Dünya Gazetesi’nden Hamide Hangül’ün haberine nazaran; kira ödemeleri elden değil, e-Devlet kanalıyla banka üzerinden yapılacak. Böylece gayrimenkullerini kiraya verip, banka kayıtlarında görülmeyen mülk sahibi mükellefler tespit edilecek.
Sektör temsilcileri, “Artık kira vergisi ödeyen, ödemeyen ya da daha düşük gösterenler ortaya çıkacak. Örneğin, daha düşük vergi ödemek için’20 bin TL elden, 10 bin TL bankadan’ ödemeler istenemeyecek. Zira mukaveleler kayda alınıyor. Ayrıyeten enflasyon üzerinden yapılan fiyat artışları da bu sayede tespit edilebilecek. Böylece fahiş artışlar da önlenmiş olur” değerlendirmesi yaptı.
“Çoğu kişi hala kontrat yapmayıp elden alıyor”
Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in hazırlıklarda son evreye geldiklerini açıkladığı uygulamanın tesirlerini, uzmanlar kıymetlendirdi. İSTOÇ İşadamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Gayrimenkul Uzmanı Şenay Araç, e-Devlet’ten kontrat sisteminin vergi kayıplarının önlenmesi açısından yararlı olacağının altını çizdi. “Bu uygulama bir çok mevzunun önüne geçecektir” diyen Araç, “En değerlisi, piyasada konut mülk sahibi olup hala kira mukavelesi olmayan, kirasını elden alan birçok kişi bulunuyor.
e-Devlet’ten artık kontrat yapılması hem kiracının, hem de mülk sahibinin bu ödemeleri banka yoluyla yapılmasını sağlayıp, ödemelerin kayda alınmasını sağlayacak. Yani e-Devlet üzerinden aylık 10 bin lira kira kontratı düzenlendiyse, ‘bana 19 bin TL, 20 bin TL ver’ deme talihini da ortadan kaldırıyor. Ya da kirayı düşük göstermek için ’10 bin bankadan, 20 bin elden’ diyemeyecektir. Ayrıyeten kira artışlarının da denetimini sağlayacaktır.
Yani mülk sahibi, TÜFE oranın üstünde artırım yapamayacaktır. Kiracılar da bir meskeni tutarken, dairenin sahiden o bireye ilişkin olup olmadığını daha garanti öğrenmiş olacak. Kişinin nitekim mülk sahibi olduğunu bilerek kira kontratı yapacak. Daha kısa müddette, daha süratli biçimde kira kontratları yapılacaktır.”
Ticaride % 25 stopaj vergisi İş yerlerinde ise yüzde 25 stopaj vergisine işaret eden Araç, o nedenle kirayı düşük göstermek isteyenlerin olduğunu, fakat yeni uygulamanın devreye girmesi halinde, örneğin 50 bin TL’lik kiranın 10 bin TL gösterilmesi üzere durumların da önüne geçilebileceğini söyledi. Araç, “50 bin TL’lik kiranın yüzde 25’lik oranla stopajı ortalama 12.500-15.000 lira ortasında bir sayısı tutuyor. Lakin kira 10 bin TL gösterildiğinde kelam konusu sayı 2.500 TL’lere düşüyor. Burada da çok önemli vergi kaybı var. Bunun da önüne geçmesini sağlayacaktır” dedi.
“Sahte beyanlar önlenecek”
Kakıcı Hukuk Kurucu Ortağı Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığının, kira mukavelelerine ait süreçlerin e-Devlet üzerinden yapılmasına yönelik hazırlıklarında sona gelindiğini anımsattı. Şimşek, “Bu uygulama ile kira mukavelesi yerden bağımsız, vakit ve doküman maliyeti olmadan süratli, kolay ve emniyetli formda yapabilecek.
Uygulama, vatandaşların sağlam bir devlet platformunda kontrat oluşturmasına fırsat tanıyacak. Bu düzenleme ile amaçlanan, kayıt dışı iktisadın azaltılması, kiracı ve mal sahibinin ödemelerinin takip edilmesi ve kira gelir beyanının yanlışsız halde yapılmasını sağlamaktır. Ayrıyeten, kira kontratlarında barkodlu dokümanlar oluşturularak, kontratların doğruluğunun teyit edilmesi ve düzmece beyanların önlenmesi amaçlanıyor” dedi.
“31 Aralık’a kadar erişim bekleniyor”
Bakanlık çalışmasına nazaran, kelam konusu hizmetin, e-Devlet üzerinden Kira Kontratı Süreçleri başlığıyla verileceğini ve iki etaplı devreye alınacağına işaret eden Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu: “31 Aralık tarihine kadar vatandaşların erişimine açılacağı düşünülen birinci etapta, taşınmaz sahibi gerçek kişi tarafından e-Devlet Kapısı üzerinden kontrat hazırlanacak ve kiracı tarafından tekrar e-Devlet üzerinden onaylanacak. Kira kontratları e-Devlet üzerinden oluşturulurken; kontratta kira başlangıç ve bitiş tarihi, kira artışıyla ilgili unsurlar, kiranın hangi bankaya ne vakit ödeneceği ve kiralanan gayrimenkulün bilgileri ve özellikleri yer alacak. İkinci basamağı da yıl sonuna kadar kullanıma sunulacak. Böylelikle, emlak danışmanları ve yetki verilen bireyler, kontrat hazırlayıp taşınmaz sahibi ve kiracının onayına sunabilecek.”
33 bin TL kira geliri vergiden muaf
Devletin, kira vergi gelirlerine tanıdığı istisnai bir hak da var. Bu yılki istisna fiyatı 33 bin TL. Yani, kira geliri bu meblağın üzerinde olan vergisini ödeyecek, altında kalan ödemeyecek. Kelam konusu vergi meblağı, 33 bin lira düştükten sonra hesaplanıyor. Örneğin, aylık 10 bin TL, yıllık 120 bin TL kira geliri için 33 bin lira düştükten ve yüzde 15 vergi dilimi hesaplandıktan sonra ortaya çıkan 11 bin 92 TL, kira gelir vergisi olarak ödenecek. İş yerlerinde ise aylık 50 bin liralık bir kirada, yaklaşık 60 bin TL bir vergi ödemesi kelam konusu olacak.