657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “yükselinebilecek derecenin üstünde bir dereceye yükselme” başlıklı 37’nci hususuna nazaran; bu kanun kararlarına nazaran tahsil durumları, hizmet sınıfları ve misyon unvanları itibariyle azami yükselebilecekleri derecelerin dördüncü kademesinden aylık almaya hak kazanan ve son 8 yıllık müddet içinde rastgele bir disiplin cezası almayanların kazanılmış hak aylıkları takım kaidesi aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilir.
657 sayılı Kanunun “kademe ve kademe ilerlemesi” başlıklı 64’üncü unsurunun dördüncü fıkrasına nazaran; son 8 yıl içinde rastgele bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanır.
Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (22.07.2011-14395); aday memurken disiplin cezası alanların ilişiklerinin kesilmesinde ve son 8 yıllık mühlet içinde disiplin cezası almama şartının uygulanmasında disiplin cezaları ortasında bir ayrım bulunmadığı, disiplin cezası alan aday memurların ilişikleri kesilmeden evvel itiraz sonucunun beklenmesi gerektiği mütalaa edilmektedir denilmiştir.
Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (08.02.2012-24649); disiplin cezası almaksızın geçirilen 8 yıllık müddetin hesabında yalnızca memuriyet hizmet müddetleri temel alınır, kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde bedellendirilen mühletler disiplin cezası almaksızın geçirilen 8 yıllık müddetin hesabında özel bir karar olmaması halinde dikkate alınmaz, disiplin cezası almaksızın geçirilen 8 yıllık müddetin başlangıcında disiplin cezasının verildiği tarih temel alınır, vazifeden uzak kalınan mühletler 8 yılın hesabında dikkate alınır, kontratlı statüde/işçilikte geçen hizmetlerinin disiplin cezası almaksızın geçirilen 8 yıllık müddetin hesabında kıymetlendirilmez.
Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (18.08.2016-4871); devlet memurlarının 657 sayılı Kanunun 64’üncü unsurunun dördüncü fıkrası kapsamında bir kademe ilerlemesi uygulamasından yararlandırılması yahut bu Kanunun 37’nci unsuru kapsamında kazanılmış hak aylıklarının takım koşulu aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilebilmesi için son 8 yıl içinde rastgele bir disiplin cezası almamış olmaları gerekmekte olup, memurun rastgele bir disiplin cezası alması halinde kelam konusu unsurlara ait hizmet müddetinin sıfırlanacağı ve bu tarihten itibaren müddetlerin tekrar başlayacağı, disiplin cezasının özlük belgesinden silinmiş olmasının bu müddetlerin hesabını etkilemeyeceği mütalaa edilmektedir denilmiştir.
Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (03.02.2017-739); aday memurların kendileri için getirilen özel kararlar dışında 657 sayılı Kanunun öteki kararlarına tabi oldukları hususu göz önünde bulundurulduğunda, 657 sayılı Kanunun 64’üncü unsurunun dördüncü fıkrası ile düzenlenen bir kademe ilerlemesi uygulamasından yararlanmak için gerekli olan disiplin cezası almaksızın geçirilecek 8 yıllık mühletin hesabında aday memurluk dahil devlet memurluğunda geçen hizmet müddetlerinin temel alınması gerektiği mütalaa edilmektedir denilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı İşçi ve Prensipler Genel Müdürlüğü’nün bir görüş yazısında (Tarih: 15.09.2023, Sayı: E-74073113-010.99-176879); 7433 sayılı Kanun uyarınca memur takımlarına atananların, 657 sayılı Kanunun 4’üncü hususunun (B) fıkrası kapsamında kontratlı işçi durumlarında geçen hizmet müddetlerinin, 657 sayılı Kanunun 64’üncü hususunda yer alan “son 8 yıl içinde rastgele bir disiplin cezası almama” mühleti kapsamında değerlendirilmesinin uygun olmayacağı mütalaa edilmektedir denilmiştir.
Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (Tarih: 05.11.2013, Sayı: 20587); 6111 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten (25.02.2011) sonra kamu kurum ve kuruluşlarında Devlet memuru olarak istihdam edilen işçide rastgele bir sicil notu uygulaması kelam konusu olmadığından misyona başlamalarını müteakip 8. yılını doldurmaları ve rastgele bir disiplin cezası olmamaları durumunda bir kademe ilerlemesi uygulanacaktır.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü vermiş olduğu bir görüş yazısında (Tarih: 23.05.2022, Sayı: E-53773008-622.02-3589557);
1. 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra misyona başlayan Devlet memurları hakkında,
– 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında Devlet memuru olarak istihdam edilen işçide rastgele bir sicil notu uygulaması kelam konusu olmadığından misyona başlamalarını müteakip 8. yılını doldurmaları ve rastgele bir disiplin cezası almamaları durumunda 1 kademe ilerlemesi uygulanacağı,
– 657 sayılı Kanunun 64’üncü hususunun 5’inci bendinde de belirtildiği üzere kademe ilerlemesi ayrıca bir sürece gerek kalmaksızın çalışanın 8 yılı tamamlaması durumunda, hak kazandığı tarihten itibaren geçerli olmak üzere uygulanacağı, yani tüm çalışanın yılbaşında toplu olarak rastgele 1 kademe ilerlemesi almasının kelam konusu olmadığı,
2. 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden evvel misyonda olan Devlet memurları için,
– 657 sayılı Kanunun 37’nci ve 64’üncü unsurlarında değişiklik yapan 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 25.2.2011 tarihinden evvel son 6 yıllık sicil notu ortalaması 90 ve üzeri olan işçiye, 64’üncü hususun ikinci fıkrasının eski halinin uygulanması gerektiği,
– 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 25.02.2011 tarihinden evvel son bir, iki, üç, dört ve beş yıllık sicil notu ortalaması 90 ve üst olan çalışanın 7, 6, 5, 4 ve 3 yıllık müddetlerinin bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren başlatılması gerektiği,
– 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 25.02.2011 tarihinden evvel sicil notu ortalaması doksan ve üst olmayanlar ile sicili bulunmayanların 8 yıllık müddetlerinin başlangıcının bu Kanunun yürürlük tarihi olduğu,
Değerlendirilmiştir.
Yukarıda yapılan bu bilgiler ışığında; 37’nci ve 64’üncü hususlarda son 8 yıllık müddet içinde rastgele bir disiplin cezası almamış olma şartı mevcut olmakla birlikte, mahiyetleri itibariyle birbirinden farklıdır.
37’nci husus, kazanılmış hak aylığının bir üst derecesine yükselme imkanını, lakin tahsil durumu itibariyle yükselebileceği derecenin 4.kademesine gelmiş olan memurlara tanımaktadır. Bu haktan 7/4’e gelmiş olan ilkokul, 5/4’e gelmiş olan ortaokul, 3/4’e gelmiş olan lise mezunları yararlanabilmektedir. Bunlardan son 8 yıllık müddet içerisinde rastgele bir disiplin cezası almamışlarsa kazanılmış hak aylık derecesi sırasıyla 6. Dereceye, 4. Dereceye ve 2. Dereceye yükseltilmektedir.
64’üncü hususa nazaran 1 kademe ilerlemesi, bütün memurlar için geçerlidir ve bir kez ile de hudutlu değildir, her 8 yılda rastgele bir disiplin cezası almayan her memur bu karardan yararlanabilmektedir.
657 sayılı Kanunun 37’nci ve 64’üncü unsurlarının birlikte uygulanıp uygulanmayacağı konusunda, her iki husustaki kaideler uygun olduğu surece birbirinden bağımsız olarak birebir anda yapılabilmesi mümkündür. Zira her iki husus başka ayrı düzenlenmiş ve koşulları belirtilmiştir. Ek bir kademe uygulamasında son 8 yıllık disiplin cezası almama kuralı kâfi iken ek olarak bir üst dereceye yükseltilme uygulamasında ise son 8 yıllık disiplin cezası almama koşulu yanında tahsil durumları, hizmet sınıfları ve vazife unvanları itibariyle azami yükselebilecekleri derecelerin 4.kademesinden aylık almaya hak kazanmış olma kaidesi da aranmaktadır. Mülga DPB vermiş olduğu bir görüş yazısında (02.07.2015-4539); 657 sayılı Kanunun 64’üncü hususu ile 37’nci unsurunun şartları sağlaması halinde birlikte uygulanabileceği mütalaa edilmiştir.