Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde 2025-2027 periyodunu içeren Orta Vadeli Program’ı açıklıyor.
Yılmaz’ın, konuşmasının satır başları şöyle;
Türkiye iktisadının gelecek üç yılını şekillendirecek olan Orta Vadeli Programa ait siyaset çerçevesini, amaçları ve uygulama araçlarını sizlerle paylaşmak üzere toplandık. Ekonomimizin büyümesi, istihdam görünümü, finansal ve fiyat istikrarı üzere kritik alanlarda nasıl bir yol haritası izleyeceğimizi Program yaklaşımımız ile ortaya koyacağız. Yeni OVP devrinin, ülkemize ve milletimize güzel olmasını diliyorum.
Üç yıllık perspektifle hazırlanmış temel siyaset dokümanı olan Orta Vadeli Program, Strateji ve Bütçe Başkanlığımız ve Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından ortaklaşa hazırlanarak Sayın Cumhurbaşkanımızın imzası ile resmileşmektedir. Bu Programın emeli, makroekonomik siyasetleri belirlemek ve temel ekonomik büyüklükleri, gelir-gider iddialarını, bütçe istikrarını ve borçlanma durumunu ele almaktır. Ayrıyeten, kamu yönetimlerinin ödenek teklif tavanlarını içermektedir.
“SEÇİMLERİN ÇABUCAK AKABİNDE BELİRSİZLİKLERİ ORTADAN KALDIRDIK”
OVP, makroekonomik siyaset çerçevesi ve gayeleri ile öncelikli ıslahat alanlarını ve takvimini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için belirlenen siyasetler ve ıslahatlar, önümüzdeki üç yıllık devirde ekonomimizin yol haritasını oluşturacaktır. Malumunuz olduğu üzere, geçtiğimiz yıl yapılan genel seçimlerle birlikte ülkemizde siyasi belirsizlik ortadan kalkmış ve seçimsiz uzun bir periyoda girilmiştir. Seçimlerin çabucak akabinde uygulamaya koyduğumuz iktisat programıyla da siyaset belirsizliklerini ortadan kaldırdık. Güncellediğimiz bu Orta Vadeli Programla da kararlı bir biçimde ülkemizin istikrarını ve kalkınmasını sağlayacak, refahını artıracak siyasetleri hayata geçirmeye devam edeceğiz. Ayrıyeten OVP’nin birinci yılına yönelik uygulanacak siyasetler ve somut önlemler, 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda detaylı olarak yer alacaktır.
“OVP’NİN UYGULANABİLİRLİĞİNİN ARTIRILMASINI HEDEFLİYORUZ”
Orta Vadeli Program hazırlık sürecimizde, farklı paydaşlarla kapsamlı istişare toplantıları gerçekleştirdik. Bu süreçte, toplumsal ve ekonomik hayatın çeşitli aktörlerinden gelen görüş ve teklifleri dikkate alarak, daha kapsayıcı ve aktif bir siyaset seti oluşturmayı amaçladık. Bu süreçte sendikalar, meslek kuruluşları, iş dünyası temsilcileri, finansal kuruluşlar, tarım kesimi temsilcileri, esnaf temsilcileri ve sivil toplum kuruluşlarıyla yaptığımız bu toplantılar, toplumumuzun farklı bölümlerinin muhtaçlıklarını ve beklentilerini anlamamıza büyük katkı sağladı. Bu çok istikametli ve iştirakçi süreçle birlikte, siyasi sahiplenmenin yanı sıra OVP’nin tüm kısımlar tarafından sahiplenilmesi ve uygulanabilirliğinin artırılmasını hedefliyoruz.
2025-2027 devrini kapsayan OVP hazırlıkları muhakkak bir takvim çerçevesinde planlanmış ve adım adım ilerlemiştir. Haziran ayında başlayan süreçte, kamu kurumları ile bütçe görüşmeleri başlatılmış ve ilgili kurumlardan siyaset ve önlem teklifleri toplanmıştır. Temmuz ve Ağustos aylarında, makroekonomik dataların kıymetlendirilmesi, bütçe istikrarı ve kamu harcamaları üzere temel bahislerde çeşitli tahliller ve toplantılar yapılmıştır. Ağustos ayının sonuna hakikat, OVP taslağı sonuncu hale getirilmiş, ilgili kurumlara ve İktisat Uyum Şurasına sunulmuştur. Son olarak, Sayın Cumhurbaşkanımızın Onayı ile OVP, bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak resmiyet kazanmaktadır. Bu çalışma takvimi, OVP’nin hazırlık sürecindeki her bir adımın titizlikle planlandığını ve vaktinde gerçekleştirildiğini göstermektedir.
“DEZENFLASYON TESİRLERİ HAZİRANDAN İTİBAREN BAŞLADI”
Geçtiğimiz Eylül ayında uygulamaya koyduğumuz Orta Vadeli Program çerçevesinde son bir seneyi değerlendirdiğimizde, temel makroekonomik göstergelerdeki öngörü ve maksatlar kıymetli oranda gerçekleşmiş olup, mevcut kestirimler büyük oranda geçerliliğini korumaktadır. Bu, Programımızın aktifliğini ve öngörülebilirliğini ortaya koymaktadır. Birinci olarak, öngördüğümüz takvime uygun olarak dezenflasyon sürecinin tesirleri 2024 yılı Haziran ayından itibaren başlamıştır. Bu tarihten itibaren enflasyon oranında 23,5 puanlık bir düşüş kaydedilmiştir.
“İŞSİZLİK, AMAÇLARIMIZIN DE ÖTESİNDE DÜZGÜNLEŞME GÖSTERDİ”
Büyüme kompozisyonundaki dengelenme ile birlikte cari süreçler istikrarı, beklentilerimizin de altına gerileyerek olumlu bir tablo çizmiştir. İstihdam alanında ise iktisadi faaliyetteki dengelenme eğilimine karşın, işsizlik oranları amaçlarımızın de ötesinde bir düzgünleşme göstermiştir. Kamu harcamalarında aktiflik ve verimlilik arttıkça, bütçe açığı da iddialarımızdan daha olumlu bir seyir izlemiştir. Bu durum, kamu maliyesinin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmuştur.
“PROGRAMIMIZ MUVAFFAKİYETLE ÇALIŞMAKTADIR”
Ayrıca, makroekonomik göstergelerdeki bu olumlu gelişmeler, yatırımcıların ülkemize olan bakışını da olumlu tarafta etkilemiş, kredi notları ve ulusal rezervlerimiz artarken, ülkemizin risk primi düşmüştür. İzleyen yansılarda rakamsal olarak da söz edeceğimiz bu sonuçlar, OVP (2024-2026) kapsamında uygulanan siyasetlerin aktifliğini ve iktisat üzerindeki olumlu tesirlerini net bir formda ortaya koymaktadır. Programımız muvaffakiyetle çalışmaktadır.
“DEPREME KARŞIN EKONOMİMİZ BÜYÜME SÜRECİNE DEVAM ETTİ”
2023 yılı boyunca yaşanan global ve bölgesel zorluklara karşın, Türkiye iktisadı istikrarlı bir büyüme gösterdi. Zelzele felaketine ve global olumsuz gelişmelere karşın, ekonomimiz yüzde 5,1 oranında büyüyerek 14 yıl boyunca kesintisiz büyüme sürecini devam ettirmiştir. 2024 yılının birinci yarısında ulusal gelir büyümesi yüzde 3,8 olarak gerçekleşmiş olup, ekonomimizin sağlam temeller üzerinde büyümeye devam ettiğini göstermektedir. Yurt içi talebin büyümeye katkısı 2023 yılına nazaran değerli oranda azalmış, buna rağmen net mal ve hizmet ihracatı büyümeye müspet katkı sağlamıştır. Ayrıyeten, 2023 yılında sanayi kesimi, global sıkılaştırıcı siyasetlerden etkilenmiş ve ulusal gelir büyümesinden daha yavaş büyümüştür. Fakat, alınan tedbirler sayesinde iktisatta istikrarlı bir büyüme kompozisyonu yakalanmıştır.
“DEZENFLASYON EYLÜL VE SONRASINDA DEVAM EDECEK”
Enflasyon tarafında ise, geçiş devri tamamlanmış ve dezenflasyon periyodu başlamıştır. 2024 yılının Ağustos ayı prestijiyle birikimli TÜFE artış oranı bir evvelki yılın birebir devrine nazaran gerileyerek yüzde 52 olarak kaydedilmiştir. Bu durum, dezenflasyon sürecinin tesirli olmaya başladığını göstermektedir. Eylül ve sonrası bu eğilimin sürmesini bekliyoruz.
“İSTİHDAM ARTARKEN, İŞSİZLİK GERİLEDİ”
Son bir yılda istihdam güçlü artışını sürdürürken işsizlik oranları kıymetli seviyede gerilemiştir. 2023’ün ikinci çeyreğinde 31 milyon 556 bin kişi olan istihdam, 2024 yılının ikinci çeyreğinde 32 milyon 661 bin bireye ulaşmıştır. Son 1 yılda 1 milyon 105 bin ek istihdam imkanı oluşmuştur. Bu artış, iktisadın farklı dallarında istihdam imkanlarının arttığını ve işgücüne iştirakin desteklendiğini göstermektedir.
Diğer yandan, işsizlik oranlarına baktığımızda, 2023 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 9,7 olan işsizlik oranı, bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 8,8’e gerilemiştir. İşsizlik oranındaki bu düşüş, istihdam artışının ve iktisadın genel olarak güçlenmesinin bir sonucudur. İstihdamdaki artış ve işsizlikteki düşüş, uygulanan iktisat siyasetlerinin aktifliğini ortaya koymaktadır. İstihdamın artırılması ve işsizliğin azaltılması istikametindeki bu olumlu eğilimlerin, yeni OVP periyodunda de devam etmesini hedefliyoruz.
“DŞ TİCARET İSTİKRARINDA SAĞLANAN DÜZGÜNLEŞME DEVAM ETTİ”
2003-2022 yılları ortasında cari süreçler açığımızın GSYH’ye oranı ortalama olarak yüzde -3,7 düzeyindedir. 2023 Mayıs ayı prestijiyle cari süreçler açığımızın ulusal gelire oranla yüzde -6,9 düzeyine kadar yükseldiği dikkat çekmektedir. Bu, 2023 yılının birinci yarısında yaşanan dış ticaret dengesizliklerinin ve global ekonomik şartların tesirlerini yansıtmaktadır. 2023 yılının Aralık ayı prestijiyle, cari süreçler açığının ulusal gelire oranının yüzde -4,0 düzeyine gerilediğini görmekteyiz. Bu düşüş, yılın ikinci yarısında alınan tedbirler ve gerçekleştirilen ekonomik ıslahatların tesiriyle dış ticaret istikrarında sağlanan iyileşmeleri göstermektedir. Son olarak, 2024 yılının Haziran ayı prestijiyle cari süreçler açığı daha da gerileyerek ulusal gelirin yüzde 2,2’sine düşmüştür. Böylece, Türkiye iktisadının dış finansman gereksiniminin azaldığını ve dış ticaret istikrarında sağlanan güzelleşmenin devam ettiğini görmekteyiz.
Cari süreçler açığındaki bu gerileme, ekonomimizin dış şoklara karşı direncinin arttığını ve sürdürülebilir bir dış ticaret istikrarına yanlışsız ilerlediğimizi göstermektedir. Uzun devir ortalamalarının altına inen cari süreçler açığı, Türkiye’nin makroekonomik istikrarını güçlendirecek değerli bir gelişmedir. Bu olumlu tablo, yeni OVP devri için atılacak adımlarla daha da pekiştirilecektir.