Soru: https://www.memurlar.net/haber/1123226/
adresimizde yapmış olduğumuz değerlendirmelerimize “Peki doğum tarihi 1 şubat 1960 olunca 65 yaş ise ne olacak dilekçe ne vakit verilmesi gerekmektedir” formundaki ziyaretçi sorusuna husus değerlendirmelerimiz.
Detaylar/Değerlendirmeler:
65 yaştan resen emeklilik ile isteğe bağlı emeklilik ortasında ne fark vardır?
Sitemizde vakit zaman yapmış olduğumuz değerlendirmelerimize mevzu olan konu özetle, 65 yaşını dolduran memurlar, kendi isteğiyle emekli olamazlar, Kurumları 65 yaşını doldurdukları tarihte zarurî olarak emekli ederler, isteğe bağlı emeklilik ise kişinin kendi iradesi ile gerçekleşen bir durumdur.
Münasebetiyle 65 yaş haddi genel olarak memurların azami çalışabilecekleri yaştır. 65 yaşını doldurmuş memur çalışamaz, 65 yaşını dolduran kendi isteğiyle emekli olamaz.
Çalıştığı Kurum tarafından tek taraflı olarak resen emeklilik süreçleri yapılır. Hizmeti yetiyorsa emekli aylığı bağlanır, yetmiyorsa toptan ödeme süreçleri gerçekleştirilir. Lakin kişi kendi isteğiyle emekli olabilmesi için kesinlikle 65 yaşını doldurmamış olması gerekir, yani 64 yaş 11 ay 29 gün iken emekli talebinde bulunması gerekir ki, bunu da yaş haddini bekleyen hiçbir memurun yapmayacağını, yani en azından 65 yaşın dolumuna kısa müddet (3 ay, 6 ay, vb gibi) hizmeti kalanların inanılmaz bir durum olmadığı sürece yapmayacağını, değerlendirmekteyiz.
Ayrıyeten, yaş haddinden, yani 65 yaşın dolumu nedeniyle mecburî emekliye sevk edilenlere 5434 sayılı Kanun Husus 89 kararı gereği, birinci emekli aylık bağlandığı tarihten sonra üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına temel alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile birinci mali yılın birinci ayında katsayılar dışındaki öteki ögelerde meydana gelecek artışa, bu tarihte yürürlükte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili kararlara nazaran ayrıyeten ödenmektedir. Aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde ise müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak birinci artıştan doğan ikramiye farkları da bunlara ayrıyeten ödenmektedir.
İstekle emeklilikte bu fark ödemesi bulunmamaktadır.
Peki 65 yaşın tamamlandığı tarih nasıl hesaplanmalıdır?
Memurların yaş haddinden emekliliklerinde 65 yaşa girdikleri tarih değil, 65 yaşını doldurdukları tarih temel alınır, bu tarihten sonra mecburî emeklilikleri gerçekleştirilir. 65 yaştan gün alma yahut daha sonraki yaştan gün alma kabul edilmez.
Örnek:
Yaş hesabı doğum tarihinden itibaren başlar, 1 yıl dolunca kişi 1 yaşını doldurmuş olur.
5/2/1964-5/2/1965 1 yaş yılının dolum tarihi,
5/2/1965 – 5/2/1966 2 yaş yılının dolum tarihi,
5/2/1966-5/2/1967 3 yaş yılının dolum tarihi,
5/2/1967-5/2/1968 4 yaş yılının dolum tarihi,
Son olarak da,
5/2/2028 – 5/2/2029 65 yaş yılının dolum tarihi,
formunda hesaplama yapılması gerekmektedir.
Dolayısıyla, 5/2/1964 doğumlu kişinin 65 yaşını dolduracağı tarih 5/2/2029 tarihi olmaktadır.
Yani, yaş haddinden emeklilikte, 65 yaşa girildiği tarih değil, 65 yaşın doldurulduğu tarih temel alınmaktadır.
Örnek,
– 5/2/1964 doğumlu kişi 6/2/2028 tarihinde 65 yaşını tamamlamış olmamakta, bu tarih itibariyle 64 yaşını doldurmuş ve 65 yaşından 1 gün almış kişi olmaktadır.
Ayrıca, memur emekliliğinde 18 yaşından evvel yapılmış yaş tashihleri varsa bu geçerli olmakta, 18 yaşından sonra yapılmış yaş tashihleri varsa bu geçerli olmamaktadır.
Şahısların ve Kurumların buna dikkat etmesinde yarar görmekteyiz.
Ayrıca, memurların emeklilik süreçleri için de emekliye sevk onayının alınması gereklidir. Yaş haddi nedeniyle emeklilik istekle olmayan bir süreç olsa dahi yeniden de Kurumun atamaya yetkili makamı tarafından emekliye sevk onayının alınması da zarurî olmaktadır. Bu durum 5510 sayılı Kanun Unsur 48 kararında gereği olmaktadır.
5510 sayılı Kanun Unsur 48 kararı:
“Kamu vazifelilerinin emekliye sevk onayları
4 üncü unsurun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların yaşlılık, malullük yahut görev malullüğü süreçleri;
.
b) İstek üzerine yahut yaş haddi, malullük yahut görev malullüğü hallerinde kamu yönetiminin en yüksek amirinin,
..
onayı ile tekemmül eder.”
Sonuç bağlamında kıymetlendirmemiz:
1 şubat 1960 doğum tarihli kişi 1 Şubat 2025 tarihinde 65 yaşını dolduran kişi olmaktadır. Misyon yaptığı Kurum tarafından rastgele bir emeklilik talep dilekçesi almadan zarurî emeklilik süreçleri yapılır. Esasen, Kurumların ilgili üniteleri bünyesinde çalışanların toplumsal güvenlik durumlarını takip ederler ve süreçleri yaparlar. Esasen, memur emeklilik statüsüne gireceği için ve SGK da emeklilik süreçlerini yapacağı için emeklilik sonrası süreçlere temel olmak üzere memurun mesken, banka vb. üzere adresleri misyon yaptığı Kurumuna bildirmesi/Kurumunca talep edilmesi gerektiğini de söyleyebiliriz.