17 Ağustos 1999 saat 03.02’de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Sarsıntısı; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce’de yıkıma neden oldu.
TBMM Sarsıntı Riskinin Araştırılarak Sarsıntı İdaresinde Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Emeliyle Kurulan Meclis Araştırması Kurulunun Temmuz 2010 tarihli raporuna nazaran, sarsıntıda 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı.
Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı sarsıntıdan 16 milyona yakın kişi değişik seviyelerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
Zelzelede İstanbul’da 454 kişi hayatını yitirirken Yalova, Düzce ve Gölcük’ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981’e çıktı.
İstanbul’da 1880 kişinin yaralandığı sarsıntıda 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.
Kentte ayrıyeten 3 bin 171 okuldan 820’si hasar gördü. Bunların 118’i orta, 13’ü ağır hasarlı olarak belirlendi. İstanbul’daki 10 bine yakın kamu binasının 1137’sinde az, 387’sinde orta, 37’sinde ise ağır hasar oluştu.
İstanbul’da sarsıntıdan en çok ziyan gören yer Avcılar oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi de yaralandı. 1823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar meydana geldi.
Bakanlıklar ile TOKİ ve öteki kurumların işbirliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla zelzelenin yaraları büyük oranda sarıldı.
TOKİ, belediye ve özel kesim tarafından yıkımın yaşandığı kentlerde, zelzele yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut inşa edildi.
Başta okullar ve hastaneler üzere kamu binaları olmak üzere hafif hasarlı binalar zelzeleye karşı güçlendirildi.
Kocaeli’de birçok ilçede kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor
Binlerce insanın hayatını yitirdiği, mesken ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli’de, sarsıntının akabinde facianın acı izleri ortadan kaldırıldı.
En ağır yıkımın yaşandığı kentte zelzele yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi.
Kentte, kentsel dönüşümde öncelikli bölgelerin tespit edilmesine yönelik çalışma yürütülüyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin muhtemel bir afette Marmara Bölgesi’ne hizmet vermesi maksadıyla hazırlanan Afet Mutfağı projesinde inşa çalışmaları sürüyor. Tesiste, 36 bin şahsa 3 öğün yemek ile 100 bin kişilik çorba, günlük 30 bin ekmek üretme kapasitesi olan fırında ise gereksinim halinde halk ekmek de üretilebilecek.
Geçen yıl nisan ayında hizmete açılan 368 bin metrekarelik alan üzerine kurulu Kocaeli Şehir Hastanesi, zelzeleye karşı 1069 sismik izolatöre sahip inşa edildi.
Yeni sağlık ocakları ve devlet hastanesiyle afetlerde sıhhat hizmetlerinin kesintisiz ve inançlı devam etmesi planlanan Gölcük ilçesinde de 272 yatak, 9 ameliyathane, 62 polikliniğin yer aldığı Gölcük Yeni Devlet Hastanesinin inşaatında 280 sismik izolatör kullanıldı.
Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Gölcük, Körfez, Derince ve İzmit başta olmak üzere birçok ilçede yeni projeler uygulamaya alındı.
Bu kapsamda yapı stoku açısından en riskli bölgelerden biri olan Cedit Mahallesi’nde başlatılan “Yerinde Kentsel Dönüşüm Projesi” ile 1105 hak sahibinin konutları tekrar yapılıyor.
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesince finanse edilen projede, riskli 494 binanın yıkılmasının akabinde kent tarihinin en kıymetli kentsel dönüşüm projesi hayata geçiriliyor.
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı işbirliğinde hazırlanan “Kocaeli İli Afet Ziyanlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi” kapsamında “acil müdahale” ve “erken uyarı” sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin “Kocaeli Mahalle Halkı Afetlere Hazırlık Eğitim” projesi kapsamında vatandaşlara kendi mahallelerinde afetlerle ilgili teorik ve uygulamalı eğitimler veriliyor.
Öte yandan Kocaeli Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Gölcük Belediyesi başta olmak üzere öbür kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ile arama kurtarma takımları, Marmara Depremi’nde edindikleri deneyimlerle geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen vilayetlerde yaraların sarılmasına dayanak oldu.
Kocaeli, ihracatta İstanbul’un akabinde ikinci sırada bulunuyor
Limanları ve üretim tesisleriyle Türkiye’nin milletlerarası ticaretinde değerli yere sahip Kocaeli, sarsıntının akabinde geçen 25 yıllık süreçte ihracatını büyük oranda artırdı.
“Sanayi kenti” Kocaeli’de faaliyet gösteren şirketler, 2024 yılının birinci yarısında 176 ülke ve bölgeye 9 milyar 919 milyon 909 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Depolama, kara, demir, deniz ve hava yolu erişimi konusunda değerli lojistik avantajlar barındıran Kocaeli, ihracatta İstanbul’un akabinde ikinci sırada bulunuyor.
Ford Otosan, Hyundai Assan ve Anadolu Isuzu’nun üretim tesislerine mesken sahipliği yapan kent ihracatında birinci sırayı otomotiv kesimi aldı. Kocaeli’den yapılan otomotiv ihracatı, ocak-haziran devrinde 4 milyar 269 milyon 216 bin dolar olarak kayıtlara geçti.
İzmit Körfezi’nin etrafında kurulu 35 liman tesisiyle Türkiye’nin adeta dünyaya açılan kapısı olan Kocaeli’den, tıpkı periyotta 176 ülke ve bölgeye sevkiyat yapıldı.
Kocaeli’de faaliyet gösteren otomotiv firmalarının yılın birinci yarısında ürettiği 310 bin 757 aracın yüzde 83’ü yurt dışına gönderildi.
Sakarya’da ‘yatay mimari’ ile çok katlı bina imaline müsaade edilmiyor
Sakarya, zelzelede en büyük yıkımın yaşandığı ikinci vilayet olarak kayıtlara geçti.
Afet sonrası yapılan çalışmalarla zelzelenin izleri silinen Sakarya’da, 15 Temmuz Mescitli, Korucuk ve Karaman mahallelerinde Valilik ve başka resmi kurumların da içerisinde bulunduğu “yeni yerleşim bölgesi” oluşturuldu.
Bu bölgede sarsıntı yönetmeliğine uygun konutlar inşa edilirken Büyükşehir Belediyesince vatandaşlar için toplumsal alanlar oluşturuldu.
Kentte, Marmara Depremi’nin akabinde hayata geçirilen ve kararlılıkla uygulanan “yatay mimari” ile çok katlı bina imaline müsaade edilmiyor.
Kentsel dönüşüm çalışmalarının kararlılıkla yürütüldüğü kentte, Erenler ilçesine bağlı Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alanda 9 etaptan oluşan “Erenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Projesi” hayata geçirildi. Yıkılanların yerine yapılan konutlar hak sahiplerine verilirken belediye bütçesiyle etap etap gerçekleşen projede çalışmalar sürüyor.
Büyükşehir Belediyesince muhtemel afetlere hazırlıklı olunması ve kriz merkezi olarak kullanılması gayesiyle 9 büyüklüğünde sarsıntıya sağlam Afet Uyum Merkezi yapıldı.
Binalarda risk tespit çalışmaları devam ederken, planlamaların akabinde mahalle mahalle yıkım çalışmalarına başlanacak.
İş dünyası teşviklerle ayağa kaldırıldı
Sakarya’da endüstrici ve yatırımcılara sağlanan teşviklerle iş dünyası da adeta ayağa kaldırıldı. Sakarya’nın 1999’da 180 milyon dolar olan ihracatı, yatırım ve teşviklerle 2023’te 5,7 milyar liraya ulaştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, 2022’de 30’u aşkın kesimde 4 milyar 930 milyon 360 bin dolarlık ihracat gerçekleştiren Sakarya, geçen yıl 153 ülke ve 11 hür bölgeye 5 milyar 717 milyon 967 bin dolarlık dış satıma imza attı.
İhracatta 2023 yılını İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Ankara ve Gaziantep’in akabinde 7’nci sırada kapatan kent, bu yılın 7 ayında 3,6 milyar doları aşan dış satım gerçekleştirdi.
Kentte 1999’da 1 olan organize sanayi bölgesi sayısı, bu mühlet zarfında 5’i müracaat basamağında olmak üzere 14’e ulaştı.
Karasu ilçesinde 2017 yılında hizmete açılan Batı Karadeniz’in en büyük limanlarından Karasu Limanı da kentin ihracatına katkı sunuyor. Karasu Limanı, 2017’den itibaren birçok farklı yüke ve müşteriye hizmet vererek, geniş hinterlandı ile ülke iktisadına 2023 prestijiyle yaklaşık 10,6 milyar dolarlık ticaret hacmi sağladı.