Bakanlığın motorlu kara taşıtlarının ticaretinde adil, rekabetçi ve istikrarlı piyasa yapısını korumak için almış olduğu önlemlerden sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da e-tebligat ile ilgili düzenleme yapması bekleniliyor. Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yapmış olduğu açıklamasında öncelikle sıfır araç alan bireylerin de e-tebligat uygulamasına dahil edileceğini belirtti. E- tebligat uygulaması fiyatsız olduğu için iktisada önemli katkı sağlaması yanında süratli ve inançlı olması istikametiyle de tercih edilmektedir.
Vergi Tarz Kanunun 107/A unsuruna nazaran 2016 yılından beri yaklaşık 9,2 milyon mükellefin kullandığı e-tebligat uygulaması hali hazırda, kurumlar vergisi mükellefleri, ticari, zirai ve mesleksel yarar istikametinden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar, isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edenler tarafından kullanılmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak bildiriyle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya yahut kurulmuş olanları kullanmaya, bildiriye elverişli elektronik adres kullanma mecburiliği getirmeye ve kendisine elektronik ortamda bildiri yapılacakları ve elektronik bildiriye ait öbür yordam ve temelleri belirlemeye yetkilidir. Kabahatler Kanununa nazaran, idari yaptırım kararları veren kurumlar, e-tebligat Sistemi aracılığı ile idari yaptırım karar tutanaklarını gönderebilmektedir. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı 8 farklı kurumla iş birliği yapmış ve 6 kurum ile de görüşmelere devam etmektedirler.
Araç Alım Satımlarında E- Tebligat Nasıl Uygulanabilir?
Araç alım satımları noterler vasıtasıyla olduğu için yapılan her satış ile ilgili olarak noterler Bakanlığa otomatik bildirim yapma yükümlülüğü yanında araç alımı yapan bireylere yönelik de bildirim yükümlülüğü getirilebilir. Lakin, birinci etapta yalnızca sıfır araç satışlarında uygulanacak olursa bu durumda araç bayilerine de bildirim yükümlülüğü getirilebilir.
E-tebligat sistemine geçiş internet vergi dairesi yahut şahısların bağlı oldukları vergi dairesine başvurması ile yapılabilmektedir. Bu sisteme birinci olarak araç satışı ile kaydolan bireylere Hazine ve Maliye Bakanlığından ve onun mutabakatlı olduğu kurumlardan yapılacak tebligatlarda E- Tebligat uygulanacaktır. Örneğin, motorlu taşıtlar vergisi, trafik cezaları ve başka idari para cezası niteliğindeki bildirimler E-tebligat vasıtasıyla yapılacaktır.
E-tebligat’ın Yararları
E-tebligat sistemi ile gönderilen evraklar, mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda bildirim edilmiş sayılmaktadır. Bilgi güvenliği ve şahsî bilgilerin korunması, kağıt, vakit ve emek tasarrufu, hizmet kalitesinde artış, doküman içeriğinin değiştirilmesinin engellenmesi üzere birçok açıdan yararlı olan bu uygulama birebir vakitte iktisada de önemli katkı sağlamaktadır. Zira olağan posta yoluyla yapılan tebligatlarda posta masrafı yapıldığı halde e- tebligat fiyatsızdır.
2016 yılından itibaren uygulanmakta olan tebligat sisteminden 9,2 milyon kişi kullanıyor. O tarihten itibaren 166,5 milyon doküman elektronik ortamda bildirim edilmiş ve yaklaşık 9 milyar TL tasarruf edilmiştir. Bakanlığın yayınlamış olduğu datalara nazaran 2019-2023 yılları ortasındaki tebligat sayısı ve tasarruf edilen meblağlar aşağıdaki üzeredir.
Temmuz ayı itibariyle trafiğe kayıtlı araç sayısı 30 milyon 261 bin 176 oldu. Temmuz ayında 957 bin 920 adet taşıtın zamanı yapıldı. Yalnızca bu kadar bireye yapılacak bir tek posta yoluyla fiziki bildirimin maliyeti 14 milyon civarındadır. Bu hesaplamaya tüm araç cinsleri dahil edilmiştir.
E-Tebligat ile İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Bahis: E-Tebligat sisteminden çıkış.
Kişi E-tebligat sistemine bir defa dahil olduktan sonra yalnızca aşağıda belirtilen durumlarda sistemden çıkılabilir.
– Hukukî bireylerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) tarih prestijiyle, elektronik tebligat adresi kapatılır.
– Gerçek bireylerde ise ilgilinin vefatı yahut gaipliğine karar verildiğinin yönetim tarafından tespit edildiği durumlarda ölüm/karar tarihi prestijiyle ilgilinin elektronik tebligat adresi re’sen kapatılır.
– Şayet araç satışlarını da bu kapsama alınırsa, araç sahiplerinin yaş ve/veya sıhhat durumunun farklılık arz etmesi sebebiyle, e- tebligatın yalnızca mevt yahut gaiplik ile sonlandırılmaması, şahısların belli durumlarda kendi istekleri ile sistemden çıkabilmelerine imkan tanınmalıdır.
Eğer tüm araç satışları bu kapsama alınırsa, araç sahiplerinin yaş ve/veya sıhhat durumunun farklılık arz etmesi sebebiyle, e-tebligattan çıkışın yalnızca mevt yahut gaiplik ile sonlandırılmaması, bireylerin makul durumlarda kendi istekleri ile sistemden çıkabilmelerine imkan tanınması düşünülebilir.
Araç satışlarında E-tebligat uygulamasının nasıl olacağını ilerleyen vakitte Bakanlığın açıklamalarından sonra daha net olarak değerlendirebileceğiz.
Prof. Dr. Neslihan Karataş Durmuş
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Dekanı – Vergi Hukuku Profesörü