Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, başbakanlık misyonunda bulunduğu 2005’te birinci sefer BM 60. Genel Kurulu görüşmelerine katıldı.
Erdoğan, Genel Şuradaki hitabında, “Her şeyden evvel kendini yenileyen, daha demokratik ve şeffaf, tüm üyelerin ortak iradesini temsil kabiliyetine sahip, milletlerarası ihtilafların tahlil yeri olan, dünya barışının teminatı olarak görülen, saygınlığı, tüm üyeleri tarafından yüceltilen, daha faal ve daha dirayetli bir BM teşkilatı, insanlığın ortak faydasınadır.” iletisini verdi.
Erdoğan’ın katıldığı sonraki BM Genel Kurulu ise 2007’deki 62. Genel Şura görüşmeleri oldu.
Konuşmasında terörle gayret konusuna vurgu yapan Erdoğan, “Dünyanın rastgele bir köşesinde yaşanan terör hareketi hepimizi maksat alan bir insanlık kabahatidir. Hudut tanımayan terörü lanetliyor, terörün acı deneyimini şahsen yaşamış bir ülkenin başbakanı olarak tüm insanlığa yönelik bu tehditle gayrette dayanışma ve daha aktif işbirliği davetini buradan yineliyorum.” tabirlerini kullandı.
“Reform teşebbüslerine tam dayanak veriyoruz”
Erdoğan, 2009’da katıldığı BM 64. Genel Konseyinde ise BM’nin yapısının reforme edilmesi gerektiğine dikkati çekti.
Adil ve iştirakçi bir global nizamın kurulması için Birleşmiş Milletlerin aktifliğinin artması gerektiğini lisana getiren Erdoğan, şunları söyledi:
“Temsil kabiliyeti güçlendirilmiş, demokratik, şeffaf, adil ve aktif bir Birleşmiş Milletlerin, global barış ve istikrara daha fazla katkı yapacağına inanıyoruz. Birleşmiş Milletler, iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, yoksullukla çaba, kadın-erkek eşitliği, insan hakları ve insan onurunun korunması hususlarında, daha aktif bir kurum haline gelmelidir. Bu gayeye matuf ıslahat teşebbüslerine tam takviye veriyoruz. Ama Birleşmiş Milletler sistemindeki ıslahatın, Güvenlik Kurulu de ıslahata tabi tutulmadığı surece başarılmış sayılamayacağı muhakkaktır.”
2011’deki BM 66. Genel Heyetinde bölgesel bahisleri kıymetlendiren Erdoğan, Suriye, Libya, Somali, Filistin’e ait iletiler verdi, Azerbaycan topraklarının yıllardır süren haksız işgalinin sona ermesi gerektiğini kaydetti.
Erdoğan, “Karabağ probleminin bu formda tahlilsiz kalması asla kabul edilemez, milletlerarası sıkıntılara, kangren haline gelmeden tahliller bulunması, hepimizin siyasi ve ahlaki sorumluluğudur.” diye konuştu.
“Dünya beşten büyüktür”
Erdoğan, cumhurbaşkanı sıfatıyla birinci defa 2014 yılındaki BM 69. Genel Heyetine hitap etti.
BM’nin ıslahat muhtaçlığını “Dünya beşten büyüktür” sözüyle lisana getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Daha fazla gecikmeden, daha fazla mazlum insan, suçsuz insan hayatını kaybetmeden, global vicdan daha fazla yaralanmadan, Birleşmiş Milletler sıkıntılara yükünü koymalıdır. Altını çizerek söz etmek isterim ki, dünya beşten büyüktür. Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu daimi üyesi 5 ülkenin dünya gerçekleri ile bağdaşmayacak halde Birleşmiş Milletleri etkisiz hale getirmesi, global vicdanın kabul edebileceği bir durum değildir. Tüm alınan kararlar, bakıyorsunuz bir ülkenin iki dudağı ortasındadır. Şayet ‘hayır’ derse hayır, ‘evet’ derse o vakit icraata geçilebiliyor. Filistin’de yalnızca birkaç ay içinde 2 binden fazla temiz insan katledilirken, Birleşmiş Milletler beklenen tahlili üretememiştir. Suriye’de 4 yıldır 200 binden fazla kişi katledilirken, 9 milyona yakın insan yer değiştirirken, Birleşmiş Milletler yeniden tesirli tahliller sunamamıştır.”
FETÖ’ye karşı uyarı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünden yaklaşık 2 ay sonra BM 71. Genel Şurasına katıldı.
Burada dost ülkeleri FETÖ’ye karşı tedbir almaya çağıran ve terörle uğraş konusunda kıymetli bildiriler veren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bu darbe teşebbüsü, milletimizin demokrasisine, hükümetine, özgürlüklerine, geleceğine ve anayasal tertibine kahramanca sahip çıkmasıyla bertaraf edildi. Bu bakımdan milletimle iftihar ediyorum. Demokrasisine sahip çıktığı için iftihar ediyorum. 29 gün, gece sabahlara kadar demokrasi nöbetleri tuttukları için iftihar ediyorum. Hain darbe teşebbüsünü canını hiçe sayarak vücudunu tankların önüne siper ederek engelleyen milletimle iftihar ediyorum. Şayet bugün karşınızda bulunuyorsam, milletimizin işte bu cesaretli ve asil duruşu sayesindedir. Unutulmasın ki Türkiye’deki darbe teşebbüsü, birebir vakitte dünya demokrasisine de yapıldı. Milletimiz o gece darbe heveslilerine tarihi bir ders verirken, demokrasiye inanan tüm halklar için de ilham kaynağı oldu. Bu yeni kuşak terör örgütü, yalnızca Türkiye’nin değil, varlık gösterdiği 170 ülkenin tamamı için bir ulusal güvenlik tehdididir. Başka bir deyişle, bugün bu Genel Konseyde temsil edilen ülkelerin büyük kısmı bu yapılanmanın tehdidi altındadır. Bu örgüt Türkiye’nin ötesinde tüm dünyayı boyunduruğu altına almak üzere derin bir zihni sapkınlık içindedir.”
“DEAŞ’a karşı elde edilen en büyük başarı”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2017’de yapılan BM 72. Genel Konseyi’ndeki konuşmasında ise Suriye ve terörle çaba bildirileri öne çıktı.
“Türkiye, Suriye ve Irak’taki istikrarsızlıktan beslenen DEAŞ ve PKK üzere bölgenin en eli kanlı terör örgütleriyle kıyasıya bir çaba içindedir. Bunun yanında ülkemizin legal, demokratik rejimini kanlı bir darbeyle değiştirmeye teşebbüs eden FETÖ terör örgütüyle çabamız de devam ediyor.” diyen Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde başlatılan Fırat Kalkanı Operasyonu’nun, bölgenin işgalinden bu yana DEAŞ’a karşı elde edilen en büyük muvaffakiyet olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2018’deki BM 73. Genel Şurasında, BM’ye yönelik tenkitlerde bulundu, Filistin sıkıntısını gündeme getirdi.
“Birleşmiş Milletlerin insanlığın barış ve refah beklentilerini karşılamaktan uzaklaştığı da bir gerçektir” tabirini kullanan Erdoğan BM Güvenlik Kurulunun yalnızca veto hakkına sahip 5 üyenin çıkarlarına hizmet eden, dünyanın öbür bölgelerine, yaşanan zulümlere seyirci kalan bir yapıya büründüğünü belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
“Geçmişte Bosna’da, Ruanda’da, Somali’de, yakın tarihte Myanmar’da, hala Filistin’de yapılan katliamlar daima Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun gözü önünde gerçekleşmiştir. Filistinlilere uygulanan zulme ses çıkarmayanların, onlara yapılan yardımları kısma konusundaki çabaları yalnızca zalimlerin cüretini artırmaktadır. Tüm dünya ardını dönse bile, Türkiye olarak biz mazlum Filistinlilerin yanında yer almaya, birinci kıblemiz Kudüs’ün tarihi ve tüzel statüsüne sahip çıkmaya devam edeceğiz.”
Aylan bebeğin fotoğrafıyla seslendi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2019’daki BM 74. Genel Konseyi’nde ise sistemsiz göç problemini “Aylan bebek” örneğiyle anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1947’den bu yana Filistin haritasındaki değişimi anlatan görselle Filistin sıkıntısına dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ben merak ediyorum, bu İsrail neresidir? Sanki bu İsrail’in toprakları nereleri kapsıyor? 1947’de İsrail neresiydi, bunun akabinde sanki 1949, 1967’de İsrail neresiydi ve şu anda İsrail neresi? Bakınız sene 1947, neredeyse burada İsrail yok üzere, tamamı Filistin. Sene 1947, paylaşım planı var ve Filistin küçülüyor, İsrail büyüyor. Geliyorum 1967’ye 1949’la birlikte, İsrail büyüyor, Filistin küçülüyor. Ve geliyorum bugüne, şimdiki durum şu: Artık adeta Filistin yok, neredeyse tamamına yakını İsrail… İsrail doyuyor mu? Hayır, doymuyor. İsrail artık de kalanını almanın çabası içerisinde. Pekala, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun, Birleşmiş Milletlerin İsrail’le ilgili almış olduğu bu denli kararlar var, bu kararlar uygulamaya geçiyor mu? Hayır, geçmiyor. Pekala, o vakit Birleşmiş Milletler ne işe yarıyor? O vakit bu çatının altında bizler aldığımız kararla etkili olamıyorsak, adalet nerede temerküz edecek? İşte kahrımız burada.”
Salgın nedeniyle görüntü konferans
BM 75. Genel Kurulu, 2020 yılında tüm dünyayı etkileyen COVID-19 salgını nedeniyle görüntü konferans aracılığıyla düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Heyetine 10’uncu hitabını görüntü konferans usulüyle gerçekleştirdi.
BM’nin yapısına yönelik tenkitlerini yineleyen Erdoğan, konuşmasında şunları lisana getirdi:
“Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok taraflı örgütlerin ıslahat muhtaçlığı bulunuyor. Mevcut global sistemlerin bu krizde ne kadar etkisiz kaldığını gördük. O denli ki Birleşmiş Milletlerin en temel karar alma organı olan Güvenlik Kurulunun salgını gündemine alması haftalar, hatta aylar sürdü. Salgının başlarında ülkelerin kendi hallerine terk edildiği bir görünüm ortaya çıktı. Böylelikle yıllardan beri bu kürsüden ısrarla lisana getirdiğim, ‘Dünya beşten büyüktür’ tezinin haklılığını bir kere daha görmüş olduk. İnsanlığın yazgısı hudutlu sayıdaki ülkenin keyfine bırakılamaz. Memleketler arası örgütlerdeki prestij kaybının önüne geçmek için öncelikle zihniyetimizi, kurumlarımızı ve kurallarımızı gözden geçirmeliyiz.”
Sıcaklık artışının neden olduğu afetlere dikkati çekti
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2021’de BM 76. Genel Kurulu konuşmasında dünyanın farklı bölgelerindeki sıcaklık artışının neden olduğu afetlere dikkati çekti. Asya ve Avrupa’da seller, Amerika’da kasırgalar, Afrika’da kuraklık, Akdeniz ülkelerinde yangınlar, Grönland’ın doruğunda yağmur, çöllerde kar görülmesi üzere alışık olunmayan hadiseler yaşandığına işaret eden Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bu afetler etrafa ve ekosisteme verdiği ziyanlar yanında, insanların can ve mal güvenliğini de tehdit ediyor. Pek çok yerde beşerler, toplu olarak öbür yerlere gitmeye, göç etmeye hazırlanıyor. Halbuki dünya şimdi Suriye ve Afganistan üzere çatışma kaynaklı kriz bölgelerinin yol açtığı mülteci problemine tahlil bulamadı. Bu türlü bir periyotta kuraklık, besin sorunu, hava olayları üzere bu tıp sebeplere dayalı yüzlerce milyonluk göçlerle nasıl baş edileceği meçhuldür.”
Rusya-Ukrayna Savaşı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM 77. Genel Şurası’nda Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili gelişmelere değinerek, Karadeniz Tahıl Koridoru ve taraflar ortasındaki müzakerelere ait Türkiye’nin çalışmalarını anlattı.
Muahede kapsamında tahıl taşıyan bir geminin İstanbul Boğazı’ndaki fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Sayın Genel Sekreter ile yürüttüğümüz ağır uğraşlar sonucunda, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünyaya ulaşmasını temin ettik. Bu gelişmeyi sağlayan İstanbul Mutabakatı’nın ikinci ayı dolarken, sevkiyatın her geçen gün ivme kazanmasını memnuniyetle izliyoruz. Tahıl arzının sürdürülmesinin sağlanmasında kritik kıymete sahip bu mutabakat Birleşmiş Milletlerin son yıllarda imza attığı en büyük başarılardan biridir. Dünyanın dört bir yanında memleketler arası topluluktan medet umanların Birleşmiş Milletlere besledikleri itimat, bu muvaffakiyetle tekrar tazelenmiştir. İstanbul Mutabakatı, taraflar açısından hayati ehemmiyet arz eden problemlerde müzakerelerin sonuç verdiğini de ispatlamıştır.” dedi.
“Uluslararası toplumu KKTC’nin bağımsızlığını tanımaya davet ediyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl düzenlenen BM 78. Genel Heyeti’nde da BM’ye yönelik tenkitlerini sürdürdü. Terörle gayret, İslam düşmanlığı ve ırkçılık üzere mevzularda iletilerini paylaşan Erdoğan, Rusya-Ukrayna Savaşı, Filistin sorunu, Doğu Akdeniz’deki gelişmelere de değindi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle ilgili de iletiler veren Erdoğan, “Uluslararası toplumu, KKTC’nin bağımsızlığını tanımaya, bu ülkeyle diplomatik, siyasi ve ekonomik bağlar kurmaya davet ediyoruz.” sözleriyle dünya devletlerini KKTC’yi tanımaya çağırdı. Erdoğan, ayrıyeten “Ada’daki BM Barış Gücü’nden tarafsızlığa riayet bekliyoruz. Prestiji zedelenen bu gücün, Kıbrıs’ta yeni prestij kaybıyla karşı karşıya kalmasını istemeyiz.” tabirleriyle net iletiler verdi.
Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu tabir eden Erdoğan, “Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki görüşme sürecini başından beri destekledik. Lakin Ermenistan’ın, bu tarihi fırsatı gereğince değerlendiremediğini görüyoruz. Ermenistan’ın başta Zengezur Koridoru’nun açılması olmak üzere verdiği sözleri yerine getirmesini bekliyoruz. Artık herkesin kabul ettiği üzere Karabağ, Azerbaycan toprağıdır. Bunun dışında bir statünün dayatılması asla kabul edilmeyecektir.” dedi.
14’üncü kere hitap edecek
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Eylül’de BM 79. Genel Konseyi’ne 14’üncü kere hitap edecek, konuşmanın ana gündem unsuru İsrail’in Gazze’ye yönelik hücumları olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milletlerarası toplumu İsrail’in taarruzlarına karşı durmaya çağıracak. Erdoğan, tepe kapsamında devlet ve hükümet liderleriyle da görüşmeler gerçekleştirecek.
Her yıl dünya önderlerini ABD’nin New York kentinde bir ortaya getiren BM Genel Konsey görüşmelerinin 79’uncusu 22 Eylül’de “Geleceğin Zirvesi” ile açılacak.
Yüksek seviyeli hafta olarak bilinen ve başkanların konuşmalarına konut sahipliği yapılan oturum ise 24 Eylül’de başlayacak. BM 79. Genel Heyetinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın birinci gün, üçüncü sırada kelam alması öngörülüyor.
Genel Konseye 190 ülkeden üst seviye iştirak sağlanması bekleniyor.