Bakan Ömer Bolat, Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen Balkan Rekabet Platformunun kuruluş toplantısında yaptığı konuşmada, toplantının, Balkan ülkeleri ile ortak platformda rekabet hukuku çalışmalarının uyumunu sağlamayı ve deneyim ile bilgi birikimini paylaşmayı amaçladığını kaydetti.
Yılbaşında Türk Devletler Teşkilatı üyesi ülkelerin rekabet otoriteleri ortasında bir uyum toplantısı yapıldığını ve bir teşkilat kurulduğunu anımsatan Bolat, rekabet hukukunun kıymetine işaret etti.
Bolat, rekabet hukukunun, mal ve hizmet piyasalarında rekabetin korunması hedefine yönelik oluşturulan kurallar üzerine inşa edilmiş bir hukuk kısmı olduğunu söz ederek, rekabet kurallarının ticarete ve iktisada sağladığı katkıları anlattı.
Son yüzyılda teknolojik alanda yaşanan gelişmeler sonucunda dünya ülkelerinin birbirleriyle çok yakın iktisadi ve ticari alakalara girdiğini lisana getiren Bolat, son yıllarda artan korumacılık hareketlerine ve kimi ülkelerde yükselen milliyetçilik dalgasına karşın global seviyede iktisadi ve ticari entegrasyonun devam ettiğini vurguladı.
Bolat, bu süreçte global seviyede artan ticaret hacmine, yüksek düzeylere ulaşan portföy yatırımlarına ve artan göç hareketlerine ilave olarak direkt yatırımlardaki artış ve bilhassa üretimin ülkeler ortasındaki yatay entegrasyonunun çok değerli gelişmeleri de beraberinde getirdiğini anlattı.
İktisadi globalleşmenin gelişiminin rekabet düzeneği ve hukuku bakımından global regülasyonlar ile standartları değerli ve zarurî hale getirdiğini tabir eden Bolat, rekabet sisteminin daha verimli bir ekonomik ortamın oluşmasını ve bu biçimde toplumsal refah ve kalkınmanın da artmasını sağladığını kaydetti.
“Adil rekabet için misyonumuzu titizlikle yapıyoruz”
Ömer Bolat, Kovid-19, Rusya-Ukrayna Savaşı, Kızıldeniz’deki gemi akınları ve iklim değişikliği başta olmak üzere jeopolitik tansiyonların ve bölgesel çatışmaların yol açtığı fiyat artışlarından ve lojistik ağlarda yaşanan sıkıntılardan bahsetti.
Kelam konusu olumsuz gelişmelerin rekabet kurallarını ihlal eden ve piyasa yapısını bozucu faaliyetleri doğuran bir ortam yarattığını vurgulayan Bolat, bunlara ek olarak iktisatta gözlenen sakinliğin ve yüksek enflasyon dalgasının bütün dünyada fiyatlama davranışlarını bozduğunu ve piyasa sisteminin işleyişinde büyük aksamalara yol açtığını söyledi.
Milletlerarası ticaret alanında rekabeti sınırlayan ve yerli endüstrilere ziyan veren haksız ticari uygulamaların arttığını belirten Bolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Rekabet kurallarını ihlal eden ve adil piyasa yapısı faaliyetleri doğuran bu ortam rekabet hukukunun ve sisteminin işlerliğine yönelik regülasyonların ve düzenlemelerin kıymetini de açıkça ortaya koymuştur. Bu durum, tıpkı vakitte ilgili kamu kurumları ile rekabet otoritelerinin son yıllarda kıymet, tesir ve iş yüklerini büyük ölçüde artırmıştır. Ülkemizde gerek Ticaret Bakanlığımız gerekse bağımsız bir kurul olan Rekabet Kurumu, adil rekabet ve adil piyasa oluşumu için yetkili ve sorumlu kuruluşlardır ve vazifelerini titizlikle yapmaktadırlar. Ticaret Bakanlığı olarak, bu süreçte adil ve faal işleyen bir piyasa sisteminin tesisi için hem düzenlemeler hem de kontrol manasında ağır uğraşlar göstermekteyiz.”
Rekabet Kurumundan 8 ayda 4,8 milyar lira ceza
Ticaret Bakanı Bolat, rekabeti sınırlayıcı ve piyasa yapısını bozucu faaliyetleri engellemek için çok değerli mevzuat değişiklikleri gerçekleştirdiklerini belirterek, bu çerçevede motorlu kara taşıtları ve meyve-sebze ticareti ile lisanslı depoculuk ve emlak ilan kesimine yönelik hayata geçirilen düzenlemelere değindi.
“Regülasyon düzenleme vazifemiz kapsamında yaptığımız mevzuat değişikliklerinin yanında kontrol vazifemizi de ihmal etmeden yapıyoruz. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığımız iç ticaret ünitelerince 2023 yılında 55 bin 772 gerçek ve hukukî şahsa 1,5 milyar lira idari para cezası kesilmiştir. Bu yılın birinci 8 ayında ise 127 bin gerçek ve hukuksal bireye 1 milyar 218 milyon lira idari para ceza kesilmiştir. Rekabet Kurumumuz da rekabeti sınırlayıcı ve piyasa yapısını bozucu faaliyetlere karşı ağır kontrollerde bulunmaktadır. Rekabet Kurumunun gerek kartel oluşumu gerekse rekabet bozucu aksiyonlara ve hakim durumu berbata kullanma uğraşlarına karşı önleyici yetkileri vardır. Kurumun dallara yönelik kontrolleri sonucunda 2023’te 166 firmaya toplam 2,7 milyar lira, bu yılın birinci 8 ayında ise 142 firmaya 4 milyar 840 milyon lira idari para cezası kesmiş bulunmaktadır.”
“Bu platformla herkese yarar sağlayacak adil pazarlar oluşturmayı hedeflemekteyiz”
Ömer Bolat, artan dijitalleşme ve yapay zeka teknolojisindeki gelişmelerin rekabet hukuku alanında ortak standartların geliştirilmesini çok daha kıymetli hale getirdiğini vurguladı.
Global seviyede rekabet konusunda yürütülecek iş birliklerinin değerine işaret eden Bolat, bu iş birliklerinin karşılıklı anlayış ve dayanışmanın gelişmesini, ortak bir akılla uyuşmazlıkların çözülmesini ve kriz periyotlarından en az ziyanla geçilmesini sağlamaya yönelik olması gerektiğini söyledi.
Balkan coğrafyasının stratejik ve coğrafik değerine dikkati çeken Bolat, şöyle devam etti:
“Bu coğrafya günümüzde de dünyanın üretim üssü pozisyonunda olan Asya ile en büyük global pazarlar durumunda olan Batı dünyası ortasında hem siyasi hem de ticaret yolları ve lojistik kanalları bakımından adeta bir köprü görevi görmektedir. Balkan coğrafyasının bu değerli jeostratejik pozisyonu birçok alanda olduğu üzere rekabet düzenlemeleri ve tüzel alanında da bölge ortasındaki işbirliğinin çok kıymetli hale getirmektedir. Bu çerçevede bölge ülkelerinin birbirleriyle olan ticaret bağlantılarında rekabet hukuku ve kuralları konusunda makul standartların oluşması, bölge dışındaki aktörler ile bu alandaki münasebetlerin daha sağlam yerde yürütülmesine büyük katkılar sağlayacaktır. Bu anlayışla 9 Balkan ülkesi ortasında tesis edilen Balkan Rekabet Platformu ile hem bölgesel hem de global iktisat ve rekabet siyasetlerinin gelişimine katkıda bulunmayı ve herkese yarar sağlayacak açık ve adil pazarlar oluşturmayı hedeflemekteyiz.”
“Rekabette karşılaşılan problemlerin çözülmesini amaçlıyoruz”
Ticaret Bakanı Bolat, bu işbirliği düzeneğiyle rekabet hukuku ve siyasetlerine dair farkındalığın artırılmasını, Balkan bölgesinde güçlü bir rekabet kültürünün yaygınlaştırılmasını ve sahip olunan deneyimlerin karşılıklı paylaşılmasıyla rekabette karşılaşılan sıkıntıların çözülmesini amaçladıklarını lisana getirdi.
Klâsik alanların dışında halihazırda ehemmiyeti gitgide artan yeşil iktisat, sürdürülebilirlik ve dijitalleşme üzere alanlardaki faaliyetlerin de rekabet hukuku ve kurallarına uyumlu hale getirilmesi için çalışmaların yürütüleceğini belirten Bolat, şunları kaydetti:
“Ayrıca, rekabet alanında akademik ve bilimsel çalışmaların artırılmasını ve bu alandaki entelektüel düzeyin bölgemizde de artırılmasına yönelik çalışmaların teşvik edilmesini arzuluyoruz. Adil bir rekabet sisteminin olmadığı bir yerde piyasa sistemi asla sağlıklı işlemez. Piyasa sisteminin sağlıklı işlemediği bir yerde ise ne sürdürülebilir büyüme teşhis edilebilir ne de toplumsal barış ve refah artışı sağlanabilir. Bütün bu nedenlerle bugün bir ortaya gelmemize vesile olan bu Balkan Rekabet Platformu çok değerlidir. Rekabet ortamının korunması için yürüttüğümüz bu çalışmaların yalnızca bugünün değil, geleceğin de adil ve rekabetçi bir piyasa nizamına sahip olmasını sağlayacağına inanıyorum.”
Bolat, adil ve sağlıklı bir piyasa düzeneğinin oluşmasını sağlayacak rekabet hukuku düzenlemelerini ve gerekli regülasyonlar ile kontrolleri yapmaya kararlılıkla devam edeceklerini kelamlarına ekledi.