Davayı reddeden müşterek daire kararı onandı.
Yönetmelik hazırlanırken YÖK hukuka açıkça karşıt görüş vermiş
Kanunlarda, idari süreç tesis edilmeden evvel, bir öbür makamın uygun görüşünün alınmasının kurala bağlamış olması durumunda, uygun görüş alınması zarurî olmakla birlikte, görüşü alınan makamın, normlar hiyerarşisine alışılmamış olan görüşünün kabul edilerek, düzenleyici süreç ihdasının hukuk devleti prensibine alışılmamış olacağı, hasebiyle bu konunun (verilen görüşün hukuka uygun olup olmadığının) yargısal kontrol sırasında, re’sen araştırma unsuru uyarınca değerlendirileceğinin açık olduğu,
Bu bakımdan, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için davaya husus Yönetmeliğin ihdas edilmesinde, Sağlık Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Yükseköğretim Şurasına tanınan misyon ve yetkilerin, üst hukuk normlarına ve kamu hizmetinin gereklerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının ortaya konulması gerektiği,
Bu bağlamda, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının, Yönetmeliğin 11. hususunun 4. fıkrasına ait olarak, birlikte kullanımdaki sıhhat tesislerinin döner sermaye gelirlerinden üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için ayrılan hisseye ait düzenlemeye yer verilmemesine uygun görüş vermemesinin, sebep ögesi tarafından destek kanuna ve üst hukuk normlarına karşıtlık teşkil ettiği, buna nazaran hukuka alışılmamış görüşün ihmal edilmesi suretiyle yapılan dava konusu düzenlemede üst hukuk normlarına ve hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Temel No: 2023/818
Karar No: 2023/1898
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci ve Onuncu Daireleri Müşterek Heyetinin 30/03/2022 tarih ve E:2019/7112, K:2022/1733 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: 16/06/2017 tarih ve 30098 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarına İlişkin Kurum ve Kuruluşlar ile Devlet Üniversitelerinin İlgili Ünitelerinin Birlikte Kullanımı ile İşbirliği Adap ve Temelleri Hakkında Yönetmeliğin 11. unsurunun 4. fıkrasının, üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı hakkında düzenleme getirmemiş olması nedeniyle iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci ve Onuncu Daireleri Müşterek Şurasının 30/03/2022 tarih ve E:2019/7112, K:2022/1733 sayılı kararıyla;
08/05/2018 tarih ve 30415 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile dava konusu Yönetmeliğin kimi unsurlarında bir grup değişiklikler yapıldığı, devam eden süreçte ise 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sıhhat Bakanlığına İlişkin Kurum ve Kuruluşlar ile Devlet Üniversitelerinin İlgili Ünitelerinin Birlikte Kullanımı ile İşbirliği Tarz ve Temelleri Hakkında Yönetmelik’in 15. hususu ile de dava konusu Yönetmeliğin yürürlükten kaldırıldığı, bununla birlikte Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin dava konusu Yönetmeliğin 11. hususunun 4. fıkrasında üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı hakkında düzenlemeye yer verilmemesine ait eksik düzenlemenin yürütülmesinin durdurulması yolundaki 22/05/2018 tarih ve E:2017/3928 sayılı kararına karşın, 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikte de dava konusu düzenlemeye birebir formda yer verildiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın konusuz kaldığından bahsedilemeyeceği sonucuna varılarak işin aslına geçildiği,
3359 sayılı Kanun’un ek 9. hususunun 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6745 sayılı Kanun’un 39. hususu ile değişik son fıkrasında; birlikte kullanım ve işbirliğine ait adap ve asıllar ile ilgili mevzuat kararları çerçevesinde döner sermaye gelirlerinden işçiye yapılacak ek ödemelere ait öteki konular Maliye Bakanlığının ve Yükseköğretim Heyetinin uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirleneceği kararına yer verildiği,
Sağlık Bakanlığınca yürütülen hazırlık evresinde; yönetmelik taslağı hakkında görüş istenmesi üzerine Yükseköğretim Kurulunca, Yönetmeliğin 11. hususunun 4. fıkrasına ait olarak, “maddeden üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için ayrılan hissenin çıkarılmasının, birlikte kullanımın tarafı olan üniversitelerin Anayasal vazifesi ve hedeflerinden biri olan bilimsel araştırma yapılmasına olan teşviki ortadan kaldıracağı, böylelikle birlikte kullanımda üniversitenin ziyan görebilme ihtimalinin ortaya çıkacağı, bilimsel araştırmaya döner sermaye hissesi ayrılması konusunun taslaktan çıkarılması teklifinin bilimsel araştırma projelerinin finansmanının özel bütçeden karşılanmasına yönelik düzenleme yapılması halinde mümkün olabileceği, aksi takdirde mevcut taslaktaki kararların koruma edilmesi gerektiği” tarafında görüş verildiği,
Kanunlarda, idari süreç tesis edilmeden evvel, bir öteki makamın uygun görüşünün alınmasının kurala bağlamış olması durumunda, uygun görüş alınması mecburî olmakla birlikte, görüşü alınan makamın, normlar hiyerarşisine alışılmamış olan görüşünün kabul edilerek, düzenleyici süreç ihdasının hukuk devleti unsuruna ters olacağı, hasebiyle bu konunun (verilen görüşün hukuka uygun olup olmadığının) yargısal kontrol sırasında, re’sen araştırma unsuru uyarınca değerlendirileceğinin açık olduğu,
Bu bakımdan, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için davaya husus Yönetmeliğin ihdas edilmesinde, Sağlık Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Yükseköğretim Konseyine tanınan vazife ve yetkilerin, üst hukuk normlarına ve kamu hizmetinin gereklerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının ortaya konulması gerektiği,
3359 sayılı Kanun’un ek 9. unsuru gereği birlikte kullanıma geçilen sıhhat tesislerinin, Sıhhat Bakanlığının mevzuatı uyarınca işletileceği, anılan sıhhat tesislerinin döner sermaye bütçesinden, bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için hisse ayrılabileceği konusunda, 3359 sayılı Kanun’da ve 209 sayılı Sıhhat Bakanlığına Bağlı Sıhhat Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun’da düzenleme yapılmadığı, 2547 sayılı Kanun’un 58. unsuru uyarınca işletilen üniversite döner sermaye işletmelerinin gelirleri üzerinden ayrılabilecek bir hisse niteliğinde olan üniversite bilimsel araştırma projeleri finansman payının, Sağlık Bakanlığı mevzuatı uyarınca işletilen döner sermaye işletmelerinin gelirleri üzerinden ayrılmasının yasal desteği bulunmadığından, birlikte kullanımdaki sıhhat tesisinin döner sermaye gelirlerinden bilimsel araştırma projelerinin finansman hissesi ayrılamayacağı,
Bu bağlamda, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının, Yönetmeliğin 11. unsurunun 4. fıkrasına ait olarak, birlikte kullanımdaki sıhhat tesislerinin döner sermaye gelirlerinden üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için ayrılan hisseye ait düzenlemeye yer verilmemesine uygun görüş vermemesinin, sebep ögesi istikametinden destek kanuna ve üst hukuk normlarına terslik teşkil ettiği, buna nazaran hukuka ters görüşün ihmal edilmesi suretiyle yapılan dava konusu düzenlemede üst hukuk normlarına ve hukuka terslik bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:
Davacı tarafından, Yönetmeliğin üniversitelerin ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının uygun görüşü alınmadan düzenlendiği, 2547 sayılı Kanun’un 58. unsurunun (b) bendinde döner sermaye gelirlerinin bir kısmının bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılacağının düzenlendiği, üniversitenin unvanı kullanılarak döner sermaye gelirinde artış sağlandığı ve birlikte kullanılan sıhhat tesisinde üniversite akademisyenleri tarafından da hizmet verildiği halde üniversiteye bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için hisse ayrılmamasının hakkaniyete de karşıt olacağı, dava konusu düzenlemenin, üniversitelerin ulusal ve memleketler arası seviyede muvaffakiyet sıralamasında geriye gitmesi sonucunu doğuracağı temyize husus kararın bozulması gerektiği,
Davacı yanında müdahil tarafından, dava konusu düzenleme yapılırken Başkanlıklarının olumsuz görüşünün dikkate alınmadığı, bunun da 3359 sayılı Kanun’a alışılmamış olduğu, bilimsel araştırma finansmanının çoğunluğunu döner sermaye gelirlerinin oluşturduğu, bu gelirlerin ortadan kaldırılmasının birlikte kullanıma tabi yükseköğretim kurumlarında bilimsel araştırmaların sonlanması ve eğitim-öğretimin çağdaş bilim ve teknoloji gereklerine nazaran yürütülmesinin imkansızlaşması sonucunu doğuracağı, bilimsel araştırmaların, tüm bilimsel faaliyetlerin temelini teşkil ettiği, bilimsel araştırmaların finansmanının sonlandırılmasının Anayasanın 130. ve 131. unsurlarına de karşıt olacağı, temyize mevzu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafından, Danıştay Onuncu ve Sekizinci Daireleri Müşterek Kurulunca verilen kararın yöntem ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ .’NİN NİYETİ:
Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKSAL KIYMETLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin son kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun 49. hususunda yer alan;
“a) Misyon ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka muhalif karar verilmesi,
c)Usul kararlarının uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte yanılgı yahut eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar yordam ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen savlar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı ile davacı yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,
2. Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Sekizinci ve Onuncu Daireleri Müşterek Konseyinin temyize mevzu 30/03/2022 tarih ve E:2019/7112, K:2022/1733 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 11/10/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- Yönetim hukukunun temel unsurları dikkate alınarak, yönetimleri tesis edecekleri süreçlerin sonuçlarını daha güzel düşünmeye yöneltmek ve yönetim edilenlere teminat sağlamak maksadıyla, kamu yönetimlerinin idari süreçleri makul yordamları izleyerek tesis etmeleri zarurî olarak öngörülebilmektedir. Kanunlarda, idari süreç tesis edilmeden evvel, bir öbür yönetimin görüşünün alınmasının zarurî kılındığı hallerde, görüş alınmadan tesis edilecek sürecin biçim ögesi tarafından hukuka alışılmamış olacağı açıktır.
Kanunların müracaat niteliğindeki “görüş” alınması dışında; “uygun görüş” alınmasını öngörmesi durumunun ayrıyeten tartışılması gerekir. İstişari olarak görüş alınması sürecin biçimi ögesini oluşturur ve bu görüşe uyma mecburiliği bulunmazken; kanunların “uygun görüş” alınmasını öngörmesi durumunda, tesis edilecek süreçlerde ilgili yönetimlerin birlikte hareket etmesi, yönetimlerin ortak alanını oluşturan “işlemin konusunda” ortak olarak karar vermesi ve sürecin bu halde tesis edilmesi mecburidir.
Kanunların “uygun görüş” alınmasını zarurî kıldığı hallerde; sürecin uygun görüş alınmadan tesis edilmesinin, süreci biçim ögesi tarafından sakatlayacağı açıktır.
Davaya husus Yönetmeliğin desteği olan 3359 sayılı Sıhhat Hizmetleri Temel Kanunu’nun ek 9. hususunun, 20/08/2016 tarih ve 6745 sayılı Kanun ile değişik son fıkrasında; birlikte kullanım ve işbirliğine ait yöntem ve temeller ile ilgili mevzuat kararları çerçevesinde döner sermaye gelirlerinden işçiye yapılacak ek ödemelere ait öteki konuların Maliye Bakanlığının ve Yükseköğretim Konseyinin uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Uyuşmazlıkla ilgili mevzuat incelendiğinde; Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarına İlişkin Kurum ve Kuruluşlar ile Devlet Üniversitelerinin İlgili Ünitelerinin Birlikte Kullanımı ile İşbirliği Tarz ve Asılları Hakkında Yönetmelik hazırlanırken, Yükseköğretim Konseyinden alınacak ”uygun görüş”ün bağlayıcı nitelikte olduğu görülmektedir.
3359 sayılı Sıhhat Hizmetleri Temel Kanunu’nun ek 9. hususunda, davaya konu Yönetmeliğin, Sağlık Bakanlığı tarafından, Maliye Bakanlığının ve Yükseköğretim Konseyinin uygun görüşü alınarak çıkarılmasının kurala bağlanmasına karşın, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 14/03/2017 tarih ve 18595 sayılı süreci ile, Yönetmeliğin 11. unsurunun 4. fıkrasına ait olarak, “maddeden üniversitelerin bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için ayrılan hissenin çıkarılmasının, birlikte kullanımın tarafı olan üniversitelerin Anayasal vazifesi ve hedeflerinden biri olan bilimsel araştırma yapılmasına olan teşviki ortadan kaldıracağı, böylelikle birlikte kullanımda üniversitenin ziyan görebilme ihtimalinin ortaya çıkacağı, bilimsel araştırmaya döner sermaye hissesi ayrılması konusunun taslaktan çıkarılması teklifinin bilimsel araştırma projelerinin finansmanının özel bütçeden karşılanmasına yönelik düzenleme yapılması halinde mümkün olabileceği, aksi takdirde mevcut taslaktaki kararların koruma edilmesi gerektiği” konuları belirtilerek uygun görüş verilmediği halde yapılan düzenlemede, bu istikametiyle tüzel isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenlemenin hukuka alışılmamış olduğu anlaşıldığından, davacı ve davacı yanında müdahilin temyiz istemlerinin kabulü ile temyize mevzu kararın bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.