657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “hastalık ve refakat izni” başlıklı 105’inci hususu aşağıdaki halde düzenlenmiştir.
” Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek gerek üzerine, kanser, verem ve akıl hastalığı üzere uzun müddetli bir tedaviye muhtaçlık gösteren hastalığı halinde on sekiz aya kadar, öteki hastalık hallerinde ise on iki aya kadar müsaade verilir.
Memurun, hastalığı sebebiyle yataklı tedavi kurumunda yatarak gördüğü tedavi mühletleri, hastalık müsaadesine ilişkin mühletin hesabında dikkate alınır.
Bu hususta yazılı azami mühletler kadar müsaade verilen memurun, bu müsaadenin sonunda işe başlayabilmesi için, güzelleştiğine dair raporu (yurt dışındaki memurlar için mahalli adaba nazaran verilecek raporu) ibraz etmesi zaruridir. Müsaade müddetinin sonunda, hastalığının devam ettiği resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun müsaadesi, birinci fıkrada belirtilen müddetler kadar uzatılır, bu müddetin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik kararları uygulanır.
Bunlardan gerekli sıhhat kurallarını yine kazandıkları resmi sıhhat heyetlerince tespit edilen ve emeklilik hakkını elde etmemiş olanlar, yine memuriyete dönmek istemeleri halinde, niteliklerine uygun takımlara öncelikle atanırlar.
Görevi sırasında yahut misyonundan ötürü bir kazaya yahut atağa uğrayan yahut bir meslek hastalığına tutulan memur, güzelleşinceye kadar müsaadeli sayılır.
Hastalık raporlarının hangi hallerde, hangi tabipler yahut sıhhat konseyleri tarafından verileceği ve mühletleri ile bu mevzuya ait öbür konular, Sıhhat, Maliye ve Dışişleri Bakanlıkları ile Toplumsal Güvenlik Kurumunun görüşleri alınarak Devlet İşçi Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.
Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu yahut memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi yahut tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi kaidesiyle, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar müsaade verilir. Gerektiğinde bu mühlet bir katına kadar uzatılır.”
Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat Müsaadesine Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Yönetmeliğin “hastalık raporu ve müsaade süreleri” başlıklı 6’ncı unsurunun (1) ve (2) numaralı fıkralarına nazaran;
” (1) Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek gerek üzerine, kanser, verem ve akıl hastalığı üzere uzun periyodik bir tedaviye muhtaçlık gösteren hastalığı halinde on sekiz aya kadar, başka hastalık hallerinde ise on iki aya kadar müsaade verilir. Azami müsaade müddetlerinin hesabında, birebir hastalığa bağlı olarak fasılalarla kullanılan hastalık müsaadeleri de iki müsaade ortasında geçen müddetin bir yıldan az olması kaydıyla dikkate alınır.
(2) Müsaade mühletinin sonunda, hastalığının devam ettiği resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun müsaadesi, birinci fıkrada belirtilen müddetler kadar uzatılır, bu mühletin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik kararları uygulanır. Memurun, hastalığı sebebiyle yataklı tedavi kurumunda yatarak gördüğü tedavi mühletleri, birinci fıkrada belirtilen hastalık müsaadesine ilişkin müddetin hesabında dikkate alınır.”
Yönetmeliğin “hastalık müsaadesi verilmesi” başlıklı 7’nci unsurunun (3) ve (4) numaralı fıkralarına nazaran;
” (3) Kamu hizmetlerinde aksamaya yol açılmaması ve bu Yönetmelik ile belirlenen tarz ve asıllara uygunluğunun tespit edilebilmesi için, hastalık raporlarının aslının yahut bir örneğinin en geç raporun düzenlendiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda yahut uygun yollarla bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi; örneği gönderilmiş ise, rapor mühleti sonunda raporun aslının teslim edilmesi zaruridir. Yıllık müsaadesini yurtdışında geçiren memurların aldıkları hastalık raporları, dış temsilciliklerce onaylanmalarını müteakip en geç müsaade bitim tarihinde disiplin amirlerine intikal ettirilir.
(7) Hastalık raporlarının fenne alışılmamış olduğu konusunda tereddüt bulunması halinde, memur hastalık müsaadesi kullanıyor sayılmakla birlikte Sıhhat Bakanlığınca belirlenen ve memurun bulunduğu yere yakın bir hakem hastaneye sevk edilir ve sonucuna nazaran süreç yapılır. Hakem hastane sıhhat heyetleri bu nitelikteki müracaatları öncelikle sonuçlandırır.”
Bu bilgilere ve periyodun Devlet İşçi Başkanlığı’nın bir görüşüne nazaran (16.10.2015 – 6473); daima hastalık raporu alan memur hakkında aşağıda sıralı süreçlerin uygulanması gerekir.
– Devlet memuruna aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek gerek üzerine, kanser, verem ve akıl hastalığı üzere uzun müddetli bir tedaviye muhtaçlık gösteren hastalığı halinde 18 aya kadar, başka hastalık hallerinde ise 12 aya kadar müsaade verileceği; azami müsaade müddetlerinin hesabında, birebir hastalığa bağlı olarak fasılalarla kullanılan hastalık müsaadeleri de iki müsaade ortasında geçen mühletin 1 yıldan az olması kaydıyla dikkate alınması; müsaade müddetinin sonunda, hastalığının devam ettiği resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilen memurun müsaadesinin 1 katına kadar uzatılması; bu mühletin sonunda da iyileşemeyen memur hakkında emeklilik kararlarının uygulanması.
– Hastalık müsaadelerinin üstte yer verilen açıklama çerçevesinde hesaplanması sonucunda ilgilinin hastalığının uzun vadeli tedaviye gereksinim gösteren hastalık olması halinde en fazla 36 ay, öteki hastalık hallerinde ise en fazla 24 ay hastalık müsaadesi verilmesi, bu müddetin sonunda da iyileşememesi halinde ilgili hakkında emeklilik kararlarının uygulanması.
– Devlet memurunun almış olduğu ve Yönetmelikte belirtilen müddette çalıştığı kuruma intikal ettirdiği hastalık raporunun fenne alışılmamış olduğu konusunda tereddüt bulunması halinde kamu kurum ve kuruluşlarınca kelam konusu raporların hastalık müsaadesine çevrilmemesi ve kurumca belirlenecek en kısa müddette memurun bulunduğu yere yakın ve Sıhhat Bakanlığı’nca belirlenen bir hakem hastaneye sevk edilmesi.
Memura, Sıhhat Bakanlığı’nca belirlenen hakem hastaneye gitmesi için tarzına uygun olarak tebligat yapılmasına karşın hakem hastaneye gitmemesi halinde ise memur hakkında 657 sayılı Kanunun disipline ait kararları uyarınca süreç yapılması.