Memurlar ve emekliler ocak ve temmuz aylarında olmak üzere yılda iki sefer maaşlarına artırım alıyor. Bu artışlar SSK ve BAĞ-KUR emeklileri için altı aylık enflasyona nazaran yapılırken memurlar ve memur emeklileri ise toplu kontrat artırımına ilaveten enflasyon farkı alıyor. Bu fark da yeniden altı aylık enflasyona nazaran hesaplanıyor. Son periyotta bütün bu artışların üzerine “refah payı” da eklenmiş ayrıyeten en düşük emekli aylığı da orta artırımlarla arttırılmıştı.
2025’İN BİRİNCİ ALTI AYINDA YÜZDE 6 ZAM
Sabah’tan Başkan Yılmaz’ın haberine nazaran; 7. Devir Toplu Sözleşme’sine nazaran; memur maaşları ile memur emeklisinin aylıklarına 2024’ün birinci altı ayında yüzde 15, ikinci altı ayında yüzde 10 artırım yapılırken, 2025’in birinci altı ayında ise yüzde 6 ve ikinci altı ayında yüzde 5 artırım gerçekleştirilecek. Enflasyon artırım oranlarından yüksek kalırsa memur ve memur emeklileri enflasyon farkını da artırım olarak maaşlarında görecek.
DÖRT AYLIK ENFLASYON FARKI
Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) Ekim ayında aylık enflasyonun yüzde 2,88 olduğunu açıkladı. Yıllık enflasyon ise yüzde 48,58 olarak duyuruldu. Bir defa daha milyonlarca emekli ve çalışanın gözü, Ocak 2025’te alacağı artırıma çevrildi. Ekim ayı enflasyon datalarının muhakkak olmasıyla birlikte, memur ve emekli artırımında belirleyici olan 4 aylık enflasyon farkı da şekillenmiş oldu. Buna nazaran; Aylık enflasyon temmuz ayı için yüzde 3,32, ağustos ayı için 2,47, Eylül ayı için 2,97 ve ekim ayı için de yüzde 2,88 olarak açıklandı.
Memurların maaşlarına yansıyacak olan enflasyon farkı ise yüzde 1,87 olarak netleşti. Bu enflasyon farkı artırım devirlerindeki Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 6 aylık değişim oranına nazaran hesaplanıyor. Bu hesaplamalar doğrultusunda yüzde 1.87 enflasyon farkına 7. Periyot Toplu Sözleşmesi’ndeki yüzde 6 ek edilince toplam yüzde 7.99 kümülatif artırım meydana gelecek. Yapılacak bu artırım Ocak 2025’teki maaşlara yansıyacağı için her ay açıklanan aylık enflasyon oranında birikimli olarak hesaplanacak. Önümüzdeki Kasım ve Aralık ayı enflasyon oranlarının da açıklanmasıyla birlikte emekli ve çalışanların cebine girecek net artırım netleşmiş olacak.
Yani artırım ölçüsü daha da üste çıkacak. Kasım ayında yüzde 2,5 ve Aralık ayında da tekrar yüzde 2,5 enflasyon oranının gerçekleşmesi halinde, bu yılın ikinci yarısında enflasyon iddiası yüzde 16.55 olacak. Bu durumda memur ve memur emeklileri yılbaşında en fazla 7,03 oranında enflasyon farkına hak kazanacak. Ayrıyeten memurların, 7. Periyot toplu kontratından doğan yüzde 6’lık artırım hakları bulunuyor. Bu sayısında eklenmesiyle memurların maaşları yüzde 13.46 civarında artış gösterecek.
EN DÜŞÜK MEMUR MAAŞI 45 BİN TL’YE DAYANACAK
İlk dört ayda oluşan yüzde 7.99 oranı üzerinden yapılan hesaplamaya nazaran, en düşük memur maaşı 39 bin 205 lira düzeyinde bulunurken, bu maaş şu ana kadar oluşan oranla 42 bin 338 liraya ulaşacak. En düşük memur emeklisi aylığı da 17 bin 588 liradan yüzde 7.99 artışla 18 bin 993 liraya yükselecek. Fakat Kasım(yüzde 2,5) ve Aralık(yüzde 2,5) ayı enflasyon oranlarının eklenmesiyle birlikte yılbaşında en düşük memur maaşının 44 bin 481 TL’ye en düşük memur emeklisi aylığının da 19 bin 955 TL’ye çıkması bekleniyor.
MB’NİN REVİZESİ HESAPLARI DEĞİŞTİRDİ
Emekli artırımına ait OVP, MB ve piyasa anketleri üzerinden birçok mümkünlük masaya yatırılıp, ince hesaplar yapılıyor. Orta Vadeli Program’da 2024 yılı enflasyonu yüzde 41,5 olarak öngörülmüştü. Lakin enflasyonun kestirimin daha üst taşınacağı Merkez Bankası’nın son açıklamasıyla ortaya çıktı. Merkez Bankası yılın son enflasyon raporunda enflasyon varsayımını revize etti. MB, 2024 yılsonu enflasyonunu yüzde 44 olarak öngördü. Varsayım aralıklarını alt hududu yüzde 42, üst sonu ise yüzde 46 olarak söz etti. Böylelikle emekli ve memur maaş artırımı için en yeni tablo ortaya çıktı.
TÜİK’in açıkladığı Ekim ayı enflasyonu sonrasında 4 aylık enflasyon yüzde 12,06 oldu. SSK, Bağ-Kur emekli artırımı da tıpkı oranda artışı garantiledi. 2024’ün ikinci yarısına yönelik enflasyon iddiası MB’nin açıkladığı üzere yüzde 44 olarak gerçekleşirse, bu devirdeki enflasyon oranı yüzde 15,45 olacak. Bu durumda, SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin Ocak ayında alacakları enflasyon artırımı da yüzde 15,45 düzeyinde belirlenecek.
Alt hudut olan yüzde 42’lik iddianın gerçekleşmesi halinde, ikinci yarı TÜFE oranı yüzde 13,84 olacak ve emeklilere uygulanacak artırım oranı da bu düzeye inecek. Üst hudut olan yüzde 46’nın gerçekleşmesi durumunda ise emeklilerin alacakları artırım oranı yüzde 17,05’e çıkacak. Emekliler, haziranda altı aylık enflasyon oranı olan yüzde 24,73 artırım almıştı.
MEMURLARIN 6 AYLIK ENFLASYON FARKI
Memurların maaşlarına yansıyacak artırım oranları, enflasyon farkı ve toplu mukavele artırımı ile belirlenmiş durumda. Memurlar, yüzde 4,95’lik enflasyon farkına ek olarak, yüzde 6 oranında toplu mukavele artırımı alacaklar. Bu iki oranın birleşmesiyle birlikte memurların maaşlarına uygulanacak toplam artırım oranı yüzde 11,25 olarak hesaplanıyor.
KÖK MAAŞ ARTACAK MI?
6 aylık enflasyon kaynaklanan artırım oranı kök maaşa da uygulanıyor. 10 bin TL olan en düşük emekli maaşı temmuz ayı prestijiyle 12 bin 500 liraya olarak belirlenmişti. O periyot enflasyon artırımına karşın bu sayının altında kalan aylıklar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla 12 bin 500 liraya çıkarılmıştı. Aktüel sayılara nazaran 3 milyon 703 bin 180 kişi en düşük emekli maaşı alıyor. Lakin en düşük emekli maaşının artması için Meclis’te kanun düzenlemesi gerekiyor.
Ekonomi idaresince belirlenen sayı, yasa teklifi olarak TBMM’ye sunuluyor. Yani enflasyondan doğan artırım oranı en düşük emekli aylığını etkilemiyor. Lakin, yeni yılda 12 bin 500 TL olan en düşük maaşın yeniden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla 14 bin TL ve üzerinde bir sayıya ulaşabileceği lisana getiriliyor.
ASGARİ FİYAT HEYECANI
Asgari fiyatla çalışanlarının sayısı konusunda net bir bilgi bulunmuyor. Fakat kimi araştırma datalarına nazaran 7,5 – 8 milyon civarında olduğu iddiası yapılıyor. 2025’te minimum fiyatın ne kadar olacağını da milyonlarca çalışan merakla bekliyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 15 Kasım’da merkezi idare bütçe uygulama sonuçlarını kamuoyuna duyuracak.
Milyonlarca emekçiyi yakından ilgilendiren taban fiyata yönelik açıklamaların da bu tarihte sonra takvim netleşmesiyle başlaması ön görülüyor. Brüt 20 bin 3 TL, net 17 bin 2 TL olarak uygulanan minimum fiyata temmuzda orta artırım yapılmazken, “önümüzde yıl geçerli olacak taban fiyat artırımı 2025 ne kadar olacak?” sorusu da yılbaşı öncesi netlik kazanacak. Personel, patron ve hükümet temsilcilerinden oluşan 15 kişilik Minimum Fiyat Tespit Kurulu, görüşmelerine aralık ayında başlayacak.
ASGARİ FİYATA ARTIRIM YÜZDE 25 Mİ OLACAK?
Asgari fiyata yapılacak artırım konusunda SGK’nın prim gelirleri ipucu veriyor. Zira SGK’nın prim gelirleri direkt minimum fiyata nazaran belirleniyor. SGK’nın 2025 yılı bütçesinde prim gelirlerinde yüzde 28,4 oranında artış öngörülüyor. Yani 2024 yılı sonunda 2,7 trilyon TL olarak varsayım edilen prim gelirlerinin 2025 yılında 3.5 trilyona çıkacağı hesaplanıyor. SGK bütçesindeki sayılar incelendiğinde -istihdam artışı da göz önünde bulundurulursa- minimum fiyat artırımının yüzde 25 civarında öngörüldüğü ortaya çıkıyor.
SGK bütçesindeki işaret fişeğine karşın taban fiyat artırımının daha fazla olması bekleniyor. OVP’de 2024 yılı için yüzde 41,5 enflasyon öngörülüyordu. Bu öngörü doğrultusunda, taban fiyata enflasyon oranında bir artış yapılırsa, çalışanların maaşı 7 bin 56 lira artış gösterecek. Net taban fiyat 24 bin 58 liraya çıkacak.
Ancak Merkez Bankası’nın yüzde 44’lük yılsonu enflasyon gayesi minimum fiyatta de üst istikametli artışı gündeme getirdi. MB’nin son açıkladığı sayı dikkate alınarak taban fiyata enflasyon oranında artış yapılırsa, çalışanların maaşı 7 bin 480 TL artışla 24 bin 482 TL’ye yükselmiş olacak.
SON KELAM ERDOĞAN’IN
Zamda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in tutumu belirleyici olacak. Minimum fiyata geçmişte olduğu refah hissesi olup olmayacağı da merakla beklenirken, bu hususta son kelamı Cumhurbaşkanı Erdoğan söyleyecek.
İŞTE MESLEKLERE NAZARAN MEMUR VE MEMUR EMEKLİSİ MAAŞLARI
Merkez Bankası’nın yüzde 44 enflasyon varsayımı ve bu doğrultuda memur maaşlarına yüzde 11.25 altı aylık enflasyon oranı üzerinden yapılan artırımlar ve aile yardımının da dahil edilmesiyle ortaya çıkan tablo şöyle:
MEMUR MAAŞLARI
Şube müdürü(Üni. mez.) 1/4 : Mevcut maaş 59.467/ Artırımlı 66.157
Memur(Üni. mez.) 9/1: Mevcut maaş: 40.817 / Artırımlı 45.408
Uzman öğretmen 1/4: Mevcut maaş: 52.568 / Artırımlı: 58.481
Öğretmen 1/4: Mevcut maaş 47.433 / Artırımlı 52.769
Başkomiser 3/1: Mevcut maaş 58.338 / Artırımlı 64.901
Polis memuru 8/1: Mevcut maaş 52.816 / Artırımlı 58.757
Uzman doktor 1/4: Mevcut maaş 97.836 / Artırımlı 108.842
Hemşire(Üni. mez.) 5/1: Mevcut maaş 47.909 /Zamlı 53.298
Mühendis 1/4: Mevcut maaş 60.663 / Artırımlı 67.487
Teknisyen(Lise mez.) 11/1: Mevcut maaş 42.313 / Artırımlı 47.073
Profesör 1/4 : Mevcut maaş 86.378 / Artırımlı 96.095
Araştırma vazifelisi 7/1 : Mevcut maaş 57.243 / Artırımlı 63.687
Vaiz 1/4: Mevcut maaş 49.582 / Artırımlı 55.159
Avukat 1/4: Mevcut maaş 57.028 / Artırımlı 63.443
MEMUR EMEKLİLERİ ARTIRIMLI MAAŞLARI
Müsteşar (1/1): Mevcut maaş 63.947 / Artırımlı 71.141
Genel müdür (1/1): Mevcut maaş 56.597 / Artırımlı: 62.964
Şube müdürü(Lisans – 1/4): Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
Memur(Lisans – 1/4): Mevcut maaş 21.479 / Artırımlı: 23.896
Öğretmen (1/4): Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
Kaymakam 1. sınıf (1/4): Mevcut maaş: 37.165 / Artırımlı 41.346
Başkomiser(1/4): Mevcut maaş: 27.046 / Artırımlı 30,089
Polis memuru(1/4): Mevcut maaş 26.594 / Artırımlı 29.586
Hemşire(Lisans-1/4): Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
Mühendis(1/4): Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
Teknisyen(Lise-1/4): Mevcut maaş 18.933,32 / Artırımlı 21.063
Pratisyen hekim(1/4): Mevcut maaş 46.131 / Artırımlı 51.321
Profesör(1/4): Mevcut maaş 50.482 / Artırımlı 56.162
İmam-hatip: Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
Avukat (1/4): Mevcut maaş 26.372 / Artırımlı 29.339
DOLAR BAZINDA TABAN ÜCRET
2010’dan bu yana minimum fiyatın dolar bazında seyri şöyle:
2010: 364 dolar
2011: 377 dolar
2012: 391 dolar
2013: 407 dolar
2014: 387 dolar
2015: 349 dolar
2016: 430 dolar
2017: 385 dolar
2018: 333 dolar
2019: 356 dolar
2020: 332 dolar
2021: 318 dolar
2022: 293 dolar
2023: 423 dolar
2024: 486 dolar