Şöyle ki; Ulusal Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü 26.08.2024 tarihli, 112645046 sayılı, “İhtiyaç ve Norm Takım Fazlası Öğretmenler” bahisli ve 2024/57 nolu genelgesiyle; muhtaçlık ve norm takım fazlası öğretmenlerin atama süreçleri ile muhtaçlık halinde vilayet içinde yapılacak öğretmen görevlendirmeleri için yapılması gerekenleri açıkladı.
Bu genelgeyi aşağıdaki haberimizde yayınlamıştık.
MEB gereksinim ve norm takım fazlası öğretmenlerin atama süreçlerini açıklayan genelge yayımladı
Gelelim haber mevzumuza;
Evet, bu “İhtiyaç ve Norm Takım Fazlası Öğretmenler”konulu ve 2024/57 nolu Genelge Ulusal Eğitim Bakanlığının çıkardığı Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğine alışılmamıştır.
2024/57 NOLU GENELGE NORM TAKIMLAR BELİRLENMEDEN UYGULANAMAZ
Öncelikle 2024/57 nolu Genelge zamanlama açısından genel teamüllere ve yıllardır bakanlık tarafından uygulanan norm takım belirleme ve atama takvimine alışılmamıştır.
“İhtiyaç ve Norm Takım Fazlası Öğretmenler” bahisli ve 2024/57 nolu genelgesine nazaran norm takım fazlası öğretmenlerin atanma süreçleri “Norm Takım Güncelleme İşlemleri” öncesinde yapılacağından yani norm takımlar belirlenmeden 2024/57 nolu genelgenin uygulanması zamanlama açısından sorun oluşturacaktır.
Çünkü norm takım belirleme işlemleri; Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünce yayımlanan norm takımlarının güncellenmesine ait iş ve süreçler için gerekli hazırlıkların yapılmasını içeren “Norm Takım Güncelleme İşlemleri” bahisli yazısı ve takvimi Eylül ayının ortasında yayınlanmakta olup bu yazı ve takvime nazaran Ekim ayının birinci iki haftasında da norm takımlar belirlenmektedir. Bakanlıkça belirlenen bu norm takımlar onaylandıktan sonra ülke genelinde Kasım sonu norm takım fazlası öğretmen atamaları yapılmaktadır.
İşte bu mevzudaki geçen yılki haberimiz.
2023 yılı norm güncellemeleri başladı. Öğretmenler nelere dikkat etmeli!
Bu iş ve süreçlerde bir değişiklik olup olmadığını bilmiyoruz. Şayet bir değişiklik yok ise norm takımlar belirlenmeden yapılacak gereksinim ve norm takım fazlası öğretmenlerin atama süreçleri sağlıklı olmayacaktır.
Çünkü öğretmen belki norm kadrolar belirlenirken norma girecek yahut şu an normda olan öğretmen norm fazlası olabilecektir.
Bu nedenle 2024/57 nolu Genelge zamanlama açısından sorun oluşturacak, okul ve kurumlarda idare, eğitim ve öğretim hizmetlerinin gerekli ve kâfi personelce yürütülmesine, İşçi boyutunda atıl kapasite yaratılmamasına, var olan atıl kapasitenin muhtaçlık duyulan okul ve kurumlara yönlendirilmemesine taban oluşturarak verimliliğe dönüştürülmesi ne pürüz olacaktır.
2024/57 NOLU GENELGE, MUHTAÇLIK OLMADIĞI HALDE GEREKSİNİM FAZLASI ÖĞRETMENLERİN OKULLARA ATANMA SIKINTISINI PALYATİF OLARAK ÇÖZMÜŞTÜR
2024/57 nolu Genelgenin 1. unsuru a) fıkrasındaki; “1. Eğitim kurumlarında; a)Bulunduğu eğitim kurumuna gereksinim fazlası öğretmen olarak atandıktan sonra bu kurumda alanında norm takım içine dahil olamamış öğretmen, norm kadro fazlası olarak belirlenecektir.” açıklamalarından anlaşılacağı üzere muhtaçlık fazlası öğretmenlerin gereksinim olmadığı halde okullara atandıkları anlaşılmaktadır.
Allahtan genelge bu durumdaki öğretmenlerin hizmet puanı üstünlüğü gözetilmeksizin norm takım fazlası olmaları gerektiğini açıkça yazarak ortaya çıkacak sıkıntıları en baştan palyatif olarak ortadan kaldırmıştır.
Fakat bu sorun devam etmektedir. Zira muhtaçlık fazlası öğretmenlerin en başından norm takımı olmayan okullara atanması, Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici Ve Öğretmenlerinin Norm Takımlarına Ait Yönetmelik kararlarına ve Ulusal Eğitim Bakanlığının çıkardığı Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği kararlarına alışılmamıştır.
Çünkü, olmayan norma atama yapılamaz lakin ülke genelindeki birtakım Valiliklerin duyuru yapılmaksızın norm takım fazlası öğretmenleri yahut il/ilçe buyruğunda bulunan öğretmenleri istihdam fazlası öğretmen kapsamında değerlendirerek, boş norm takımı olmayan okullara atamaktadırlar.
Bu husustaki yargı kararı aşağıdaki haberimizde yer almaktadır.
Yargı; okullara norm fazlası olarak öğretmen atanamaz.
Şimdi “İhtiyaç ve Norm Takım Fazlası Öğretmenler” bahisli ve 2024/57 nolu Genelge Ulusal Eğitim Bakanlığının çıkardığı Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğine terslik oluşturan yerlerini sırasıyla ele alalım.
2024/57 NOLU GENELGE, MUHTAÇLIK VE NORM TAKIM FAZLASI ÖĞRETMENLERİ BULUNDUĞU İLÇEYİ TERCİH ETMEYE ZORLAYAMAZ
2024/57 nolu Genelgenin 2.1. unsurundaki; açıklaması bulunmaktadır.
Fakat bu açıklama; Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri” başlıklı 53. hususunun 1. fıkrasının son cümlesindeki; “il içinde alanlarında gereksinim duyulan eğitim kurumlarına mazeretleri ve tercihleri de dikkate alınmak suretiyle atanır.” hükmüne ve 3. fıkrasının son cümlesindeki; “Norm takım fazlası olarak belirlenen öğretmenler; öncelikle vazifeli oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere vilayet içinde alanlarında norm takım açığı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atanır.” kararına terstir.
Çünkü Yönetmelik, gereksinim ve norm takım fazlası öğretmenlere tüm vilayet içinde tercih yapma hakkı ve misyonlu oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumlarına atanma önceliği veriyor iken 2024/57 nolu Genelge, gereksinim ve norm takım fazlası öğretmenin vilayet içinde tercih etme hakkını bulunduğu ilçe ile sınırlamaktadır.
Normlar hiyerarşisinde alt seviyedeki normların, yürürlüklerini üst seviyedeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Dikkat edileceği üzere 2024/57 nolu Genelgenin ilgi’si de Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğidir. Normlar hiyerarşisinin en üstünde kozmik hukuk prensipleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa’dan, tüzükler yürürlüğünü kanunlardan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanun ve tüzüklerden, genelgeler ise yönetmelik, tüzük ve kanunlardan almaktadır. Münasebetiyle; bir normun, kendisinden daha üst pozisyonda bulunan ve desteğini oluşturan bir norma alışılmamış yahut bunu değiştirici nitelikte bir karar getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
İdare hukukunda normlar hiyerarşisinde yönetmeliklerden sonra gelen düzenleyici süreçlerden olan genelgeler, kılavuzlar ve genel yazılar, bir yönetmeliğe yahut üst hukuk normuna dayalı olarak hazırlanır. Genelgeler, kılavuzlar ve genel yazılar ile yönetmelik ve/veya üst hukuk normu kararlarının açıklık getirilmek suretiyle uygulamaya geçirilmesi amaçlanır.
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde açıkça gereksinim ve norm takım fazlası öğretmenlere tüm vilayet içinde tercih yapma hakkı veriliyor ikenbu bahiste yönetimin takdir yetkisi yokken 2024/57 nolu Genelge ile yönetmelikleri genişletmek suretiyle bayan muhtaçlık ve norm takım fazlası öğretmenlere tüm vilayet içinde tercih yapma hakkında birinci aşamadakısıtlamaya gitmek, yönetime müsaade kullanımı konusunda takdir yetkisi tanımanın hukuken kabulü mümkün değildir.
Dolayısıyla okul ve kurumlarda idare, eğitim ve öğretim hizmetlerinin gerekli ve kâfi personelce yürütülmesi, İşçi boyutunda atıl kapasite yaratılmaması, var olan atıl kapasitenin muhtaçlık duyulan okul ve kurumlara yönlendirilmesine yer oluşturarak verimliliğe dönüştürülmesi için muhtaçlık ve norm takım fazlası öğretmenlere tüm vilayet içinde tercih hakkı verilmeli ancak bulundukları ilçeyi tercih edenlerin öbür ilçelerden o ilçeyi tercih edenlere nazaran atanma önceliği olmalıdır.
İHTİYAÇ VE NORM TAKIM FAZLASI ÖĞRETMENLER TERCİHLERİ ALINIRKEN BULUNDUĞU İLÇEYİ TERCİH ETMEYE ZORLANABİLİR Mİ?
İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin tercihleri alınırken, Öğretmenlerinin Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri” başlıklı 53. hususu 3. fıkrasındaki; “Norm takım fazlası olarak belirlenen öğretmenler; öncelikle misyonlu oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere vilayet içinde alanlarında norm takım açığı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atanır.” kararlarına nazaran süreç yapılır.
Yönetmelik çok açık bir biçimde atamaların öncelikle misyonlu oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere vilayet içinde alanlarında norm takım açığı bulunan eğitim kurumlarına yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Buradan hareketle 2024/57 nolu Genelge ile muhtaçlık ve norm takım fazlası öğretmenlere bulundukları ilçedeki boş normları tercih etmeye zorlanamaz. İsteyen istediği ilçeyi tercih eder ancak öncelik ilçedeki boş norma o ilçedeki öğretmenin o ilçedeki öteki norm takım fazlası öğretmenlerle birlikte hizmet puanı gözetilerek atanmasıdır.
Burada o ilçeyi dışarıdan tercih eden norm takım fazlası öğretmenin hizmet puanı o ilçeye atanmasını sağlamaz o ilçeyi o ilçeden kimse tercih etmemişse o vakit öbür ilçelerden o ilçeyi tercih edenlerin hizmet puanına nazaran atama yapılır.
Kısacası her ilçe kendi ortasında kıymetlendirilerek tercih ve hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atamalar yapılır. Elhasıl bir ilçede tercihte bulunan norm takım fazlası var ise birebir branştan tercihte bulunan öbür bir ilçeden atama yapılamaz.
Yani ilçedeki boş takım öncelikle ilçedeki norm takım fazlası öğretmenin hakkıdır.
İHTİYAÇ VE NORM TAKIM FAZLASI ÖĞRETMENLERİN İSTEĞE BAĞLI YER DEĞİŞTİRME SÜREÇLERİ NASIL YAPILIR?
1- İlçeler bazında tercihte bulunan öğretmenlerin branşlara nazaran listeleri belirlenir.
Yerleşim yeri ve ilçelerden başvuran öğretmenlerin her branştan listeleri farklı ayrı yapılır. Tüm ilin listesi yapılmaz.
2- İlçeler bazında tercihte bulunan öğretmenlerin tercih ve hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atamaları yapılır.
İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin tercihleri alınırken, Öğretmenlerinin Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri” başlıklı 53. unsuru 3. fıkrasındaki; “Norm takım fazlası olarak belirlenen öğretmenler; öncelikle misyonlu oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere vilayet içinde alanlarında norm takım açığı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atanır.” kararlarına nazaran süreç yapılır.
Yönetmelik çok açık bir biçimde atamaların öncelikle misyonlu oldukları yerleşim yerindeki ya da ilçedeki eğitim kurumları olmak üzere vilayet içinde alanlarında norm takım açığı bulunan eğitim kurumlarına yapılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Örneğin;
A-Ankara İlinin Şereflikoçhisar ilesinde vazife yapmakta olan ve hizmet puanı 100 olan bir norm takım fazlası Türkçe öğretmeni bu ilçedeki Türkçe normu boş olan bir okulu tercih ettiğinde bu okulu öteki bir ilçeden tercih eden 200 puanlı Türkçe öğretmeni olsa bile 100 puanlı Türkçe öğretmeninin atamsın yapılacağı manasına gelmektedir.
B- A ilçesindeki bir okulun boş bulunan Coğrafya alanına yapılacak atama için A ilçesinden 70 ve 80 hizmet puanı bulunan iki öğretmenle B ilçesinden 150 puanı bulunan bir öğretmen ve C ilçesinden 200 puanı bulunan bir öğretmenin müracaatta bulunması durumunda, bu okulun Coğrafya öğretmenliğine A ilçesinden başvuran öğretmenlerden 80 hizmet puanı bulunan öğretmenin ataması yapılacaktır.
C- A ilçesindeki bir okulun boş bulunan Tarih alanına yapılacak atama için A ilçesinden hiçbir müracaatın bulunmaması, buna rağmen B ilçesinden 100 puanı bulunan bir öğretmen ve C ilçesinden 150 puanı bulunan bir öğretmenin müracaatta bulunması durumunda, bu okulun Tarih öğretmenliğine C ilçesinden başvuran 150 hizmet puanı bulunan öğretmenin ataması yapılacaktır.
Kısacası her yerleşim yeri ve her ilçe kendi ortasında kıymetlendirilerek tercih ve hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atamalar yapılır. Hülasa bir ilçede tercihte bulunan norm takım fazlası var ise tıpkı branştan tercihte bulunan diğer bir ilçeden atama yapılamaz.
Yani İlçedeki boş takım öncelikle ilçedeki norm takım fazlası öğretmenin hakkıdır.
3-İlçeler ortasında tercihte bulunan öğretmenlerin tercih ve hizmet puanı üstünlüğüne nazaran atamaları yapılır.
Bu değerlendirmeden sonra arta kalanlar olursa ilçeler ortasında yer değiştirmeler yapılacaktır. Bu son atamalar olağan vilayet içi yer değiştirmedeki üzere yapılır.
Örneğin Şereflikoçhisar ilçesinde norm takım fazlası Türkçe öğretmeni yok ise bu ilçeyi öteki ilçelerden tercih eden norm takım fazlası Türkçe öğretmenlerinden hizmet puanı fazla olan atanacaktır.
2024/57 NOLU GENELGE, GEREKSİNİM VE NORM TAKIM FAZLASI ÖĞRETMENLERDEN ÖZÜR DURUMU OLANLARI İLÇE DIŞINA RESEN ATAYAMAZ
2024/57 nolu Genelgenin 2.2. unsurundaki; açıklaması bulunmaktadır.
Fakat bu açıklama;Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “İhtiyaç ve norm takım fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri” başlıklı 53. unsurunun 1. fıkrasının son cümlesindeki; “il içinde alanlarında gereksinim duyulan eğitim kurumlarına mazeretleri ve tercihleri de dikkate alınmak suretiyle atanır.” kararları nedeniyle norm takım fazlası öğretmen atamalarında öğretmenlerin mazeretleri yani özür durumları da dikkate alınmak zorundadır. Bu nedenle özür durumu olan öğretmen bulunduğu ilçenin dışına resen atanamaz.
Bilindiği üzere Ulusal Eğitim Bakanlığı; aile birliği, sıhhat, can güvenliği mazeretleri yahut engellilik durumu ile başka nedenlere bağlı yer değişikliklerinde öğretmenleri, özürlerinin bulunduğu ilçelerdeki gereksinim bulunan okullara tercihlerini alarak, puan üstünlüğüne nazaran atamalarını yapmaktadır.
Ayrıca vakit zaman popülist davranarak il/ilçe buyruğu uygulaması yaparak öğretmenleri özrünün bulunduğu ilçe buyruğuna sonradan dağıtımı yapılmak üzere muhtaçlık fazlası öğretmen olarak atamaktadır. Büyük kent olmayan vilayetlerimizde il merkezindeki ilçede özrü bulunanlar ise vilayet ulusal eğitim müdürlüklerine atanmaktadır.
Bu kararlar nedeniyle norm takım fazlası öğretmen atamalarında mazeretleri yani özür durumları da dikkate alınmak zorundadır. Bu nedenle özür durumu olan öğretmenler özrünün bulunduğu yerin dışına resen atanamaz. Aslında evvelce bakanlık/valilik bu öğretmenleri özrünün bulunduğu ilçe milli eğitim müdürlüğü buyruğuna atamıştır.
Örneğin;
1- Osmaniye ili Toprakkale ilçesinden özür durumu nedeniyle Adana ili Yüregir ilçesine ilçe mili eğitim müdürlüğü buyruğuna atanan öğretmen bu genelgeyle Adana’nın Pozantı ilçesine atanacak kaş yapayım derken göz çıkartılacaktır. Zira Toprakkale’den Yüregir ilçesine gidiş geliş yapmak Pozantı’ya nazaran daha mantıklıdır.
2- Mersin ili Tarsus ilçesinden özür durumu nedeniyle Adana ili Seyhan ilçesi ilçe mili eğitim müdürlüğü buyruğuna atanan öğretmen bu genelgeyle Adana’nın Feke ilçesine atanarak kaş yapayım derken göz çıkartılacaktır. Zira Tarsus’tan Seyhan ilçesine gidiş geliş yapmak Feke’ye nazaran daha mantıklıdır.
Bu mevzuda Danıştay 5. Dairesinin 201/336 Temel Sayılı kararında “Devlet memurunun hizmet gereği öteki bir yere naklen atanması kelam konusu olduğunda, atama sürecinden evvel eş durumu özrünün gözetilmesi ve ……….. Yönetmeliği’nde belirtilen asıllar dahilinde atama sürecinin kurulması mecburidir.” açıklamasına yer verilerek eş durumu özrünün gözetilmesi ve ilgili yönetmelik kararlarına nazaran süreç tesis edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Fakat eş durumu özrünün oluşması için örneğin “…başvurularının son günü prestijiyle son iki yıllık müddet içinde en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hala devam ettiğini gösterir evrak olması” koşulu gerekmektedir. Evvelki deneyimlerden edindiğim üzere eşini bir gün sigortalı gösterip “benim eş durumu özrüm var” beyanı geçerli olamayacaktır. Özür durumlarının geçerli olabilmesi için Ulusal Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği ve öğretmenlerin mazerete bağlı yer değiştirme duyurusunda belirtilen koşulların gerçekliği araştırılmalıdır.
Ahmet KANDEMİR