Türkiye, doğal gaz altyapısına yaptığı yatırımlarla yıllık 80 milyar metreküp civarında gazı ulusal şebekeye verme kapasitesine ulaştı. Yıllık 50 milyar metreküp civarında gaz tüketen Türkiye, kapasite fazlası gazı doğal gaz merkezi olma amacıyla ihracata yönlendiriyor.
4 farklı şirketle tedarik mutabakatı imzalandı
Bu çerçevede geçen yıl BOTAŞ ile Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Moldova üzere ülkelerin ilgili şirketleri ortasında gaz ihracatı mutabakatları imzalanırken, doğal gazda Türk harmanı oluşturmak hedefiyle kaynak çeşitliliği hedeflenerek nisandan bu yana 4 farklı şirketle LNG tedarik mutabakatı imzalandı.
BOTAŞ 2025-2035 yılları ortasında doğal gaz temin etmek maksadıyla Umman ile Ocak 2023’te bir LNG Tedarik Mutabakatı imzaladı. Buna nazaran kelam konusu ülkeden yıllık 1 milyon ton ( yaklaşık 1,40 milyar metreküp) kadar LNG ithal edilecek.
Şirketin mayıs ayında ise ExxonMobil ile vardığı Mutabakat Muhtırası kapsamında, ExxonMobil’in Türkiye’ye yıllık 2,5 milyon tona (yaklaşık 3,45 milyar metreküp) kadar LNG tedarik edebilmesi kelam konusu.
BOTAŞ 2 Eylül’de Shell ile 18 Eylül’de TotalEnergies ile tedariki 2027 yılından başlamak üzere 10 yıllık LNG mutabakatları imzaladı. Bu kapsamda, Shell muahedesinde yıllık 4 milyar metreküp, TotalEnergies muahedesinde ise yıllık 1,6 milyar metreküp doğal gazın değerli bir kısmı BOTAŞ tarafından ABD’deki üretim terminallerinden dolum yapılarak teslim alınacak, bir kısmı ise BOTAŞ’ın talebi doğrultusunda Türkiye yahut Avrupa terminallerine teslim edilecek.
Kelam konusu mutabakatların toplamına bakıldığında ismi geçen yabancı firmalardan mutabakat mühletleri boyunca yaklaşık 100 milyar metreküpe kadar gaz temin edilebileceği öngörülüyor.
Muahedeler yalnızca Türkiye’nin değil, bölgenin tedarik güvenliğine de katkı sağlıyor
Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Gaz Grubu Başkanı Gökhan Soruş, AA muhabirine bahse ait yaptığı değerlendirmede, 2025’te sona erecek yıllık 21,75 milyar metreküp Rus gazı ve 2026’da sona erecek yıllık 10 milyar metreküp İran kontratı konusunda BOTAŞ’ın, gelecekteki tedarikleri garanti altına almak için teşebbüslerini sürdürdüğünü belirtti.
“Son imzalanan mutabakatları incelediğimizde BOTAŞ’ın önümüzdeki devirde bitecek Rusya ve İran kontratlarıyla birlikte tedarik kaynaklarını çeşitlendirmeye yöneldiği ve ilgili kontrat ölçülerinin Türkiye’de gereksinim duyulmadığı durumlarda ise bilhassa Güneydoğu Avrupa ülkelerine bu ölçüsü gönderebileceği esnek mutabakatların olduğu görülüyor.” tabirlerini kullanan Soruş, Türkiye’nin bölge için bir “gaz ticaret merkezi” olmayı hedeflediğinden ötürü gelecek yıl boru çizgisi mutabakatlarının kimilerinin yenilenmesini beklediğini kaydetti.
Soruş, kelamlarına şöyle devam etti:
“Türkiye ‘gaz ticaret merkezi’ ana amacıyla tüm tedarikçilerden gelecek kaynakları Türkiye’de fiyatlayarak bölgede ana aktör pozisyonuna evrilebilir. Bu bağlamda, Türkiye son devirde milletlerarası boru sınırları, LNG terminalleri ve yer altı depolama projeleriyle altyapısını epeyce güçlendirdi. İmzalanan LNG tedarik mutabakatları Türkiye gaz portföyünün çeşitliliğini ve esnekliğini artıracak. Ayrıyeten BOTAŞ’ın muahede kapsamında yükleme limanında LNG alarak yeni LNG taşıma yetenekleri kazanacak olması da hayli yeterli bir gelişmedir. Bu tıp muahedeler yalnızca ülkemizde değil, bölgede de tedarik güvenliğine değerli katkı sağlıyor.”
Türkiye’nin bilhassa yaz aylarında tam olarak kullanılmayan günlük 150 milyon metreküpün üzerinde yine gazlaştırma kapasitesine sahip olduğunu ve bu nedenle kapsamlı altyapılarını daha güzel kullanmak için daha fazla LNG mukavelesi imzalamanın Türkiye açısından mantıklı olduğunu lisana getiren Soruş, “Bu olumlu gelişmelerle birlikte, Türkiye gaz piyasasında özel bölüm paydaşlarının da önümüzdeki periyotta ülke iktisadına önemli katkılar sağlayabileceğine inanıyorum.” diye konuştu.