Ekonomim’den MERVE YİĞİTCAN’ın haberine nazaran Merkez Bankası, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerinin günlük limitlerini 3 milyar TL’den 4 milyar TL’ye yükseltirken, net ihracatçılık şartı ihracatçı skoru ile değişti. Buna nazaran, firmaların kullandırım şartına net ihracatçılık durumlarına ek olarak, ihraç edilen eser ve destinasyon çeşitliliği, ihraç edilen eserlerin teknolojik seviyesi ve firma ölçeği üzere değişkenlerin farklı tartılarda dikkate alınması suretiyle yapılan bir hesaplama ile her bir firma için bir ihracatçı skoru belirlenecek.
Firmaların yeni uygulamaya ahenkleri için yeni modele geçişe 3 aylık bir mühlet öngörülürken, uygulama 13 Ocak 2025 tarihinde başlayacak. Ayrıyeten ihracat skorları düşük firmalara, finansman planlamalarını yapabilmeleri için 2025 yılı sonuna kadar vadesi gelecek reeskont kredilerini yenileyebilme hakkı tanındı. Skorlama modeli ile reeskont kredilerinin daha amaçlı kullandırılmasının temin edilmesi ve bu suretle kredilerden yüksek teknolojili ve katma bedelli üretim yapan firmaların daha fazla yararlanmalarının sağlanması amaçlanıyor.
Puanlamanın ayrıntıları EKONOMİ’de
EKONOMİ, merak edilen puantaj sisteminin ayrıntılarına ulaştı. Buna nazaran, hesaplama tablosunda performans skoru ve potansiyel skoru olmak üzere iki kısım bulunuyor. Birinci kısım olan performans skorunda firmanın net ihracat oranı, ülke sayısı, eser sayısı ve net ihracatı puanlanacak. Net ihracat oranının tartı katsayısı yüzde 20, ülke sayısınınki yüzde 10, eser sayısınınki yüzde 10, net ihracatınki de yüzde 10 olarak alınacak.
İkinci kısım olan potansiyel skoru kısmında ise firma ölçeği (ciro büyüklüğü), teknoloji seviyesi, ülke sayısı değişimi, eser sayısı değişimi ve net ihracat değişimi puanlanacak. Burada ise firma ölçeğinin tartı katsayısı yüzde 15, teknoloji düzeyininki yüzde 20, ülke sayısı değişimiminki yüzde 5, eser sayısı değişimiminki yüzde 5, net ihracat değişimininki de yüzde 5 olarak alınacak. Türk Eximbank dışındaki bankalar aracılığıyla reeskont kredisi kullanacak ihracatçıların skorunun hesaplanmasında performans skoru yahut potansiyel skoru kısmından en az birinin 40 puan ve üstünde olması gerekecek.
İhracatçılar şaşkın: Limit arttı lakin.
EKONOMİ’ye konuşan iş dünyası temsilcileri, limitin artırılmasından ötürü memnun, lakin skor sistemi başlarda soru işareti bırakmış durumda. Görüşlerine başvurduğumuz bir iş insanı, şu anda ihracatçıların şaşkın olduğunu, herkesin puanını hesaplamaya koyulduğunu söylerken, bir hazır giysi ihracatçısı da halihazırda reeskont kredisi kullanırken sıkı bir prosedür uygulandığını, artık ise sistemin tekrar karmaşıklaşacağına dikkat çekti. Bilhassa emek ağır dalların ihracat kaybının durdurulması için tahlil beklerken, şu anda en rahat ulaşılabilen finansman enstrümanı reeskontun da ‘katma bedel’ şartı belirsizliğine takılmasında kaygı ettiklerini de kelamlarına ekledi. Kimya dalından bir ihracatçı da katma bedel şartının hakikat ve yerinde olduğunu söylerken, skor hesaplanırken bürokrasinin ihracatçıyı yormasından ve kimi firmaların yanlışa tenezzül etmesine yol açmasından kaygı ettiklerini tabir etti.
Şimşek: İhracata güçlü dayanaklarımız devam edecek
Konuya ait olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. Şimşek, yayınladığı iletide, yüksek teknolojili ve katma pahalı üretime reeskont kredileriyle daha fazla imkan sağlayacak yeni bir modele 2025 yılında geçeceklerini söyleyerek, “Dengeli ve sürdürülebilir yüksek büyüme maksadımıza ulaşmak için kritik değerdeki ihracata güçlü dayanaklarımız devam edecek” tabirini kullandı.