Enflasyon düzeltmesi uygulaması turizm kesiminde telaşa neden oldu. 2023 yılı sonunda vergi sistemine dahil edilen enflasyon muhasebesi uygulaması kapsamında yapılması gerekli olan enflasyon düzeltmesi, işletmelere ek vergi olarak yansıyabilecek.
Konuyla ilgili bir kıymetlendirme yapan Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Lideri Müberra Eresin, enflasyon muhasebesine karşı olmadıklarını, lakin düzeltmenin ek bir vergisel tesirinin olmaması gerektiğini söyledi. Eresin, şu görüşleri lisana getirdi: “Turizm yatırımları, ülkesine güvenen başarılı turizm yatırımcılarının aldıkları büyük risklerle kıymetli oranda kaynak sarf edilerek kısa müddette tamamlanmakta, fakat yatırımın geri dönmesi ise kesimin temel özelliği gereği uzun vadede gerçekleşmektedir. Yani turizm yatırımları öz sermaye ve büyük ölçekli banka kredileriyle gerçekleşmekte, işletmenin faaliyete geçmesi sonucunda borçlar uzunca mühlet planlı bir formda ödenmektedir. Buradaki temel soru, şimdi para kazanmayan ve satış geliri oluşmayan bu işletmelerden ek olarak getirilen vergi nasıl tahsil edilecek? Enflasyon düzeltmesinin birçok mükellefi ek vergi yüküyle karşı karşıya bırakacağı görülüyor. İşletmeler için dezavantajlı bir durum ortaya çıkmaktadır. Uygulamanın yalnızca bir muhasebe süreci olarak ele alınması gerekir. 2023 periyoduna ait düzeltmeyle birlikte 2024 yılından itibaren yapılacak düzeltme sürecinde enflasyon düzeltme farkları gelir tablosu ile ilişkilendirilerek vergi matrahını direkt etkileyecektir. Düzeltmenin vergisel tesiri olacaktır. Yani şirketler ödemesi gerekenden daha fazla vergi ödeyecektir. Bilhassa yatırım sürecinde olan işletmelere büyük meblağlarda ek vergi çıkabilecek. Bu uygulamasın vergisel bir sonuç doğurması istek edilen bir durum değildir. Temel beklentimiz bu uygulamayla işletmelere ek bir vergi çıkmaması ve Maliye’nin her halükarda oluşabilecek ilave vergilerin terki tarafında adım atmasıdır. Aksi halde birçok işletmemizin finansal yapılarında kıymetli oranda zorluklar çıkacağını bekliyoruz.”
“Sonuna kadar destekliyoruz”
Hükümetin Orta Vadeli Programı uygulama kararlığında olduğunu, buna da TÜROB olarak sonuna kadar takviye verdiklerini belirten Eresin, şunları söyledi: “Enflasyon düzeltmesi uygulamasının ana hedefi işletmelerin enflasyon karşısında mağdur olmasının engellenmesiydi. Lakin şirketler bugünkü durumda kazanmadıkları paranın vergisini ödemekle karşı karşıya. Vergi bir vatandaşlık vazifesidir. Verginin adil dağılımı da çok değerlidir. Enflasyon düzeltmesi hesaplamalarıyla ortaya çıkacak farklardan ötürü ek vergi çıkması pek adil bir durum olmayacaktır. Ödemesi gerekenden daha fazla vergi ödemek durumunda kalan işletmelerde önemli düşünceler yaşanabilir. Maliyenin çıkabilecek vergilerin terkini tarafında bir düzenleme yapmasını bekliyor ve talep ediyoruz.”
“54 kesimden binlerce satın alma yapıyoruz”
Turizmin direkt olarak 54 kesimi etkilediğine dikkat çeken Eresin, “Bununla birlikte bu 54 bölümden binlerce kalem irili ufaklı satın almalarla süreç yapan otellerin enflasyon muhasebesi süreçlerinin, üstelik tam da dönem olarak isimlendirdiğimiz kesimin en ağır devrini yaşadığımız bugünlerde, mali müşavir ve muhasebe takımlarının sağlıklı bir kıymetlendirme yapmalarını da mümkün kılmamaktadır. Günümüzün şiddetli piyasa ve rekabet şartlarının yanında bilhassa nitelikli hizmet sunumuna yönelik istihdam alanında şiddetli süreçlerle karşı karşıya bulunan turizm, Türk iktisadının can damarlarından biridir. Bu prestijle 2024 yılı maksadımız 60 milyon ziyaretçi ve 60 milyar dolar turizm geliri maksadına ulaşmak üzere canla başla çaba ettiğimiz bugünlerde çalışmalarımıza sekte vurmamak üzere Hükümetimizin gelişmelerden dalımızı rahatlatacak bir adım atmasını beklediğimizi söz etmek istiyorum” sözlerini kullandı.
‘Şirketlerimiz finansal kırılganlıklarla baş başa kalabilir’
Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Endüstrici İş İnsanları Derneği (DOSABSİAD) Yönetim Kurulu Lideri Nilüfer Çevikel ise enflasyon düzeltmesinin KOBİ’lerin gelirleri yerine ‘yatırımlarından’ vergi verir hale getirdiğine işaret ederek, “Yatırım yapmış ve satış geliri şimdi oluşmayan bir şirketten vergi tahakkuk ettirilmesi adil değil. Enflasyon düzeltmesi vergisinden ötürü, yeni yatırım yapacak şirketler yeni yatırımdan vaz geçer” dedi. 2024 yılı ikinci devri için enflasyon muhasebesinin firmaları olumsuz etkilediğini belirten Çevikel, “Devam eden yatırımlar için enflasyon muhasebesi yapılarak vergi doğuyor. Bu, işletmeleri finansal açıdan zora sokacak bir durum. Şirketlerin ayrıca gelirleri yoksa, yapılan yatırımdan kaynaklanan ve enflasyon muhasebesi sonucu oluşacak verginin doğmaması gerekir” formunda açıklamada bulundu.
Enflasyon düzeltmesinin mevcut ekonomik şartlarda işletmelere ek vergi yükü getirmesinin, iş dünyasının finansal istikrarlarını zorlayabileceğine dikkat çeken Çevikel, “Öz kaynağı güçlü, faal varlığı daha düşük olan işletmelerde ziyan artırıcı sonuç doğuracak olan enflasyon düzeltmesi, mali olmayan etkin varlıkları güçlü, finansmanını borçlanma ile yapan, öz kaynağı düşük işletmelerde ise, enflasyon düzeltmesi kar artırıcı sonuç doğuracaktır” dedi. Çevikel, vergi muafiyetiyle desteklenmeyen bir enflasyon düzeltmesi uygulaması nedeniyle “Şirketlerimizi finansal kırılganlıklarla baş başa bırakabilir ve üretimden yatırıma kadar birçok alanda sakinliğe yol açabilir” ikazında bulundu.
MÜSİAD: Özkaynağı zayıf olana ek vergi
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) da enflasyon düzeltmesinin bu haliyle uygulanması durumunda özkaynak ve finansman derdine neden olacağına dikkat çekti.
Düzenlemenin işletmelerin finansal sürdürülebilirliğini tehdit edebileceğine işaret eden MÜSİAD, açıklamasında “Enflasyon düzeltmesi farklarının vergilendirilmesi, ekonomik büyüme ve istikrar üzerinde olumsuz tesirlere yol açma noktasında, yüksek bir risk taşımaktadır. Yatırımcı inancının zedelenmesi, sermaye maliyetlerinin artması, şirketlerin finansal sıhhatinin zayıflaması ve memleketler arası rekabet gücünün azalması, bu cins bir vergi siyasetinin doğurabileceği esas sonuçlar arasındadır” sözlerine yer verdi.
Açıklama şöyle devam etti: “Enflasyon düzeltmesi farklarının vergilendirilmesiyle özkaynağı güçlü lakin nakdî olmayan faal varlıkları, yani stokları, iştirakleri, maddi duran varlıkları, maddi olmayan duran varlıkları düşük olan firmalar açısından masraf istikametli, yani ziyan artırıcı olup, ödemesi gereken vergiden daha az vergi ödemektedir. Bununla birlikte özkaynağı güçsüz olan ancak mali olmayan etkin varlıkları yani stokları, iştirakleri, maddi duran varlıkları, maddi olmayan duran varlıkları yüksek olan, finansmanını borçlanma ile yapan, borçlu olan işletmeler açısından ise gelir taraflı, yani kar artırıcı olup, ödemesi gereken vergiden çok daha fazla bir vergi ödemek zorunda kalmaktadır.” Açıklamada “bu cins vergilendirme siyasetlerinin tekrar gözden geçirilmesi ve daha uygun tahliller bulunmasının elzem” olduğu belirtildi.