TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında toplandı.
Komisyonda “Dijital Gündemde Yaşanan Son Gelişmeler” tartışıldı. Komisyon Başkanı Yayman, dijital dünyanın ağır bir gündemin içinde olduğunu, Türkiye ve dünyada inanılmaz bir sürecin yaşandığını belirtti.
Yayman, dijital bir çağın içinde yaşadıklarını, yasaklamalara, sansüre karşı olan bir hükümet olduklarını söyledi.
AK Parti periyodunda atılan adımları anlatan Yayman, “Bu ağların, dijital mecralar, başta hukukî ve yönetimsel altyapısı olmak üzere Türkiye’ye gelmesi, faaliyet göstermesi, temsilcilik açması ve bir müzakere sürecinin yürütülmesi AK Parti’nin 22 yıllık iktidarı periyodunda olmuştur. Türkiye, dünyada en fazla toplumsal medya kullanan, takipçisi olan, abonesi olan ülkelerden bir tanesi.” diye konuştu.
– “Sosyal medyanın yapan tesiri, yıkıcı tesirine nazaran daha zayıf”
Yayman, dijitalleşme konusunun siyaset üstü, iktidar muhalefet tansiyonuna kurban edilemeyecek kadar değerli ve Türkiye’nin geleceğini ilgilendiren bir bahis olduğunu vurguladı. Dijitale sahip olanın geleceğe de sahip olacağını lisana getiren Yayman, şöyle devam etti:
“Biz bu noktada bir taraftan özgürlüklerin sonuna kadar kullanılmasını lakin tıpkı vakitte kamu nizamının, çocuğun, bireyin korunması, bilgi mahremiyetinin sağlanması, dijital dünyada yargısız infazlara karşı hukukun ve kişinin korunması noktasında bir paradoksu beraberce yönetiyoruz. Toplumsal medya ağlarının yeni özgürlük meydanları olmasını istiyoruz. Yasaklara karşıyız, tahammül ve müzakereci demokrasi içerisinde sıkıntıları ele almamız lazım.
Ancak son analizde geldiğimiz noktada toplumsal medyanın yapan tesiri, yıkıcı tesirine nazaran daha zayıftır. Bunu hepimiz görüyoruz. Türkiye’de 20 milyon genç kardeşimizin olduğunu düşündüğümüzde, insanların günün 7 saatini internette, 3 saatini toplumsal medyada geçirdiğini kabul ettiğimizde, aslında nasıl bir fırsatla ve nasıl bir tehditle karşı karşıya kaldığımızı görüyoruz. Türkiye’nin yapay zekayı konuşması gerekirken birtakım içerikleri konuşması ve bunun üzerinden yeni bir kutuplaşmanın ortaya çıkması da hakikaten manidar bir durumdur.”
Yayman, toplumsal medya ağlarında cinsel kabahatler, din aksiliği, nefret hataları, çocuk istismarı, aile mahremiyetinin istismarı üzere kabahatlerin işlendiğini bu nedenle kişisel özgürlükler ve kamu tertibinin sağlanması istikrarının çok kıymetli olduğunu vurguladı.
Türkiye’deki toplumsal medya ağlarına üye olan abone sayısına ait birtakım sayılar paylaşan Yayman, “Türkiye’de 2024 yılı ocak ayı prestijiyle X’in 20 milyon, YouTube’un 57 milyon, Instagram’ın 57 milyon ki muhtemelen son periyotta yapılan tartışmalarla 60 milyona çıkmıştır. TikTok’un 37 milyon, Facebook’un 34 milyon, LinkedIn’in 16 milyon takipçisi var. X’te dünyada 7’inci, Youtube’da 11’inci, Facebook’ta 15’inci, TikTok’ta 10’uncu, Instagram’da 5’inci, LinkedIn’de ise 13’üncü sıradayız.” diye konuştu.
Yayman, Instagram’ın tekrar erişime açılmasını kıymetli bulduklarını, bu süreçte ağır diplomasi içerisinde bulunduklarını belirtti. Oyun mecralarıyla ilgili tartışmalara da değinen Yayman, şunları söyledi:
“Adana Mahkemesi’nin verdiği karara hepimiz uymak zorundayız. Türkiye bir hukuk devletidir. Bizim dijital mecralar için söylediğimiz sorun şudur; Siz Berlin’de, Paris’te, Londra’da Washington’da, Viyana’da hangi hukuka uyuyorsanız o ülkenin maddelerine ne derece hürmet gösteriyorsanız Türkiye’de de buna uymak zorundasınız. Bu ricamızı söylüyoruz. Bunu da bir ast üst alakasıyla değil, bir yönetişim anlayışı içerisinde, bir karar alma sürecinin paydaşları olarak lisana getiriyoruz. Ayrıyeten TikTok sorunu çok konuşuldu, tartışıldı. Biz muhakkak yasaklamalara, sansüre karşıyız. Aslında bu platformları Türkiye’ye davet eden, bunun her türlü hukukî, yönetimsel, dijital, teknolojik altyapısını kuran bir hükümetiz. Lakin biz Türkiye’yi sokakta bulmadık ve kendini yasamanın, yargının üzerinde gören anlayışı asla kabul etmiyoruz. Kendisini demokrasinin üzerinde gören ve yeni bir din, yeni bir ideoloji vaaz etme durumunda olan ve ulus çok dijital ağların kendilerini dokunulmaz ve bütün hiyerarşilerin üzerinde görmelerini, bu türlü davranmalarını asla tasvip etmiyoruz, onaylamıyoruz.”
Yayman, Türkiye’de faaliyet gösteren toplumsal medya ağlarının Türkiye’deki ticari faaliyetlerine ve ne kadar vergi ödediklerine ait bilgiler paylaşmadığını söyledi.
-“Türkiye’nin dünyadaki imajına ziyan veriyoruz”
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, toplumsal medya ağlarının Türkiye’nin koyduğu kurallara nazaran hareket etmesini, TBMM’nin aldığı kararlara uyulmasını savunduklarını lakin hükümetin “ben yaptım oldu” halindeki siyaset anlayışına karşı olduklarını belirtti.
İktidarın siyaset yapma anlayışında bir tahammülsüzlük olduğunu ileri süren Özkan, toplumsal medya ağlarının katalog kabahat bağlamında ele alınmasını eleştirdi.
Ergenekon yargılanmaları sürecinde katalog kabahatler kapsamında mahpus yattığını aktaran Özkan, şunları kaydetti:
“Şimdi Instagram, katalog hatası. Hangi cürüm? Hangi mahkeme kararı? Bu karar nerede? Niçin kapattık? Niçin açtık? Net olarak soruyoruz. Kocaman bir mecradan özgürlük alanından bahsediyoruz. Biz her şeyi ya yokuş çıkmak ya aşağı inmek formunda değerlendirirsek hem dünyada Türkiye’nin imajına ziyan veriyoruz hem de özgürlük alanlarımızı daraltıyoruz. Trol ile gayret etmek, Instagram’ın ya da başka toplumsal medya platformlarında zararlarıyla uğraş etmek dururken çocuklarımızla, kadınlarımızla, kendimizle uğraş ediyoruz. Bu, bizi yanlışa götürür.”
AK Parti Giresun Milletvekili Nazım Elmas, Avrupa’dan örnekler vererek kamu kuruluşlarında çalışan insanların iş telefonlarında yalnızca TikTok değil bütün toplumsal medya, sinema ve görüntü paylaşım siteleriyle oyun sitelerinin yasaklandığını kaydetti.
DEM Parti İzmir Milletvekili Burcugül Çubuk, toplumsal medyada hayvanlara, bayanlara ve farklı kısımlara yönelik şiddet olaylarının haber olduğunu, bu toplumsal ağlarının yanlışsız kullanılmamasından yola çıkılarak toptan kapatılmasına karşı olduklarını belirtti.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, hiçbir Avrupa ülkesinde Instagram’ın topyekun yasaklanmadığını, Instagram ve öbür toplumsal medya şirketlerine maddi yükümlülükler getirilerek müzakere sürecinin yürütülmesinin daha gerçek bir usul olduğunu kaydetti.
İYİ Parti Tekirdağ Milletvekili Selcan Taşcı ise hak ve hürriyetlere dikkati çekerek bahis buruya geldiğinde insanların kelam konusu toplumsal medya ağlarını savunuyor durumuna düştüğünü belirtti.
Taşcı, “Bu tabana toplumu kaydırmamak için metot ile ilgili aksaklıkları gidermek tarafında birtakım davetleri tekrarlamak gerekir. Katalog hatalar sıkıntısı çok değerli. Bir ekip mahsurları savunurken katalog cürümlerle gerekçelendirdiğimizde bütün sistem çöküyor. Zira toplumda karşılığı yok. Geçmişte yaşadığımız acı deneyimler var. Bu nedenle burada bir meşruiyet kaybı var. Bu ülkenin maddelerine uyulması çağırısında bulunurken ve bunun toplumsal karşılığının bulunması için kamuoyunda bir itimat kaybının oluşmaması lazım. Haklı iken haksız duruma düşmemek gerekir.” dedi.
AK Parti Yalova Milletvekili Ahmet Büyükgümüş, toplumsal medya ağlarının kapatma süreçlerine ait daha rafine yollarının bulunması gerektiğini belirtti.
Konunun milletlerarası bir sorun olduğuna işaret eden Büyükgümüş, “Bu platformların karşısında ortak bir hukuk, yönetişim talebi ve regülasyon talebi oluşturmak zorundayız. TBMM Dışişleri Kurulu ile görüşüp milletlerarası inisiyatifi başlatmamız gerekir. Yoksa bu sarmaldan çıkamayız. ” diye konuştu.
Büyükgümüş, TBMM’de yapay zekayla ilgili meclis araştırma komitenin da kurulacağını bildirdi.
DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Elife Esen, dijitalleşmenin getirdiği fırsatların ve dezavantajların olduğunu lakin kimi aksaklıkların toplumsal medya ağlarının tümünü kapatmak manasına gelmemesi gerektiğini belirtti. Esen, dijitalleşmenin verdiği ziyanlara karşı kollayıcı ve önleyici önlemlerin alınması gerektiğini de istedi.