Komisyon, 9-11 Eylül tarihlerinde Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de yapılan toplantıda üzerinde anlaşılan Ortak Türk Alfabesi’ne ait bildiri yayınladı.
Bildiride, komitenin Nahçıvan Muahedesi ve Türk Dünyası 2040 Vizyonu’nda belirtilen ve Türk halkları ortasında irtibatı kolaylaştırma, alfabe ve terminolojide birlik sağlamayı amaçlayan amaçlar doğrultusunda oluşturulan Ortak Türk Alfabesi için ihtimamla çalıştığı belirtildi.
Komisyonun ortak alfabe teşebbüsüyle ilgili çeşitli konular üzerinde kapsamlı tartışmalar yürüttüğü belirtilen bildiride, 1991’de bilim insanları tarafından önerilen, Türk lisanlarının fonetik çeşitliliğini barındıran, öğrenme ve kullanım kolaylığı sağlayan 34 harfli Latin tabanlı Ortak Türk Alfabesi projesinin gözden geçirildiği hatırlatıldı.
Çağdaş dilbilimsel araştırmalara dayalı yaklaşımla hem 34 harfli Ortak Türk Alfabesi projesinin güçlü istikametlerine hem de güzelleştirilmesi gereken alanlara odaklanıldığı aktarılan bildiride, “Türk lisanlarının kendine mahsus dilsel özelliklerini dikkatle ele aldık ve kapsayıcılığın kıymetini vurgulayarak farklı fonetik özelliklerin tek bir alfabe çerçevesinde temsil edilmesine itina gösterdik. Her farklı fonemin tek bir harfe karşılık gelmesi gerektiği unsurundan hareketle, anlaşılırlığı en üst seviyeye çıkaran ve tüm konuşmacılar için daha kolay öğrenmeyi ve kullanmayı sağlayan bir alfabe oluşturmayı amaçladık.” sözleri yer aldı.
Bildiride, komitenin, temel Latin alfabesinde bulunmayan sesleri hakikat bir halde temsil etmek için özel karakterlerin dahil edilmesinin gerekliliğini kabul ederek bu işaretlere yönelik standart bir yaklaşım üzerinde mutabakata vardığı kaydedildi.
Bildirinin temel emelinin komite tarafından varılan muahedeyi resmileştirmek ve Latin temelli Ortak Türk Alfabesi’nin kabulünü teyit etmek olduğu tabir edildi.
İlgili tüm paydaşlara, kabul edilen Ortak Türk Alfabesi’ni destekleme daveti yapılan bildiride, ortak alfabenin Türk Devletleri Teşkilatının her üye ülkesi ve gözlemcisinin ilgili kurumlarına dağıtılacağı belirtildi.
Kabul edilen Ortak Türk Alfabesi şöyle:
IPA |
ST |
IPA |
ST |
IPA |
ST |
|||
Aa |
[] |
[] |
Iı |
[] |
[y] |
Rr |
[r] |
[r] |
Bb |
[b] |
[b] |
İi |
[i] |
[i] |
Ss |
[s] |
[s] |
Cc |
[] |
[] |
Jj |
[] |
[] |
Şş |
[] |
[s] |
Çç |
[] |
[] |
Kk |
[k] |
[k] |
Tt |
[t] |
[t] |
Dd |
[d] |
[d] |
|
[q] |
[q] |
Uu |
[u] |
[u] |
Ee |
[] |
[e] |
Ll |
[l] |
[l] |
[] |
[] |
|
(Aa) |
[] |
[a] |
Mm |
[m] |
[m] |
Üü |
[] |
[ü] |
Ff |
[f] |
[f] |
Nn |
[n] |
[n] |
Vv |
[v] |
[v] |
Gg |
[g] |
[g] |
Nn |
[] |
[] |
Yy |
[j] |
[j] |
Ğğ |
[] |
[] |
Oo |
[] |
[] |
Zz |
[z] |
[z] |
Hh |
[h] |
[h] |
Öö |
[] |
[ö] |
|||
Xx |
[] |
[x] |
Pp |
[p] |
[p] |
IPA: Memleketler arası Fonetik Alfabe
ST: Sovetskaya Tyurkologiya Yayın Kurulu tarafından kabul edilen Latin harflerine dayalı Milletlerarası Fonetik Transkripsiyon (1974)