Meyveden zerzevata birçok eserin fiyatı tarladan rafa gelinceye kadar üçe katlanıyor. Üretici ile tüketici ortasındaki bu afaki fark çiftçiyi isyan ettiriyor. Lakin son devirde en büyük isyan domateste. Hem salçalık hem de sofralık domatesin fiyatı tarlada maliyetinin de altına inince çifti aksiyon yapmaya başladı. Hali hazırda salçalık domates tarlada 1.5-2 liraya, sofralık domates ise 3 liraya kadar geriledi. Salçalık domatesin üretim maliyetinin 2.5 lira, sofralık domatesin cinsine nazaran farklılık göstermekle birlikte üretim maliyetinin ortalama 10 lira olduğunu aktaran üreticiler, “Ne biz kazanıyoruz ne vatandaş. Kazanan daima aracı” diyerek isyan etti.
Çiftçiler hareket yapmaya başladı
Sabah’ta yer alan habere nazaran Türkiye’de salçalık domates yüklü olarak Balıkesir ve İzmir bölgelerinde üretiliyor. Fabrikalarla kontratlı üretim yapılan bu domateste fabrikalar üreticiye yılın başında bir fiyat belirliyor. Lakin salçalık domates alımı yapan fabrikalar bu yılın başında alım ölçüsünü ihracat pazarının daraldığı gerekçesiyle sonlandırdı. Balıkesir Bandırma Ziraat Odası Başkanı Süleyman Dönmez, salçalık domatesin tarlada 1.5-2 liraya kadar düştüğünü, bu nedenle çiftçinin hareket yapmaya başladığını söyledi. “Bunun toplama hariç kilogram maliyeti 2.5 TL” diyen Dönmez, sorunun salça fabrikalarının taahhüdünü yerine getirmemesinden kaynakladığını söyledi. Dönmez, “Biz fabrikalarla yılbaşında kilogramda 3 lira 75 kuruş üzerinden mukavele yaptık. Lakin mahsul bol olunca 1.5-2 liradan toplamak istediler. Çiftçiler de aksiyon başlattı” dedi.
Fiyat meçhullüğü var
Sorunun tahlili için Tarım Kredi Kooperatifleri’nin devreye girdiğini anlatan Dönmez, “Tarım Kredi alım taahhüdünde bulundu. Lakin fiyat meçhullüğü var” formunda konuştu.
Aracılar fiyatı asla düşürmüyor
*Sadece salçalık değil sofralık domateste de sorun yaşanıyor. Büyükşehirlerde pazarda kilogramı 20 TL’nin altına düşmeyen, marketlerde ise 25-30 TL’den satılan sofralık domates tarlada 3 TL’ye kadar geriledi. Fiyatın buraya kadar gerilmesi nedeniyle birtakım vilayetlerde sofralık domates tarlada kaldı. Hatay Reyhanlı Ziraat Odası Başkanı Şemsedin Cünedioğlu, sofralık domatesin birinci hasatta kilogram fiyatının 12 TL olduğunu belirterek, “Çiftçi 5 liranın altına niyet toplamadı. Kalan eser tarlada kurudu. Fiyatlar burada düşerken rafta sabit kalıyor. Ortacılar fiyatı asla düşürmüyor. Çiftçiler olarak biz hakkımızı helal etmiyoruz” dedi.
Şu anda domates tarlada 3 TL
*Aydın Buharkent Ziraat Odası Başkanı Naim Özdamar, sofralık domatesin üretim maliyetinin 10 TL olduğunu belirterek, “Çiftçimiz bir fideyi 10 TL’den aldı. Bir fideden 2-3 kilogram domates çıkar. Bunun suyu, gübresi, ilacı vs eklediğinizde kilogramda üretim maliyeti 10 TL. Lakin şu anda domates tarlada 3 TL” dedi. Tarladan sofraya 15 tane aracı olduğuna dikkat çeken Özdamar, “Çengelciler dediğimiz şahıslar var. Bunların yüzde 90’ı kayıtdışı çalışıyor. Geliyorlar tarladan toplayıp market ve pazarlara veriyorlar. Çengelcileri ortadan kaldırmadıkları sürece çiftçi de vatandaş da kaybedecek” diye konuştu.