Yerel seçimlerin akabinde ekonomik programın uygulanmasına yönelik kararlılıktan taviz verilmemesi, enflasyonla uğraşta atılan somut adımlar ve kur muhafazalı mevduatın (KKM)sonlandırılmasına yönelik ataklar, Türk Lirası mevduata ilgiyi artırmaya devam ediyor.
PAYI 6 YILIN ZİRVESİNDE
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu datalarına nazaran mevduatta TL’nin hissesi Mayıs 2018’den bu yana en yüksek düzeye çıkardı. KKM hariç TL mevduatın toplam büyüklüğü de birinci sefer 9 trilyon lirayı aştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) nakdî transfer düzeneğini desteklemek hedefiyle mecburî karşılık uygulamasında gerçekleştirdiği son değişiklikler de önümüzdeki devirde mevduatta TL’nin cazibesini muhafazasını sağlayacak.
MERKEZ’DEN KRİTİK HAMLE
Merkez Bankası, geçtiğimiz haftanın son gününde, son periyotta artma eğilimine giren döviz tevdiat hesaplarını da dikkate alarak, KKM dönüşleri için TL mevduat özendirici tedbirler gerçekleştirdi. TCMB, mali transfer sistemini güçlendirmek ve TL mevduatı teşvik etmek hedefiyle zarurî karşılık uygulamasında değerli değişiklikler yaptı. Yapılan değişikliklere nazaran mevduatın TL cinsinden artışını teşvik etmek için, gerçek kişi TL mevduat hissesi yüzde 45 ila 50 ortasında bulunan bankalar için aylık artış amacı 0.8 puana yükseltildi. Bu oranı yüzde 60’ın üzerine çıkarmayı başaran bankalar için ise artık bir artış amacı uygulanmayacak, lakin yüzde 60 düzeyinin üzerinde kalmaları gerekecek. Böylelikle TL mevduat oranını yüzde 60 üzerine çıkaran bankalara bu bahiste bir rahatlama imkanı getirilmiş oldu.
TL’YE GEÇİŞ HIZLANACAK
KKM hesaplarının TL’ye dönüşünü hızlandırmak ve desteklemek emeliyle, hükmî kişi KKM hesapları da TL’ye geçiş ve yenilenme gayeleri hesaplamasına dahil edildi. Bu değişikliğin hukukî bireyler tarafından gelen döviz talebini sınırlayıcı tesir yapması bekleniyor. TL mevduat için tutulması gereken mecburî karşılık fiyatına, TL’ye geçiş oranına bağlı olarak uygulanan faiz oranının üst hududu, siyaset faiz oranının yüzde 84’üne çıkarıldı. Ayrıyeten, TL mecburî karşılıklarda bloke edilen tesis oranı 5 puan artırıldı. TCMB, para siyaseti metinlerinde TL mevduatını destekleyecek ilave adımlar atılabileceğine dair bildirisini yinelerken, gerekli görüldüğünde bu tarafta yeni önlemlerin alınabileceğini belirtti.
5 AYDA 2.7 TRİLYON ARTIŞ
Son haftalarda döviz kurlarında yaşanan hareketlilik ile birlikte, yabancı para mevduatında hafif bir artış görülse de Türk Lirası (TL) mevduatın hissesi yükselmeye devam ediyor. BDDK datalarına nazaran 29 Mart 2024’ten 23 Ağustos 2024’e kadar olan 5 aylık periyotta bankalardaki toplam mevduat 15.4 trilyon liradan 17.5 trilyona çıktı. Bu devirde TL mevduat 2 trilyon 93 milyar lira artarak 10 trilyon 788 milyara ulaşırken, KKM hariç standart TL mevduat ise 6 trilyon 418 milyar liradan 9 trilyon 169 milyara yükseldi. Standart TL mevduatta 5 ayda yaşanan artış 2 trilyon 751 milyar lira oldu.
VADE DAĞILIMI DEĞİŞTİ
BDDK bilgilerine nazaran, son devirde TL mevduatın vade yapısında da değişikler gözlendi. Temmuz sonu prestijiyle son 1 yılda TL mevduat toplamda yüzde 48.3 artarak 10.2 trilyonu geçerken, bu periyotta en büyük artış 6-12 ay vadede gerçekleşti. Bu vadedeki mevduatın fiyatı yüzde 263.5 artarak 288.8 milyar liradan 1 trilyon 50 milyara çıktı. 6-12 ortası vadenin hissesi binde 4’ten yüzde 10’a çıktı. Vadesiz mevduatın toplamı yüzde 33.4 artarak 1 trilyon 658 milyara, 1 aya kadar vadelinin fiyatı yüzde 35.9 artarak 1 trilyon 526 milyara, 1-3 ay ortası vadenin meblağı yüzde 65.4 artarak 3 trilyon 211 milyara, 3-6 ay ortası vadenin fiyatı ise yüzde 19.4 artarak 2 trilyon 295 milyara yükseldi.
KKM 53 HAFTADIR DÜŞÜYOR
Kur muhafazalı mevduattan çözülen paranın Türk Lirası’na kaymasıyla birlikte, mevduatta TL’nin hissesi da yükseldi. 29 Mart’ta yüzde 41.51 olan standart TL mevduatının toplam içerisindeki hissesi, 23 Ağustos prestijiyle yüzde 52.38’e çıktı. Döviz mevduatının hissesi yüzde 43.77’den 38.37’ye gerilerken, 53 haftadır kesintisiz gerileyen kur korumalının toplamdaki hissesi yüzde 9.24’e kadar indi. KKM’nin toplamdaki hissesi 1 yıl evvel yüzde 26.2, 29 Mart 2024’te ise yüzde 14.72 olmuştu. Kur muhafazalı mevduat 18 Ağustos 2024’teki 3 trilyon 408 milyar lira ile tarihi tepeyi gördükten sonra, o tarihten sonra düşüşe geçti. 53 haftadır gerileyen KKM 29 Mart 2024’te 2 trilyon 227 milyara, 23 Ağustos 2024’te ise 1 trilyon 619 milyara indi.