Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kırıkkale Organize Sanayi Bölgesi’nde düzenlenen “Türkiye Buluşmaları” kapsamında “Kırıkkale İçin Özümüzden Geleceğe” programında iş insanlarıyla buluştu. Orta Vadeli Program hakkında kıymetli açıklamalarda bulunan Şimşek, enflasyonun 2026 sonunda tek haneye düşmesini hedeflediklerini belirterek, bütçe açığı ve cari açıkta da büyük düşüşler kaydettiklerini vurguladı.
“Bu kazanımları kalıcı hale getirmek için kamuda disiplin gerekiyor”
Bakan Şimşek, Orta Vadeli Program’ın sonuncu maksadının sürdürülebilir büyüme ve adil gelir dağılımı olduğunu söz ederek, “Fiyat istikrarını sağlamalıyız. Orta vadeli programımızın kesin gayesi sürdürülebilir yüksek büyüme ve daha adil gelir dağılımı. Kalıcı refah istiyoruz ve daha kapsayıcı büyüme, daha kapsayıcı refah artışı. Artık bunun da makroekonomik altyapısını oluşturuyoruz. Orta vadeli programın kesin maksadı bu ancak oraya giderken fiyat istikrarını sağlamalıyız. Fiyat istikrar derken neyi kastediyoruz? Enflasyonun kalıcı bir biçimde tek haneye düşürülmesi. Neden, zira enflasyon tek haneye düştüğünde ülkede büyüme suratı artıyor. Bakın size kolay bir örnek vereyim. 1990’lı yıllara gidip 10’arlı yıllar formunda son 30 yıla bakalım. 90’lı yıllarda büyüme ortalama yüzde 3.1, enflasyon ortalama yüzde 72. 2000’li yılların başındaki on yıla gelin. Enflasyon ortalama yüzde 9.3, büyüme yüzde 5.7. Büyüme neredeyse ikiye katlanmış. Enflasyon yüzde 72’den yüzde 9 olmuş. Son 10 yılda ise enflasyon ortalama yüzde 25’e çıkmış, büyüme yüzde 5.1’e düşmüş. Hasebiyle kalıcı refah artışı için, sizlerin görmeniz için, yatırımlarda, verimlilikte, inovasyonda atılım için bizim fiyat istikrarını sağlamamız lazım, enflasyonu kalıcı olarak tek haneye düşürmemiz lazım. Bu programın son maksadı, sürdürülebilir yüksek büyüme, adil gelir dağılımı lakin buraya giden yolda en öncelikli amacımız enflasyonun tek haneye düşmesi. Bunu da yapmak için mali disiplini, yani bütçe disiplini sağlamalıyız. Zira bu kazanımları kalıcı hale getirmek için kamuda disiplin gerekiyor. Biz şayet mali alanda disiplin oluşturabilirsek o vakit yapısal dönüşüme kaynak vermiş oluruz. Örneğin, yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm, daha rekabetçi bir altyapı. Bunların hepsi kaynak gerektiriyor. İşte bütçede disiplini sağlayarak ıslahatlar için mali alan oluşturmalıyız.” dedi.
“Enflasyonda yılı büyük ihtimalle yüzde 40-42 civarında kapatacağız”
“Türkiye’de kur kaynaklı sıkıntıların büyük bir kısmı dış açıklıktan kaynaklanıyor” diyen Şimşek, “Türkiye, dünya ile ticarette mal ve hizmet ticaretinde büyük açıklar verince genelde problemlerle karşı karşıya kalıyor. Onun için cari açığı da sürdürülebilir bir seviyeye çekmeliyiz. Bütün bu kazanımları kalıcı hale getirmek için yapısal dönüşüm. Yapısal dönüşüm demek yüksek rekabet gücü demek, verimlilik artışı demek. Hasebiyle verimlilik artışı da rekabet gücü üzerinden Türkiye’de yatırım, istihdam, üretim ve ihracat üzerinden büyümek demek. Hasebiyle bütün bunlarla biz Türkiye’nin büyüme potansiyelini artırdık. Bizim yol haritamıza baktığımız vakit Mayıs ayına kadar dezenflasyonda bir geçiş dönemindeydik. Zira para siyasetinin tesirli olabilmesi için vakte muhtaçlığımız vardı. Artık dezenflasyon devrine girdik. Dezenflasyon, enflasyonun düşüşü demek. Enflasyonda kalıcı ve süratli bir düşüş devrindeyiz. Yıllık enflasyon Mayıs ayında yüzde 75 ile tepeye çıktı. Ağustos ayında 52’ye kadar düştü. Önümüzdeki aylarda bu düşüş devam edecek. Büyük ihtimalle yılı yüzde 40-42 civarında kapatacağız. Gelecek sene de amacımız yüzde 20’nin altı, yüzde 17,5. 2026 yılının sonunda da tekrar enflasyonu tek haneye indireceğiz. Diyeceksiniz ki ‘üç yıl çok uzun bir müddet.’ Aslında dünya tecrübesi bundan farklı değil. Geçen sene bir çalışma yayınlandı. 56 ülkede 100 tane enflasyon şoku incelendi. Enflasyonun şok öncesindeki düzeyine düşürülmesi, 3.4 yıl alıyor. Biz bu programı geçen sene açıkladık. Üzerinden 1 yıl geçti” diye konuştu.
“Bu sene cari açıkta amacımızdan daha güzel bir noktadayız”
Cari açıkla ilgili Bakan Şimşek, “Geçen sene zelzele sebebiyle bütçe açığımız yükseldi. Bu sene de sarsıntının tesiri çok hissediliyor, bu sene de yüksek. Lakin önümüzdeki yıldan itibaren Maastricht kriterinin, yani yüzde 3 kriterinin altına yaklaşacağız. Böylelikle de disiplini tam olarak tesis etmiş olacağız. Son 20 yıla bakarsanız cari açığın ulusal gelire oranı yüzde 4 civarında. Bu sene yüzde 1.7’ye düşürmüş olacağız. Aslında etrafımızdaki savaşlar olmasa, Rusya, Ukrayna, Orta Doğu ile ticaretimiz etkilenmeseydi, çok büyük ihtimalle cari açık yüzde 1 civarında olacaktı. Münasebetiyle cari açığı kalıcı olarak yüzde 2’nin altına çekmek istiyoruz. Zira bu civardaki cari açığı çok rahat yönetebiliriz. Bu cari açıkla dış borcun ulusal gelire oranı düşerken bir taraftan da rezerv biriktirebiliyoruz. Hasebiyle bu sene de amacımızdan daha âlâ bir noktadayız. Bu program çalışıyor. Kimilerine nazaran program yok lakin olmayan bir program nasıl sonuç üretiyor, onu anlatayım. Aslında bir program var. Türkiye’nin cari açığı geçen yıl Mayıs ayında yıllık 57 milyar dolara çıkmıştı. Şu anda 20 milyar doların altında. Bir program olmadan cari açık bu kadar düşer mi? Merkez Bankası’nın rezervleri geçen sene Mayıs ayında 98,5 milyar dolar, şu anda 156 milyar doların üzerine çıkmış durumda. Net rezervlerdeki artış daha dramatik. Swap hariç Merkez Bankası’nın net rezervleri tam 90 milyar dolardan fazla arttı. 90 milyar dolar fazla mı diye sorabilirsiniz. Bizim 2002-2013 yılındaki net rezervlerimiz 38 milyar artmış, bu program sayesinde son bir yılda 90 milyar dolar artmış. Münasebetiyle rezerv konusunu bir kaygı olmaktan çıkardık, cari açığı bir telaş olmaktan çıkardık. Memleketler arası tanıma nazaran rezerv yeterliliğinde teğin üzerine çıktık, yani rezerv yeterliliğini sağladık.” formunda konuştu.
“Bütçe açığını yüzde 5.2’ye düşürdük, bunun da 3’te 2’si zelzele kaynaklı”
Bütçe açığında kıymetli bir düşüş sağladıklarını kaydeden Bakan Şimşek, depremin etkisine dikkat çekerek, “Kur muhafazalı mevduat, geçen sene Ağustos ayında tepeyi buldu. Neredeyse 144 milyar dolar düzeyine çıkmıştı. Kur muhafazalı mevduattan çıkışı biz önceliklendirdik. Kur muhafazalı mevduatta 98 milyar dolarlık bir düşüş var. Bu bir şartlı yükümlülük. Şartlı yükümlülük demek, kurda kıymetli bir paha kaybı olsaydı, onun faiz farkını Merkez Bankası ödeyecekti. Münasebetiyle bunu azaltarak Türkiye’nin risklerini azalttık. Türk lirasına inanç arttı. Geçen sene Ağustos ayında Türk lirasının toplam mevduattaki hissesi yüzde 32’nin altına düşmüştü. Şu anda yüzde 53’ün üzerine çıkmış durumda. Münasebetiyle Türk lirasına itimat artıyor. Bütçe istikrarında 20 yıla baktığımızda, bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 2.4, lakin geçen sene de büyük bir zelzele oldu. Yeniden EYT gibisi uygulamalar yapıldı. Geçen sene Mayıs ayında piyasa, ‘tedbir alınmazsa bütçe açığının ulusal gelire oranı yüzde 9.8’e çıkacak’ diyordu. Biz önlem aldık, bunun sayesinde bütçe açığını yüzde 5.2’ye düşürdük. Bunun da 3’te 2’si sarsıntı kaynaklı. Ancak zelzele bir seferlik. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde zelzele ile ilgili harcamalar yerini sağlam kentler inşa etmek için harcayacağımız kaynaklara bırakacak.” tabirlerini kullandı.