Yerli yatırımcının parası-nı enflasyona karşı ko-rumak için en çok tercih ettiği yatırım araçlarından olan TL mevduat enflasyona karşı beklenen getiriyi sağlayamadı. Lakin son devirde enflasyon-daki baz tesiriyle yaşanan dü-şüşün de tesiriyle rüzgar tersi-ne dönmeye başladı. Lakin po-litika faizinin erken indirileceği telaşı yatırımcıları huzursuz eden bir öbür gelişme olarak öne çıkıyor.
2023 yılında ağustos ayının birinci haftasında mevduat hesap-ların toplam büyüklüğü 12 tril-yon 593 milyar lira düzeyinde bulunuyordu geçen bir yıllık sü-rede bu sayı yüzde 33,26 ar-tarak 16 trilyon 783 milyar lira-ya yükseldi. Tıpkı devirde TL mevduatlardaki yükseliş dik-kat çekti. Geçen yılın ağustos ayında 7 trilyon 265 milyar TL olan Türk Lirası mevduatların büyüklüğü yüzde 44,36 artarak 10 trilyon 488 milyar lira oldu. TL mevduatın 6,4 trilyon lira-sı gerçek bireylerin hesapların-da toplanırken 3,3 trilyon lirası ticari kuruluşların hesapların-da toplandı. Yabancı para mev-duatlardaki büyüme ise sınır-lı kaldı. 2023’ün ağustos ayının birinci haftasında 5 trilyon 328 mil-yar TL olan yabacı para mevdu-atın büyüklüğü yüzde 18,12 ar-tışla 6 trilyon 294 milyar TL’ye yükseldi.
Geçen bir yıllık müddette mev-duat faizlerindeki yükse-liş mevduat hesaplarının bü-yümesine kıymetli katkı verdi. 2023’ün ağustos ayında yüz-de 27 civarında olan 6 aylık TL mevduatın faiz oranı son za-manlarda yüzde 60’lara kadar çıktı. Mevduat faizlerinin uzun bir mühlet enflasyonun altında kalarak negatif getiri sağladığı görülüyor. Lakin bu durum ay-lık bazda bakıldığında özellik-le Temmuz ayında baz tesiriyle birlikte enflasyondaki süratli dü-şüşün sonucunda biraz değiş-ti ve enflasyon bazında mevdu-at faizleri gerçek getiri sağlamaya başladı.
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları şunları söyledi; “Dö-viz kurlarının enflasyon ora-nı kadar artmaması hatta sabit kal-ması aslın-da dövize yıllık yüzde 50 faiz uygulandığı sonucuna çıkı-yor. Bu durum her ne kadar yük-sek faizden yararlanmak iste-yen sıcak paranın ülkemize gi-rişini sağlayacak olsa da bu kısa vadeli bir durum olacak, yüksek faizden yararlanan yabancı ya-tırımcı kısa müddette faiz gelirini alıp ülkeyi terk edecektir.”
Mevduat faizlerinde sınırlı artış
2023 yılında seçim sonra-sı iktisat idaresinin değiş-mesiyle TCMB, Haziran ayın-dan başlayarak siyaset faizini toplam 3 bin 400 baz puan ar-tırarak yüzde 42,50 seviyesi-ne yükseltirken yılbaşından bu yana 750 baz puanlık daha ar-tış yaparak siyaset faizini yüz-de 50 düzeyine yükseltti.
Yeni iktisat idaresinin uygula-dığı programla bir arada mevdu-at ve kredi faizleri siyaset faizi etrafında seyretmeye başladığı görülüyor. Bankaların TL mev-duat için uyguladıkları faiz ora-nı 2 Ağustos haftasında bir ön-ceki haftaya nazaran 3 baz puan ar-tışla yüzde 55,78 olurken, dolar mevduat faizi 5 baz puan azalış-la yüzde 1,73 ve euro mevduat faizi 14 baz puan azalışla yüzde 1,10 oldu.
TL bazlı ticari kredile-rin faiz oranı ise birebir haftada bir evvelki haftaya nazaran 15 baz pu-an azalışla yüzde 61,66 oldu. TL bazlı konut kredi faizleri 8 baz puan azalışla yüzde 43,64; taşıt kredi faizleri 397 baz puan ar-tışla yüzde 54,94 ve muhtaçlık kre-di faizleri 40 baz puan azalışla yüzde 73,93 olarak gerçekleşti. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı birebir haftada 19 baz puan artışla yüzde 8,51 olurken, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 55 baz puan azalışla %6,51 oldu.
KKM’den TL mevduata geçişin hızlanacak
Merkez Bankası, geçtiğimiz ay TL mevduatı özendirmeye yönelik adımlar attı. Karar ile KKM’den Türk Lirası mevdu-ata geçişlerin hızlandırılması hedefleniyor. TCMB uygulama talimatında yaptığı değişiklik-le, “KKM hesaplarına uygula-nan faiz oranı alt sonunu politi-ka faiz oranının yüzde 80’inden yüzde 70’ine” düşürdü. Bu deği-şiklik ile KKM’de en düşük fa-iz oranı yüzde 40’tan yüzde 35’e indirilmiş oldu.
Mevduat gerçek olarak yüzde 29,63 kaybettirdi
Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde BIST 100 endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %28,18, TÜFE ile indirgendiğinde ise %12,12 oranlarında yatırımcısına en yüksek gerçek getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Amerikan Doları %6,65, Euro %7,12, mevduat faizi (brüt) %19,55 ve DİBS %39,45 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde külçe altın %2,55, Amerikan Doları %18,35, Euro %18,76, mevduat faizi (brüt) %29,63 ve DİBS %47,04 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.
Piyasadaki fazla TL çekilecek
Merkez Bankası, bu ayın başında yeni bir adım daha atarak sterilizasyon araçlarına gün içi ek TL depo alım ihaleleri ekledi. Karar ile piyasadaki fazla TL’nin azaltılması hedefleniyor. TCMB, bankalara gönderdiği yazıda, 11.00-11.30 ortasında düzenlenen TL depo alım ihalelerine ek olarak, gün içerisinde ek TL depo alım ihalesi açılabilmesine karar verildi.
Birol BOZKURT