidarın bu mevzudaki tavrını etkisiz hale getirmekte ve sorunun tahlilini daha da zorlaştırmaktadır. Gerçekçi ve tesirli tahliller için, yüzeysel aksiyonlar yerine somut adımların atılması ve şeffaf bir yaklaşım benimsenmesi gerekmektedir.
Önerilen Çözümler
Konunun tahlili hem kolay hem de uygulanabilir niteliktedir. Tüm devlet kurumlarında 1. derecedeki ön lisans mezunlarının ek göstergesi 3600 olarak eşitlenmeli ve emekli olanlar da bu haktan yararlanmalıdır.
Kamu çalışanları için kesin gayemiz, mezuniyet durumu, sorumluluk, yetki, misyon nitelikleri ve çalışma mühleti üzere faktörleri göz önüne alarak her meslek kümesinin ek göstergelerinin kademeli olarak düzenlenmesidir. Ayrıca, emekliliğe yansıtılan kazanımların artırılmasıyla kamu çalışanlarının yoksulluk hududundan kurtarılması sağlanmalıdır.