Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Şenol Hakan Kutoğlu, milattan evvel 222 yılına kadar geçmiş zelzeleleri de gösteren, yer hareketlerini uydu dataları ve uzay teknolojileri kullanarak, kendileri geliştirdikleri yazılım ile fay sınırlarını inceledi.
17 Ağustos sarsıntısıyla fay sınırındaki gücün boşaldığını belirten Prof. Dr. Kutoğlu, “17 Ağustos’ta kırılan fay sınırı Gölcük’ten başlayarak Düzce’ye kadar devam eden çizgi.
Deprem 200 kilometre boyunca bir sınırı kırdı. Bu fay üzerinde 200-250 yıl daha güç birikmesi gerekiyor ki tıpkı büyüklükte bir sarsıntı meydana gelsin. Münasebetiyle buradaki güç şu an için boşalmış durumda. Bu sınır üzerinde bu büyüklükte bir sarsıntı beklemiyoruz” dedi.
‘HENÜZ İSTEDİĞİMİZ DÜZEYDE DEĞİLİZ’
Türkiye’de yıkıcı zelzelelere neden olabilecek faylar olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kutoğlu, “Ülke olarak sarsıntılarla sınanan bir ülkeyiz. Bu yüzden sarsıntılarla yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor. Ne vakit sarsıntı olacak diye endişelenmektense bununla ilgili önlemlerimizi almak ve artık zelzelelerde can kayıpları yaşamamak durumundayız.
Bunun için de hem yetkililerin alması gereken tedbirler var lakin öbür taraftan vatandaşlarımızın da alması gereken tedbirler var. 1999’dan beri birçok yasal düzenleme çıkartıldı ve kentsel dönüşüm yapıldı. Ancak şimdi istediğimiz düzeyde değiliz.
‘ÇOK DAHA BÜYÜK KAYIPLARIMIZ OLABİLİR’
Özellikle Marmara bölgesinde yapı stokunun çok eksik ve birçoğunun da mühendislik hizmeti alınmadan inşa edilmiş binalar olduğunu görüyoruz. Bunları süratli bir halde dönüştürmemiz gerekiyor. Zira 6 Şubat sarsıntısından sonra da meydana gelen hasar ülkemiz üzerine büyük bir ekonomik yük getirdi. Allah göstermesin, Marmara bölgesinde yahut İzmir etrafında bu büyüklükte bir zelzele yaşadığımız takdirde çok daha büyük kayıplarımız kelam konusu olabilir” diye konuştu.
‘YOĞUNLUĞU TÜRKİYE’YE YAYARSAK RİSKİ AZALTIRIZ’
Kentsel dönüşüm suratını arttırıp vatandaşların ilgisini çekecek usuller bulunması gerektiğinden bahseden Prof. Dr. Kutoğlu, “Nüfus yoğunluğunu ve ekonomik yoğunluğu belirli bir bölgede çok yüksek seviyeye çıkartmak her vakit bir ülke için çok büyük risktir. 800 bin kilometrekare topraklarımız var.
Hem nüfus yoğunluğunu hem de ekonomik yoğunluğumuzu, sanayimizi, öteki tesislerimizi Marmara ya da Ege Bölgesi’nde toplamak yerine Türkiye coğrafyasına daha fazla yayarsak o vakit riski azaltmış oluruz. Büyük bir zelzele meydana geldiğinde etkilenecek tesis ve insan sayımız çok daha az olacaktır” dedi.
EN RİSKLİ FAYLAR
Prof. Dr. Kutoğlu, Türkiye’deki en riskli faylar için de şöyle konuştu:
“Doğudan başlayarak, Erzincan-Erzurum bölgesinde ve Bingöl-Yedisu sınırında gergin faylarımız var. Batıya yanlışsız geldiğimizde, Sakarya’nın güneyinde Pamukova-Geyve çizgisinde gerginlik düzeyi yüksek bir fay var. Marmara Denizi’nin içerisinde de bir ölçü gerginliği yüksek faylar kelam konusu.
Güneyde Gemlik Gölü’nden geçen faylarımız da gerginlik düzeyi yüksek. Bandırma çizgisinde gergin durumda bir fay var. Daha güneyde İzmir Manisa etrafında kimi fayların gerginlik düzeyinin yüksek olduğunu görüyoruz.
Onun dışında Denizli’den geçen fay çizgimiz var. Bu da geçmişteki büyük zelzeleden itibaren epeyce uzun müddet geçtiği için hayli bir gerginlik biriktirmiş durumda.
En büyük tehlikeyi Pamukova-Geyve çizgisinde, Gemlik Körfezi’nde, Bandırma’da ve İzmir etrafında görüyorum. Bana sorarsanız Marmara Denizi’ndeki gerginlikler daha sonra geliyor. Buradaki fayların uzunluklarına baktığımızda bunlar en az 6’nın üzerinde sarsıntı üreteceklerdir.”