Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 17 Ağustos 1999’daki Marmara Depremi’nin 25. yılı münasebetiyle bakanlık olarak yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarına ait açıklamalarda bulundu. 17 Ağustos zelzelesinin yaşandığı gece yüreklerin dağlandığını belirten Kurum, zelzelelerde hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diledi.
“Önemli yasal düzenlemeleri ve yeni uygulamaları hayata geçirdik”
Ülke olarak son 120 yılda 80 bin canın sarsıntılarda toprağa verildiğini anımsatan Kurum, “Bizim için 1999 Marmara Sarsıntısı bir milat oldu. Birebir vakitte 2002 yılından sonra şehirciliğe olan bakış açımızı değiştirdi. 1999 sarsıntısından sonra yaptığımız düzenlemelerle Türkiye’nin güçlü, dirençli ve sağlıklı kentlerini inşa etme sürecini başlattık. Ülkemizde, çok değerli yasal düzenlemeleri ve yeni uygulamaları hayata geçirdik” diye konuştu.
Bu kapsamda, zelzeleye dair 6 temel çalışmanın ülkenin geleceği için ehemmiyet taşıdığını belirten Kurum, şöyle devam etti:
“Deprem yönetmeliğini hazırladık. Yapı kontrol sistemini hayata geçirdik. Zarurî zelzele sigortası üzere uygulamaları yürürlüğe koyduk. AFAD Başkanlığımızı kurduk. Belediyeler ve TOKİ, konut üretim çalışmalarını hızlandırdı. 2011 yılında yaşanan Van Sarsıntısı sonrası Kentsel Dönüşüm Kanunu yürürlüğe girdi. Bununla birlikte Kentsel Dönüşüm Başkanlığımızı kurduk. İstanbul başta olmak üzere Marmara bölgesine özel bir genel müdürlük ihdas ettik ve tüm bu çalışmalar, afet sonrası değil, afet öncesi tedbir çalışmalarımız oldu. Alışılmış bugün tüm Türkiye’de 36 milyon bağımsız ünite, 31 milyon konut var. Bunun da yaklaşık 6 milyon bağımsız ünitesi risk altında, 2 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerekiyor.”
“Şehirlerimizin çehresini baştan aşağı değiştirdik”
Son periyotta Elazığ, Malatya ve İzmir’de meydana gelen zelzelelerde, Giresun, Kastamonu, Sinop, Rize, Bartın’da yaşanan sel felaketlerinde, Antalya ve Muğla yangınlarında “yeniden inşa” sürecini tamamladıklarını vurgulayan Kurum, “Bu biçimde, milyonlarca vatandaşımızın sıcak yuvalarında geleceğe inançla bakmalarını sağladık. İnşa ettiğimiz konutlar, ülkemizin yarınları için bir garanti, dünyada ise sağlıklı konut üretmenin kıymetli bir modeli oldu” dedi.
“2035 yılına kadar toplamda 6,5 milyon konutumuzun dönüşümünü tamamlamış olacağız”
Kurum, inşa ettikleri toplumsal konutlarla afet riskini azaltmanın yanı sıra gecekondulaşmayı önlediklerini, dar gelirli vatandaşların mesken sahibi olma hayalini gerçekleştirdiklerini lisana getirerek, “İnşallah, yatay mimari, manisiz hayat, kâfi toplumsal donatı ve teknik altyapı alanları, etrafın korunması, tarihi ve kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirlik anlayışıyla 2035 yılına kadar toplamda 6,5 milyon konutumuzun dönüşümünü tamamlamış olacağız. Başta sarsıntı bölgesi olmak üzere, ülkemizde afetlere dirençsiz tek bir sıhhatsiz yapı, tek bir çöküntü alanı kalmayacak biçimde çalışmalarımızı kararlılıkla yürütmeye devam edeceğiz.” değerlendirmesini yaptı.
“Olası bir İstanbul zelzelesi tüm Türkiye’yi etkileyecektir”
Bakan Kurum, özellikle İstanbul’un bir zelzele gerçeği olduğuna işaret ederek, “Bu nitekim hareketle şunu üzülerek söylüyorum, mümkün bir İstanbul zelzelesi yalnızca kentimizi değil tüm Marmara’yı hatta ve hatta tüm Türkiye’yi etkileyecektir. Zira ülke ekonomimizin gücü büyük oranda İstanbul’umuzda, bu bölgede yani Marmara’dadır. İstanbul’da yaşanacak bir sarsıntı gerek ekonomik, ticaret ve turizmde gerekse eğitim, savunma ve ulaşımda çok önemli düşüncelere yol açacaktır” diye konuştu.
Özellikle son 12 yılda İstanbul’da bilim insanlarıyla istişareler yaparak, kentin her köşesinde kentsel dönüşüm çalışmalarına sürat kazandırdıklarını vurgulayan Kurum, şu bilgileri paylaştı:
“Bugün, İstanbul’un 39 ilçesinde risk tahlillerimizi tamamladık ve gördük ki bu kentteki toplam konut sayısının beşte biri, yani yaklaşık 1,5 milyon mesken sıhhatsiz durumda. Mümkün bir zelzelede 600 bin konutun birinci dakikalar prestijiyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu gördük. Yani yaklaşık 2,5 milyon insanımız çok önemli risk altında yaşıyor. Bu durumun ciddiyetinin sonuna kadar farkındayız ve acil olarak bu binaların dönüştürülmesi gerektiğini biliyoruz. İstanbul’da tespit ettiğimiz 1,5 milyon riskli binanın bir kısmını dönüştürdük. Eğitim ve sıhhat yapıları dahil olmak üzere kamu binalarının zelzeleye dayanıklılığını artırdık.”
“İstanbul’da 903 bin bağımsız kısmın dönüşümünü tamamladık”
Kurum, 2012’den bu yana, 6306 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle, İstanbul’un her bir ilçesinde kentsel dönüşüm faaliyetlerini kararlılıkla sürdürdüklerini vurgulayarak, “Bu kapsamda 505 bin bağımsız kısmın yıkımını gerçekleştirdik. Ve 2012’den bugüne kadar bakanlık ve özel kesimle birlikte 903 bin bağımsız kısmın dönüşümünü tamamladık. Şu anda da 181 bin bağımsız kısmın dönüşüm çalışmalarına devam ediyoruz. Bugün İstanbul’umuzda, dönüşümü sokak sokak, mahalle mahalle, ilçe ilçe sürdürüyoruz” diye konuştu.
Bu kapsamda Kağıthane, Güngören Tozkoparan, Gaziosmanpaşa, Üsküdar Ferah ve Kirazlıtepe, Ümraniye, Bağcılar, Kağıthane, Ataşehir Şerif Ali Çiftliği, Fikirtepe, Beykoz Tokatköy, Beyoğlu Okmeydanı’nda yapılan dönüşüm çalışmalarını anımsatan Kurum, şunları söyledi:
“Bu süreçte, devlet olarak her vakit vatandaşlarımızın yanında oluyoruz. 2012 yılından bu yana, yalnızca İstanbul’da 15,5 milyar liralık kira yardımı olmak üzere toplamda 132 milyar lira dayanak ödemesi yaptık. Bu dayanaklar, İstanbul’u daha inançlı ve sağlıklı bir kent haline getirme yolunda kararlılıkla attığımız adımların bir göstergesidir.”
“Vatandaşlarımızdan kentsel dönüşüm seferberliğine katılmalarını bekliyoruz”
Zelzele gerçeği karşısında en süratli ve emniyetli projeleri hayata geçirdiklerini anlatan Kurum, “Geleceğe inançla yürüyen bir İstanbul için durmaksızın çalışmaya devam edeceğiz. Bu dönüşüm, yalnızca binaların değil, birebir vakitte geleceğimizin de dönüşümüdür. Bu vesileyle, pahalı vatandaşlarımızdan kentsel dönüşüm seferberliğine katılmalarını bekliyoruz. Geleceğimizi birlikte inşa edeceğiz” sözlerini kullandı.
Marmara Bölgesi’nde beklenen sarsıntıya karşı yol haritalarına ait bilgi veren Kurum, şunları kaydetti:
“Hazırlıklarımız sürüyor. Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında kısa vadede ‘riskli binaların süratle yenilenmesi’, orta vadede ‘deprem master planlarının uygulanması’, uzun vadede ise ‘dayanıklı ve sürdürülebilir kentler inşa etmek’ öncelikli gayelerimiz ortasında. Sarsıntı riski en yüksek bölgelerde kentsel dönüşüm projelerimizi hızlandıracak, bu süreçte riskli yapıların dönüştürülmesine her vakit öncelik vereceğiz. Bu noktada, halkımızın büyük teveccühle karşıladığı, çok ağır bir müracaat sürecini tamamlayan Yarısı Bizden Kampanya’mızı daha da hızlandıracak adımlarımızı atıyoruz.”
“İstanbul’umuzu en kısa müddette sarsıntıya hazırlıklı hale getireceğiz”
Yarısı Bizden Kampanyası dahilinde 2,5 ayda 1 milyon 225 bin konuta ait müracaatları aldıklarını belirten Kurum, “Artık Yarısı Bizden’de tarih kısıtlamasını büsbütün kaldırdık. 39 ilçemizde, vatandaşımızın süresiz müracaat yapmasının önünü açtık.” dedi. Kurum, proje kapsamında hak sahiplerine 700 bin lirası hibe, 700 bin lirası kredi ve 100 bin lirası da tahliye takviyesi olmak üzere toplam 1,5 milyon lira takviye verdiklerini bildirdi.
Kredi geri ödemelerinin yapı ruhsatının alınmasından 2 yıl sonra başladığını, 10 yıl vadeli kredinin ödemesinin başladığı birinci yıl da faiz uygulanmadığını aktaran Kurum, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yine, yeni üretilecek projelerde, otopark ve sığınak alanlarını proje metrekaresinin dışında tutuyoruz. Hiçbir kardeşimizin, hak kaybı yaşamasına müsaade vermiyoruz. Yüklenici firmalarımız için de bir uygunlaştırma yapıyoruz. Kelam konusu firmalarımıza işe başladıkları anda kontrat bedelinin yüzde 30’unu çabucak ödüyoruz. Böylelikle işi olabildiğince hızlandırıyoruz. Yarısı Bizden Kampanyası ile daima birlikte İstanbul’umuzu en kısa müddette sarsıntıya, tüm afetlere hazırlıklı hale getireceğiz.”
“Hedefimiz güçlü Türkiye”
Bakan Kurum, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılara ait bölgedeki son durum hakkında da bilgi verdi. “Depremzede kardeşlerimiz yeni yuvasına girmedikçe, biz de konutumuzda başımızı rahat bir biçimde yastığa koymayacağız” diyen Kurum, şu ana kadar 76 bin konutun tüm donatılarıyla hak sahiplerine teslim edildiğini söyledi.
Kurum, “Eylül ayında 100 bin sayısına ulaşacağız. Yeniden yıl sonuna kadar toplamda en az 200 bin konutumuzu tekrar bu anlayışla teslim edeceğiz. 2025’in sonuna geldiğimizde yeni yuvasına, bereketli iş yerine kavuşmayan tek bir depremzede kardeşimiz kalmayacak.” diye konuştu.
Türkiye Yüzyılı’nı inşa etmenin yolunun zelzele bölgesinin bir an önce ayağa kaldırılmasından geçtiğini vurgulayan Kurum, Cumhur İttifakı olarak Türkiye Yüzyılı’nı afetlere karşı dirençli toplum ve dirençli kentlerin yüzyılı yapacaklarını belirtti.
Bakan Kurum, bu noktada tüm güçleriyle millet için hazır olduklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Adımlarımızı da devletimizin bu büyük amacına nazaran atıyoruz. Yeni yuvalarımızı, sarsıntı, toprak kayması, sel, yangın, şiddetli rüzgar üzere potansiyel tehlikelerin olmadığı inançlı alanlara kuruyoruz. Yeni yerleşim yerlerimizi, dere yatakları, suyolları ve su kanallarının uzağında, mevcut risklerin en asgariye indirildiği inançlı alanlarda inşa ediyoruz. Yalnızca geçmişin tekrar ihyası değil, geleceğin de kurgulanması için ağır bir uğraş gösteriyoruz. 11 kentimizde yaptığımız etraf, kültür, tarih, spor, eğitim, ticaret ve şehircilik yatırımlarıyla, geçmiş ve geleceği kopmaz bağlarla birbirine bağlıyoruz.
Depremzede kardeşlerimiz de bu çabası yakından takip ediyor ve devletimize sonuna kadar güveniyor. Zira milletimiz biliyor ki biz, referansı eser ve hizmet olan kadrolarız. Zira bizim amacımız güçlü Türkiye, bizim sorunumuz, millete hizmettir. Zelzele bölgesinde refahı, kalkınmayı daima birlikte başaracağız. İstikrarı, inancı daima bir arada tesis edeceğiz.”