Türkiye’deki araç muayene hizmetleri, 20 Aralık 2004’te yapılan ihaleyle kuzey ve güney olarak iki bölge halinde özelleştirilmişti. Yatırımcılarla birinci ve ikinci bölge araç muayene istasyonlarının üretimi, bakımı ve işletilmesi hizmetlerine ait imtiyaz mukaveleleri 15 Ağustos 2007’de imzalanmıştı. Bu kontratların mühleti 14 Ağustos 2027’de sona erecek.
Araç Muayene İhaleleri ve Yeni Düzenlemeler
Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik‘te yer alan “Araç muayene ihalesi için imtiyaz mukavele müddeti bitimi tarihinden en az 5 yıl öncesinde gerekli plan, proje, altyapı ve gibisi süreçler başlatılır ve yeni ihale en geç 15 Ağustos 2027 tarihine kadar sonuçlandırılır.” kararı hasebiyle hazırlıklar başlatıldı.Mevcut mukavelelerin bitiminden itibaren kamu hizmetinin kesintiye uğramadan sürdürülmesi için özelleştirme hazırlık çalışmalarına başlandı. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Kararı’yla, araç muayene hizmetleri tekrar özelleştirme kapsam ve programına alındı.Araç muayene hizmeti, imtiyaz hakkı verilmesi suretiyle 20 yıl mühletle özelleştirilecek. ÖİB tarafından yapılacak ihalede, teklif verme müddeti sona ererken, kamu hizmetinin devamlılığının sağlanabilmesi için özelleştirme süreçleri 15 Ağustos 2027’ye kadar tamamlanacak.
İhale Süreci ve Sonrası
- Tekliflerin alınmasının akabinde pazarlık yöntemiyle yapılacak ihalenin sonucu, Cumhurbaşkanı onayına sunulacak.
- Rekabet Kurulu kararı beklenecek.
- Danıştay sürecinin tamamlanmasıyla kontrat imzalanacak.
- Yeni işleticiler, ilgili bölgede araç muayene hizmetlerinin tek sağlayıcısı pozisyonunda olacak.
Yeni İstasyonların Açılması ve Kamu Payı
Artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyonlar açılacak. İlgili mevzuat gereği, 20 yıllık imtiyaz periyodunda muayene fiyatlarının birinci üç yıl için yüzde 30’u, sonraki 7 yıl için yüzde 40’ı, son 10 yıl için yüzde 50’si kamu hissesi olarak Hazineye aktarılacak. Kredi kartıyla yapılacak muayene fiyatı ödemelerinde kredi kartı kurulu vatandaşa yansıtılmayacak ve işleticiler tarafından üstlenilecek.Hizmet verecek araç muayene istasyonlarını inşa etme ve gereken her türlü makine-ekipman yatırımını yapma yükümlülüğü işleticilere ilişkin olacak. Ayrıyeten, 20 yıllık periyotta artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyon açma mecburiliği da bulunuyor.
Avrupa Birliği Standartlarında Muayene
Özelleştirme ihalesi kapsamında trafiğe tescilli motorlu ve motorsuz araçların muayeneleri, Avrupa Birliği standartlarında yapılacak. Trafik kazalarında araçlardan kaynaklı can ve mal kaybının önlenmesi gayesiyle kamu kontrol ve nezareti altında yapılacak araç muayene istasyonlarına ait yatırımların yapılarak muayene hizmetlerinin kamu bütçesine rastgele bir yük getirmeden özel dal aracılığıyla yapılması hedefleniyor.Bu ortada, Türkiye’de yaklaşık 31 milyon 300 bin araç bulunuyor. Araçların büyük kısmını arabalar oluşturuyor. Mevcut durumda ülkede 223 sabit ve 93 seyyar muayene istasyonu faaliyet gösteriyor.