Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Bilgilerini artırmak için yabancı memlekete gönderilenlerin hak ve yükümlülükleri” başlıklı 79 uncu unsurunda, “.. Şahsen özel burs sağlayan ve bu burstan istifade etmesi için kendilerine maaşsız müsaade verilenler..” kararı, ” Yurt dışı eğitim” başlıklı ek 38 inci hususunda ise, ” ..Eğitim maksadıyla yurt dışına gönderilecek kamu vazifelilerinin öğrenim mevzuları, çalışmakta oldukları ünitelerin misyon alanları ile direkt ilgili olmak zorundadır..” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 1/2/1974 tarihli ve 14786 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yetiştirilmek Maksadıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik’ in 12 nci hususunda, “.. Şahsen özel burs sağlayanlara sadece aylıksız izin verilir..” kararı, Ek 1 inci unsurunda ise, “Şahsen özel burs, memurun şahsi teşebbüsleri sonucunda;
a) Yükseköğretim Kurulunca yabancı memleketlerin uygun görülen üniversite, yüksekokul, enstitü, eğitim merkezleri ve başka öğretim kuruluşlarından yahut Başbakanlıkça uygun görülen yurt dışındaki dernek, vakıf yahut meslek teşekkülü niteliğindeki kuruluşlardan,
b) Milletlerarası resmi kuruluşlardan,
bu Yönetmeliğin hedefine nazaran temin ettiği burslardır.
Şahsen özel burs sağlayan memurlara iki yıla kadar aylıksız müsaade verilebilir. Gerekirse bu süre bir katına kadar artırılabilir.
Şahsen özel burs sağlayan memurlara, burs verilme mevzusuyla ilgili kolda dört yıllık yüksek tahsil görmüş olması kaydıyla, bu Yönetmeliğin 6, 8, 10, 11, 18, 19, 21 ve 23 üncü unsuru kararları uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu Yönetmelik kararlarının şimdiki olmadığı ve çelişkili ibareler içerdiği aşağıdaki açıklamalarda görülmekle birlikte bu konularda ilgililerin çalışma yapması bahsin açıklığa kavuşturulması açısından uygun olacaktır!
Yukarıdaki kararlar çerçevesinde mer’i mevzuat kararları incelendiğinde şu değerlendirmeler yapılabilir.
– Şahsen özel burs sağlayana yurtdışı aylığı verilir mi?
Şahsen özel burs sağlayan şahıslara yurtdışında rastgele bir aylık vb. ödenmez ve bunlar aylıksız izinli sayılır.
– Şahsen özel burstan ötürü müsaade talebinde bulunan memura yönetim müsaadesi vermek zorunda mıdır?
Şahsen özel bursa sağlayan şahısların yönetime başvurması halinde yönetimin takdir yetkisinin mi olduğu yoksa bu müsaadesi vermesi gerektiği mi konusunda mezkur Yönetmelikte çelişkili ibareler bulunmaktadır. (Yönetmeliğin 12 nci ve ek 1 inci hususlarındaki “verilir” ve “verilebilir” ibareleri) Genel hukuk prensipleri düşünüldüğünde, yönetimin kişinin talebi halinde ilgiliye bu müsaadesi vermesinin uygun olacağı kıymetlendirilmektedir.
– Şahsen özel burs sağlayan her bahiste tahsil görebilir mi?
Şahsen özel burs sağlayıp yurtdışında eğitim görmek isteyen memurun öğrenim konularının çalışmakta oldukları ünitelerin vazife alanları ile direkt ilgili olmak zorundadır. Ayrıyeten şahsen özel burs sağlayan memurun burs verilme bahsiyle ilgili kolda en az 4 yıllık yüksek öğrenim görmüş olması gerekmektedir.
– Şahsen özel burs sağlayana ne kadar mühletle müsaade verilir?
İlgililere, bu bahiste verilecek aylıksız müsaadenin 2 yıla kadar verilmesi gerektiği “verilir” ibaresiyle emredici karar olarak konmuşken bu mühletin 1 katına kadar uzatılması konusunda ise (artırılabilir) yönetime takdir hakkı bırakılmıştır. Yönetmelik bu tarafıyla çelişkilidir.
Ayrıca, yabancı ülkelere gönderilecek şahsen özel burs sağlayanların hizmet koşulu, ünite amirinin olumlu görüşünü alma, disiplin cezasıyla ve askerlik ile ilgili kurallar, yaş kaidesi, tıpkı mevzuda yahut yurtdışında tıpkı seviyede eğitim görmeme kaidesi, yabancı lisan kaidesi, geri çağrılmamış olmak, gideceği yabancı ülkenin kurallarını taşımak, çalışma raporu hazırlama kuralı, program müddetinin bitiminde misyona dönme müddeti, eğitime devamsızlık yapma, birtakım alışılmamış davranışlarda bulunma vb. sebeplerle geri çağrılmamış olmak şartlarını da taşımaları gerektiği değerlendirilmektedir.