Ticaret Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Heyet, toplumsal medya platformları üzerinden yapılan reklamları tahlil etti.
Mevzuatta “sosyal medya etkileyicisi” olarak tabir edilen “influencer”ların faaliyetlerinin denetlenmesi amacıyla Reklam Özdenetim Kurulu görevlendirilmiş ve Toplumsal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi Mart 2022’de başlamıştı.
Projeyle influencer paylaşımlarının reklam olduğunun açık ve anlaşılır biçimde tabir edilmeme oranı yüzde 57’den yüzde 11’e düştü.
Heyetin gerçekleştirdiği çalışmalar sonucu tüketicilerin son periyotlarda toplumsal medya reklamlarına ait farkındalığının artmasıyla bu hususta yapılan müracaat sayısında da artış gerçekleşti.
Uzmanlar tarafından tüketici şikayetleri incelenerek müracaat kurallarını sağlayanlar değerlendirmeye alındı. Şuranın terslik gördüğü hallerde de gerekli idari yaptırımlar uygulandı.
50 toplumsal medya hesabına yaptırım uygulandı
Konseyce, influencerlara bu yılın birinci 6 ayında 39 durdurma cezası, 11 durdurma ve idari para cezası uygulanmasına karar verildi. Durdurma cezası yaptırımı ile mevzuata karşıt gerçekleştirilen reklamların düzeltilmesi yahut kaldırılması istendi.
Mevzuata ters paylaşımın haksızlık içeriği, tekrarı, takipçi sayısına bağlı tesir alanının büyüklüğü ve influencerların paylaşımdan elde ettiği menfaat ve ekonomik durumu üzere ögeler dikkate alınarak, Heyetçe durdurma ve idari para cezaları bir ortada da uygulandı.
Geçen yıl için mevzuata alışılmamış reklam yapan bir influencer hakkında uygulanan idari para cezası 347 bin 128 lira iken bu fiyat yine değerleme oranında artırılarak 2024’te 550 bin 59 lira oldu.
11 influencera ceza kesildi
Geçen yıl 5 influencera 1 milyon 352 bin 808 lira idari para cezası uygulandı. Bu yılın birinci 6 ayında ise 11 influencera 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi. Böylelikle, 1,5 yıllık periyotta toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesildi.
2023’te toplam 77 toplumsal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken bu sayı 2024’ün birinci yarısında 50’ye ulaştı. Influencerlarca yapılan paylaşımlarda bir markaya ilişkin eser yahut hizmet reklamının yapıldığı fakat bunun açık formda reklam olduğunun belirtilmediği yahut örtülü tanıtım yapıldığı gerekçesiyle idari yaptırım uygulandı.
Bunun yanı sıra kimi paylaşımlarda, sıhhat beyanı içeren tabirlerin olması, klinik, hastane, doktor gibi sağlık hizmetlerine yönlendirmesi, reklamı yasak eserlerin tanıtımının yapılması, kozmetik eser tarifini aşan tabirlerin kullanılması, destek edici besin reklamında mevzuata karşıt tabirlerin yer alması üzere münasebetlerle de birtakım influencerlara idari yaptırım uygulanmasına karar verildi.