Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon hesaplamalarına yönelik yapılan tenkitlere yayımladığı bir metin ile yanıt verdi.
Enflasyon hesaplamasına dair toplumsal medyada çıkan paylaşımlara dikkat çeken TÜİK, aldatıcı sonuçların birtakım çevreler tarafından manipülasyon aracı olarak kullanıldığını belirtti ve birkaç başlığın bilhassa cımbız ile çekildiğini aktardı.
“Son Devirde Kamuoyuna Yansıyan ve Gerçeklerle Bağdaşmayan Haberlere Ait Kamuoyu Duyurusu” başlığıyla yayımlanan açıklamada şu sözler kullanıldı:
“08.07.2024 tarihinde düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyunun Tüketici Fiyat Endeksi hesaplamaları konusunda bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. Lakin, toplantı sırasında sorulan bir soruya verilen karşılığın bağlamından koparılarak haberlere yansıtıldığı görülmüştür. Toplantıda sorulan “Fiyatlar ne vakit ucuzlayacak?” sorusuna verilen kapsamlı cevap içerisinde geçen “yüzde 45 ile yüzde 75 enflasyon ortasında can yakıcılığı açısından pek bir fark bulunmamaktadır” sözü, yüzde 45 oranında bir enflasyonun da halk için epey yüksek ve zorlayıcı olduğunu vurgulama gayesi taşımaktadır. Bu oranlar ortasında kıymetli bir fark olduğu muhakkaktır, lakin her iki oran da ömür maliyeti üzerinde önemli olumsuz tesirler yaratmaktadır. Burada anlatılmak istenen “Fiyatların ucuzlaması için enflasyonun negatife dönmesi, doğal ki bundan evvel tek haneli düzeylere düşmesi gerektiğidir.”
TÜFE sepetinde 2024 yılı prestijiyle 12 ana harcama kümesi altında, 43 harcama kümesi yer almaktadır. Bu harcama kümeleri altında ise 90 alt harcama kümesi bulunmaktadır. Alt harcama kümelerinin altında yer alan 143 temel başlıkta ise 406 husus ve bu hususlar altında 913 adet husus çeşidi bulunmaktadır.
‘TÜİK DÜNYADAKİ EN ŞEFFAF RESMİ İSTATİSTİK KURUMLARINDAN BİRİDİR’
Bu kapsamda, TÜFE sepetindeki değişim oranları her ay 12 ana harcama kümesi, 43 harcama kümesi, 90 alt harcama kümesi ve 143 temel başlık seviyesinde yayımlanmaktadır. Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAT) tarafından yayımlanması beklenen en ayrıntılı seviye ise temel başlık seviyesidir. Kurumumuz tarafından temel başlık seviyesinde endeks değişimleri memleketler arası beklentilere en uygun biçimde kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Bu bağlamda TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir. Bir köşe müellifi tarafından, Kurumumuzca en son Nisan 2022’de yayımlanmış olan birtakım husus fiyatları, tekrar Kurumumuz tarafından hali hazırda yayımlanmakta olan temel başlık düzeyinde fiyat endeksleri ile genişletilerek günümüze ait ortalama fiyat hesaplamalarının yapıldığı argüman edilmektedir.
‘YANILTICI BEYANLARININ DEVAM ETTİĞİ MÜŞAHEDE EDİLMEKTEDİR’
Bahsi geçen aldatıcı sonuçların birtakım çevreler tarafından manipülasyon aracı olarak kabul görmesi sonucunda, bilimsel açıdan TÜFE’ye tenkit getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbız ile seçtikleri birkaç başlığa dair şuurlu yahut bilinçsiz biçimde aldatıcı beyanlarının devam ettiği müşahede edilmektedir.
Bunun yanı sıra, ilgili köşe muharriri tarafından yapılan hesaplama bilhassa bir temel başlık altında birden fazla unsurun ve unsur çeşidinin bulunduğu durumlarda büsbütün yanılgılı çıkarımlara neden olmaktadır. Örneğin, “06212-Doktor muayene ücreti” temel başlığı için de bu durum geçerlidir. Bu temel başlık, “Muayene iştirak hissesi (Devlet, Uzman Dr.)”, “Doktor muayene fiyatı (Özel, Uzman Dr.)”, “İlaç iştirak payı” ve “Doktor muayene fiyatı (Muayenehane, Uzman Dr.)” üzere bireylerin bütçelerinde farklı harcama hisselerine sahip madde çeşitlerinden oluşmaktadır. Devlet hastanesi muayene iştirak ve ilaç katkı hisseleri, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) üzere başka eser çeşitlerine oranla daha yüksek harcama hisselerine sahiptir.
‘MADDE SEVİYESİNDE TÜM FİYATLAR HESAPLANMAMAKTA VE YAYIMLANMAMAKTADIR’
Öte yandan, ilgili temel başlık seviyesinde hesaplanan fiyat ve değişim oranı matematiksel olarak sadece uzman doktor muayene ücretindeki değişimi tabir etmemektedir. Hasebiyle, ilgili köşe müellifinin, devlet ve özel bölüm tarafından sunulan ilgili sıhhat hizmetlerinin tamamı tıpkı fiyat seviyesinde değişim göstermişçesine toplulaştırılarak hesapladığı ve kelamda TÜİK’e ilişkin unsur fiyatları üzere açıkladığı sayılar yanlışlı yaklaşımlar barındırmaktadır.
Bu cins manipülasyonlara mahal verilmemesi ismine dünyanın önde gelen ülkelerinin hiçbirinde unsur seviyesinde tüm fiyatlar hesaplanmamakta ve yayımlanmamaktadır.
‘NE KADAR İSABETLİ BİR KARAR OLDUĞUNU BİR DEFA DAHA ORTAYA KOYMUŞTUR’
İlgili köşe müellifi tarafından eksik ve aldatıcı bilgiler üretilerek unsur fiyatı sonuçlarına ulaşılmaya çalışılması sonucunda ortaya çıkan tartışmalar, Türkiye İstatistik Kurumu’nun, Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkeler, EFTA ülkeleri, ABD ve Kanada’da olduğu üzere seçilmiş homojen hususlar haricinde kalan eserlerin fiyatlarının yayımlanmaması kararının ne derece isabetli bir karar olduğunu bir sefer daha ortaya koymuştur”
Doktor ücreti hesabı açıklaması
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) husus sepetinde 34 TL olarak görülen uzman doktor muayene ücretiyle ilgili, “Devlet hastanesi muayene iştirak ve ilaç katkı hisseleri, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) üzere öteki eser çeşitlerine oranla daha yüksek harcama hisselerine sahiptir” açıklamasını yaptı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kamuoyunda tartışma konusu olan unsur fiyatlarıyla ilgili açıklama yaptı.
TÜİK açıklamasında bilhassa unsur sepetinde 34 TL olarak görülen uzman doktor muayene ücretiyle ilgili açıklamalarda bulundu.
TÜİK açıklamasında “06212-Doktor muayene ücreti” temel başlığının “Muayene iştirak hissesi (Devlet, Uzman Dr.)”, “Doktor muayene fiyatı (Özel, Uzman Dr.)”, “İlaç iştirak payı” ve “Doktor muayene fiyatı (Muayenehane, Uzman Dr.)” üzere bireylerin bütçelerinde farklı harcama hisselerine sahip husus çeşitlerinden oluştuğunu söyledi.
TÜİK, devlet hastanesi muayene iştirak ve ilaç katkı hisselerinin, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) üzere öteki eser çeşitlerine oranla daha yüksek harcama hisselerine sahip olduğunu belirtti.
TÜİK açıklamasında, ilgili temel başlık seviyesinde hesaplanan fiyat ve değişim oranının matematiksel olarak sırf uzman doktor muayene ücretindeki değişimi tabir etmediğini belirtti. TÜİK devlet ve özel bölüm tarafından sunulan ilgili sıhhat hizmetlerinin tamamının tıpkı fiyat seviyesinde değişim göstermişçesine toplulaştırılarak hesaplanmasının kusurlu yaklaşım olduğunu belirtti.