Ülkenin çeşitli bölgelerinde bulunan 132 canlı fay üzerinde çalışma gerçekleştiren bilim insanları, fayların zelzele tarihçesi, faylar üzerinde en son zelzelenin ne vakit meydana geldiği ve bu faylarda zelzelelerin tekrarlanma mümkünlüğünü araştırıyor.
Elde edilen bilgileri kamu kurumları, belediye ve ilgili ünitelerle paylaşmayı hedefleyen bilim insanları, kentlerdeki imar planlarının sonuçlara nazaran şekillenmesini sağlamayı planlıyor.
Bilim insanlarından elde edilen bilgiler AFAD tarafından Afet Risk Azaltma Sistemi’ne de (ARAS) entegre edilecek. Sistemle afetlerin muhtemel tesirlerinin en aza indirilmesi hedefleniyor.
AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki sarsıntılardan sonra gereksinim olduğu için bu türlü bir projenin hayata geçtiğini söyledi.
Projenin birçok paydaşı bulunduğunu anlatan Tatar, şöyle konuştu:
“TÜBİTAK’ın yürütücülüğünde 24 üniversiteden 100’ün üzerinde araştırmacının yer aldığı 300’ün üzerinde bursiyerin vazife aldığı büyük bir proje. Türkiye’de 500 civarında zelzele üretme potansiyeli bulunan canlı faylar var. Bu fayların eski sarsıntı tarihçesinin bilinmesi, bu faylar üzerinde en son zelzelenin hangi tarihte meydana geldiği, bu sarsıntının ne kadar yer değiştirmeye neden olduğu ve sarsıntıların bu faylarda tekrarlanma aralığının bilinmesi son dere kıymetli. Bunu elde ettiğimizde birçok imar planında kullanabileceğiz. 6 Şubat 2023’ten sonra MTA sorumluluğunda olan bu çalışmaya takviye vermeye başladık.”
Sonuçlar ARAS’a entegre edilecek
Prof. Dr. Tatar, Türkiye’de önceliklendirilmiş faylar üzerinde çalışma yürüttüklerini tabir etti.
Çalışmaların kıymetli olduğunu belirten Tatar, şunları söyledi:
“132 canlı fay üzerinde birebir anda yürüyen bir proje dünyanın en büyük paleosismolojik projesidir. Dünyada bu boyutta ve büyüklükte tıpkı anda 132 fayın birlikte çalışıldığı öbür bir proje yok. Projeden elde edilen sonuçları birçok yerde kullanacağız. Bilhassa bütünleşik ve risk haritalarını oluştururken elde ettiğimiz bilgiler değerli bir altlık oluşturacak. Proje sonrasında Türkiye Canlı Fay data tabanı oluşmuş olacak ve bunu Afet Risk Azaltma Sistemi’ne (ARAS) entegre edeceğiz. Belediyeler ve kamu kurumları projenin sonuçlarını kullanma, kıymetlendirme ve uygulamaya koyacak.”
Türkiye’deki fay sınırlarının uzunluğu 14 bin 500 kilometre civarında
Türkiye’de birçok fay sınırı bulunduğunu lisana getiren Tatar, yapılacak her çalışmanın değerli olduğunu söyledi.
Tatar, şöyle konuştu: