Prof. Dr. Mert, Atatürk Kültür, Lisan ve Tarih Yüksek Kurumunun yeni binasında gerçekleştirilen ve dün tamamlanan 10. Memleketler arası Türk Lisanı Kurultayına ait değerlendirmelerini AA muhabirine anlattı.
Kurultaya 21 ülkeden 190 akademisyenin katıldığını ve 140’ın üzerinde bildiri sunulduğunu belirten Mert, bunların her birinin kendi alanındaki en yeni bilgilerden oluştuğunu söyledi.
Kurultay sonuçlarına ait değerlendirmesini paylaşan Mert, “Büyük Türkçe lisan modeline, Ulusal Türkiye Derlemine, dijitalleşmeye, yapay zekaya daha çok yoğunlaşmamız gerektiğini anladık.” dedi.
“Türk dünyasında terimlerdeki paydaşlıklar, farklılıklar ortaya çıkacak”
Bahislerin bir kısmının da Türk dünyasında terim birliğiyle ilgili olduğunu belirten Prof. Dr. Osman Mert, bunun için TDK’nın daha evvel bünyesindeki 200’ün üzerinde terim sözlüğünü, temin ettikleri yazılımlara eklediklerini anlattı.
Prof. Dr. Mert, “Şimdi bu yazılımda, birinci sütunda her bilim kısmıyla ilgili İngilizce sözler, tabirler olacak. İkinci sütunda Türkiye Türkçesi ile ilgili tabirler olacak. Üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı sütunları Türk lehçelerine ayıracağız ve onları yetkilendireceğiz. Onlar da kendi tabirlerini buraya girecek. Bunun sonucunda Türk dünyasındaki terim bankası ortaya çıkacak ve Türk dünyasında terimlerdeki iştirakler, farklılıklar ortaya çıkacak.” diye konuştu.
Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde kurulan Terim Kuruluyla, gelecekte, ortak tabirleri oluşturmayı ya da bu tabirleri birbirine yaklaştırabilmeyi konuşacaklarını kaydeden Mert, “Yani gelecekte, terim birliğini sağlayamasak bile tabirleri Türk dünyasında birbirine her bilim kısmında yaklaştırma üzere bir emelimiz var. Bu, bildirilerin sonucunda elde ettiğimiz sonuç, bilgi.” tabirlerini kullandı.
Ortak Türk alfabesine ait bildiriler de sunuldu
İki hafta evvel Bakü’de yapılan toplantıda Türk Devletleri Teşkilatına bağlı alfabe komitesinin Türk dünyasında 34 harflik çerçeve alfabe üzerinde uzlaştığını hatırlatan Mert, Kurultay’da bu hususa ait bildirilerin de bulunduğunu söyledi.
Akademik yerde yapılması gerekenlerin tamamlandığını bildiren Mert, “Türkiye Cumhuriyeti’nin alfabesinde rastgele bir değişiklik olmayacak. Azerbaycan’da rastgele bir değişiklik olmayacak. Fakat Özbekistan’ın alfabesi bize yaklaştırılacak. Kazakistan ve Kırgızistan için de yeni bir Latin alfabesi, farklı başka ancak büyük oranda birebir harfler olmak üzere oluşturuldu. Bundan sonraki süreç onların parlamentolarına kaldı.” diye konuştu.