Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halil Tekin başkanlığında arkeolog ve bilim insanlarından oluşan 15 kişilik takımla yürütülen hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Geç Neolitik Periyoda ilişkin en geniş höyük yerleşimlerinden biri olarak bedellendirilen Domuztepe’de, iki farklı mezarda, biri bebek başkası 6-7 yaşlarında olduğu sanılan çocuk iskeleti bulundu.
“Domuztepe’de mezar çok seçkin bulunuyor”
Hafriyat Lideri Doç. Dr. Tekin, kazı çalışması yapılan alanın birinci kere 9 bin yıl evvel iskan edilmeye başlanan bir höyük yerleşimi olduğunu söyledi.
Bu yılki çalışmalar kapsamında bulunan çocuk iskeletlerinin kendilerini çok heyecanlandırdığını anlatan Tekin, “Anahtar deliği biçimde bir yapının çabucak ilintisi olan binanın temellerinin yanında biri bebek iki mezar bulduk. Bu büsbütün bizim için sürpriz oldu. Zira Domuztepe’de mezar çok seçkin bulunuyor” diye konuştu.
Geçmiş yıllarda tıpkı bölgede öteki bir heyet tarafından “ölüm çukuru” diye tanımlanan bir alanda 40 civarında iskelet bulunduğunu anlatan Tekin, Geç Neolitik Devir’de bebek ve çocukların bina içerisinde ya da yakınına gömüldüğünü bunun nedenin ise çocuğun konutla ilişkisinin kesilmemesi ismine yapıldığını düşündüğünü söz etti.
“Yapıyı mümkün olduğunca müdafaaya çalışıyoruz”
Tekin, iskeletlerden birinin şimdi bebek olduğunu bundan ötürü da yanında bir de mama kabı bulduklarına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Geç Neolitik sonunda Toros Dağları’nın güneyinde hatta Musul’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada değişik bir mimari geleneği görüyoruz. Burası büyük yapı yaklaşık dört metre çapında bir daire. Çember ve ona ilintili küçük bir dikdörtgen odası var. Biz buna arkeolojide ‘Tholos’ ismini veriyoruz. Bu periyodun simgesi. Ancak Türkiye’de şu anda devam eden hafriyatlar içerisinde tek örnek elimizde bu türlü bir yapı var ve sağlam bir biçimde bu yapıyı mümkün olduğunca muhafazaya çalışıyoruz. Bu yapıların daha evvel 1930’lu yıllarda benzerleri Musul’un Tell Arpaciyah Mahallesi’nde bulundu. Orada da o yuvarlağın içerisinde 12 çocuk mezarı bulunmuştu. Yani demek ki bu cins ömür alanlarının birebir vakitte iskeletlerle, mezarlarla da irtibatı var. Esasen biz bunu gün ışığa çıkarttığımızda çabucak müdafaa altına aldık. Zira Musul’dan tecrübeliydik. Kesinlikle bir bebek yahut çocuk gelecek diye kestirim ediyorduk ve bizi yanıltmadı. Çabucak yan tarafında iki çocuk ve bebek mezarıyla karşılaştık.”
Kazı gerçekleştirilen kısmın sondan ikinci köy olduğunu, alanın M.Ö. 5800-5200’lere tarihlendirildiğini, arkeolojide bu devrin “Halaf” olarak isimlendirildiğini lisana getiren Tekin, bulunan iskeletlerin günümüzden 7 bin 600 yıl öncesine ilişkin olduğunu kaydetti.