Danıştay 12. Daire: Ceza hukukundaki kast ögesi disiplin hukukunda da aranır
Kamu vazifelilerinin disiplin cezasıyla cezalandırılabilmeleri için, disipline muhalif hareket yahut süreçlerin sübut bulup bulmadığının, adabına uygun olarak yapılacak soruşturma ile ortaya konulması, soruşturma kademesinde, kamu görevlisinin lehinde ve aleyhinde olan her türlü bilgi ve dokümanın toplanması, bilahare disipline karşıt davranış olarak tespit edilen aksiyon nedeniyle, aksiyonuna uygun olan disiplin cezası hususunun tayini ve uygulanması gerektiği, ayrıyeten, takdir edilen disiplin cezası ile ilgilinin hareketi ortasında adil bir istikrar bulunması disiplin hukuku unsurlarından olup, bu istikrar kurulurken, olayın oluş biçimi, ilgilinin cürüm kastının bulunup bulunmadığı, irade dışı etkenlerin hareketin meydana gelmesine tesiri üzere konuların da göz önünde bulundurulması gerektiği,
Disiplin soruşturmasına mevzu olan bir fiilde kasıt ögesinin varlığından bahsedebilmek için ise, kabahat sayılan bir aksiyonu gerçekleştirme iradesinin varlığı, bir diğer deyişle işlenen fiil sonunda cürüm sürece amacının var olup olmadığının saptanması gerektiği,
Kastın, Ceza Hukukunda ve Disiplin Hukukunda failin, bilerek ve isteyerek bir zararın doğmasını istemesi olarak tanımlandığı,
Olayda memurun kastı yoktur
İDDK ısrar kararını hukuka karşıt bularak bozdu.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Temel No: 2023/2117
Karar No: 2024/163
İSTEMİN KONUSU:
… Yönetim Mahkemesinin. tarih ve E:., K:. sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: . Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesi’nde müdür olarak vazife yapan davacının, hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda, tevhiden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) hususu uyarınca 1/30 oranında aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmasına ait sürece karşı yaptığı itirazın reddine ait . tarih ve . sayılı Manisa Vilayet Milli Eğitim Disiplin Kurulu kararının iptali ile süreç nedeniyle mahrum kaldığı özlük ve mali haklarının yasal faiziyle ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
… Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararıyla;
Davacının müdürü olduğu okulda ders programına alınmasının unutulması nedeniyle bir sınıfta boş geçen İngilizce dersinin sayısının kaç olduğununun tespitinin ders defterlerinin incelenmesi sonucunda çarçabuk tespit edilebileceği, okul müdürünün boş geçen İngilizce ders sayısını bilmemesinin mümkün olmadığı, birinci sözünde 16 saat İngilizce dersi okutulmadığı ve 16 saat telafi programı uygulanarak sorunun giderildiğini beyan etmesine karşın ek söz vererek İngilizce dersinin 16 saat değil 26 saat okutulmadığı, öğrencilerin işletmelerde staj yapması, dershaneye gitmeleri nedeniyle okula gelmekte zorlandıklarını söylemeleri üzerine 16 saat ağırlaştırılmış telafi eğitimi uyguladıkları istikametinde sözünü değiştirmesinin durumu yönetme eforu içinde olduğunu gösterdiği, soruşturmanın tamamlandığı tarihten sonraki bir tarihte eksik kalan 10 saat İngilizce dersinin telafi eğitiminin yapılmasının da davacının ek beyanında belirttiği üzere telafi eğitiminin 26 saatlik dersin 16 saatte ağırlaştırılmış bir formda yapılmadığını ortaya koyduğu, kaldı ki davacının telafi eğitimi için Kaymakamlıktan olur istediği yazıda da okullarında AML 12/A sınıfında boş geçen İngilizce ders sayısının 16 saat olduğunu belirterek, ağırlaştırılmış olduğunu belirtmeksizin 4 hafta boyunca toplam 16 saat telafi eğitimi için olur istediği anlaşıldığından, boş geçen İngilizce dersini kasıtlı olarak 16 saat bildirmek suretiyle 16 saat telafi eğitimi yapılmasını sağlayarak öğrencileri 10 saat dersten mahrum bırakan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) unsuru uyarınca aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Onikinci Dairesinin 14/01/2020 tarih ve E:2016/5782, K:2020/50 sayılı kararıyla;
Kamu vazifelilerinin disiplin cezasıyla cezalandırılabilmeleri için, disipline karşıt hareket yahut süreçlerin sübut bulup bulmadığının, tarzına uygun olarak yapılacak soruşturma ile ortaya konulması, soruşturma kademesinde, kamu görevlisinin lehinde ve aleyhinde olan her türlü bilgi ve evrakın toplanması, bilahare disipline karşıt davranış olarak tespit edilen hareket nedeniyle, aksiyonuna uygun olan disiplin cezası unsurunun tayini ve uygulanması gerektiği, ayrıyeten, takdir edilen disiplin cezası ile ilgilinin aksiyonu ortasında adil bir istikrar bulunması disiplin hukuku unsurlarından olup, bu istikrar kurulurken, olayın oluş biçimi, ilgilinin cürüm kastının bulunup bulunmadığı, irade dışı etkenlerin hareketin meydana gelmesine tesiri üzere konuların da göz önünde bulundurulması gerektiği,
Disiplin soruşturmasına bahis olan bir fiilde kasıt ögesinin varlığından bahsedebilmek için ise, kabahat sayılan bir aksiyonu gerçekleştirme iradesinin varlığı, bir diğer deyişle işlenen fiil sonunda hata sürece amacının var olup olmadığının saptanması gerektiği,
Kastın, Ceza Hukukunda ve Disiplin Hukukunda failin, bilerek ve isteyerek bir zararın doğmasını istemesi olarak tanımlandığı,
Bakılan olayda, soruşturma kapsamında alınan sözler ile belge kapsamındaki bilgi ve dokümanların bir bütün olarak değerlendirilmesinden, İngilizce dersinin ders programında yer almadığının kısa müddet içinde farkedildiği, okul idaresi ve İngilizce öğretmeninin telafi programı hazırlanırken öğrencilerle görüştüğü, öğrencilerin işletmelerde staj yaptıkları ve dershaneye gitmeleri nedeniyle ilgili mevzuatında belirtilen ders saatine uygun olarak 16 saat ağırlaştırılmış ders programının hazırlandığı ve Kaymakamlık Oluru ile gerçekleştirildiği konuları göz önüne alındığında, davacının anılan fiilin işlenmesinde kasıtlı davrandığından kelam edilemeyeceği,
Bu durumda, davacının olayda kasıtlı olarak hareket ettiğinden bahisle tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen Yönetim Mahkemesi kararında tüzel isabet bulunmadığı gerekçesiyle temyize husus … Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Birinci Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı ısrar kararıyla; davanın reddi yolundaki birinci kararda ısrar edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davacı tarafından, soruşturmaya vaktinde başlanmadığı, okulda 12. sınıf öğrencilerinin haftada üç gün işletmelere gittiği ve teorik eğitimin yalnızca iki gün yapıldığı, haftalık ders programında İngilizce dersinin eksik tutulduğunun fark edilmesi üzerine İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü vasıtasıyla ilgili mevzuat çerçevesinde Kaymakamlıktan Olur alınarak telefi eğitimine başlandığı, dersin 10 saat boş kaldığı, fakat burada rastgele bir kastın kelam konusu olmadığı belirtilerek ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı yönetim tarafından, Yönetim Mahkemesince verilen kararın yol ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK H KİMİ .’IN NİYETİ:
Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Manisa ili, Yunusemre ilçesi, . Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesinde müdür olarak misyon yapan davacı hakkında şikayet üzerine soruşturma başlatılmış, yapılan disiplin soruşturması sonucunda düzenlenen . tarih ve . sayılı soruşturma raporunda;
2014-2015 eğitim öğretim yılında, AML 12/A sınıfında, okulun açıldığı ikinci hafta yapılan program değişikliği nedeniyle, İngilizce dersinin müfredat programında olmasına karşın, haftalık ders programına alınmaması nedeniyle 25/09/2014-07/11/2014 tarihleri ortasında, 26 saat dersin boş geçtiği, lakin davacının kasıtlı olarak 16 saat dersin boş geçtiğini argüman ederek 16 saat telafi eğitimi yapılmasına neden olarak öğrencileri 10 saat dersten mahrum bıraktığının sübuta erdiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) unsuru uyarınca aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılması; doğum öncesi istirahat raporu alan dil anlatım dersi öğretmeni olan G.K.D ile kurumdan 31/10/2014 tarihinde ayrılan tarih öğretmeni H.F.’nin boş geçen derslerinin okulda bu dersleri verecek diğer öğretmenler olmasına karşın derslerin öteki öğretmenlere vaktinde dağıtılmasını sağlamadığı, böylelikle dil anlatım dersinin yaklaşık iki hafta, tarih dersinin ise bir hafta boş geçmesine neden olarak öğrencileri ziyana uğrattığının sübuta erdiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/B-(a) unsuru uyarınca kınama cezasıyla cezalandırılması; okulun paklığını sağlayamadığının sübuta erdiğinden bahisle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/A-(a) hususu uyarınca uyarma cezasıyla cezalandırılması gerekmekte ise de tevhiden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) hususunda yer alan, kasıtlı olarak; verilen buyruk ve misyonları tam ve vaktinde yapmamak, misyon mahallinde kurumlarca belirlenen yöntem ve asılları yerine getirmemek fiili nedeniyle aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmasının teklif edilmiş,
Yunusemre İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün . tarih ve . sayılı süreci ile soruşturma raporuyla getirilen teklif doğrultusunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) unsuru uyarınca, 1/30 oranında aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmış, bu sürece karşı yaptığı itiraz Manisa Vilayet Milli Eğitim Disiplin Kurulunun . tarih ve . sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Bunun üzerine itirazın reddine ait anılan sürecin iptali ile özlük ve mali haklarının ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/C-(a) unsurunda, “Kasıtlı olarak; verilen buyruk ve vazifeleri tam ve vaktinde yapmamak, misyon mahallinde kurumlarca belirlenen adap ve temelleri yerine getirmemek, misyonla ilgili resmi doküman, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak” 1/30 ila 1/8 oranında aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmıştır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME :
Kamu vazifelilerinin disiplin cezasıyla cezalandırılabilmeleri için, disipline muhalif aksiyon yahut süreçlerin sübut bulup bulmadığının, metoduna uygun olarak yapılacak soruşturma ile ortaya konulması, soruşturma evresinde, kamu görevlisinin lehinde ve aleyhinde olan her türlü bilgi ve dokümanın toplanması, bilahare disipline karşıt davranış olarak tespit edilen hareket nedeniyle, hareketine uygun olan disiplin cezası unsurunun tayini ve uygulanması gerekmektedir. Ayrıyeten, takdir edilen disiplin cezası ile ilgilinin hareketi ortasında adil bir istikrar bulunması disiplin hukuku unsurlarından olup, bu istikrar kurulurken, olayın oluş biçimi, ilgilinin kabahat kastının bulunup bulunmadığı, irade dışı etkenlerin aksiyonun meydana gelmesine tesiri üzere konular göz önünde bulundurulmalıdır.
Disiplin soruşturmasına husus olan bir fiilde kasıt ögesinin varlığından bahsedebilmek için ise, kabahat sayılan bir aksiyonu gerçekleştirme iradesinin varlığı, bir öteki deyişle işlenen fiil sonunda hata sürece amacının var olup olmadığının saptanması gerekmektedir.
Kast, Ceza Hukukunda ve Disiplin Hukukunda failin, bilerek ve isteyerek bir zararın doğmasını istemesi olarak tanımlanmaktadır.
Bakılan olayda, soruşturma kapsamında alınan sözler ile belge kapsamındaki bilgi ve dokümanların bir bütün olarak değerlendirilmesinden, İngilizce dersinin ders programında yer almadığının kısa müddet içinde farkedildiği, okul idaresi ve İngilizce öğretmeninin telafi programı hazırlanırken öğrencilerle görüştüğü, öğrencilerin işletmelerde staj yapmaları ve dershaneye gitmeleri nedeniyle ilgili mevzuatında belirtilen ders saatine uygun olarak 16 saat ağırlaştırılmış telafi ders programının hazırlandığı ve Kaymakamlık Oluru ile gerçekleştirildiği konuları göz önüne alındığında, davacının anılan fiilin işlenmesinde kasıtlı davrandığından kelam edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, davacının olayda kasıtlı olarak hareket ettiğinden bahisle tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu süreçte hukuka uyarlık görülmediğinden davacının bu süreç nedeniyle nedeniyle mahrum kaldığı özlük haklarının iadesi ve nakdî haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerekmektedir.
Bu prestijle, davanın reddi yolundaki temyize mevzu … Yönetim Mahkemesi ısrar kararında hukuksal isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın reddine ait … Yönetim Mahkemesinin temyize bahis . tarih ve E:., K:. sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Bu kararın bildirim tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/02/2024 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.