İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulunda, kolluk uygulamaları ve insan haklarının korunması konusunda yaptığı bilgilendirme sonrası milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
DEM Parti Ağrı Milletvekili Sırrı Sakık’ın, “valilerin kendileriyle diyalog kurmadığı” istikametindeki argümanına karşılık veren Yerlikaya, valilerin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni ve milleti temsil ettiğini ve kendisinin de bir devir valilik yaptığını hatırlattı.
Yerlikaya, “Ben arkadaşlarıma şunu söylüyorum; konuştuğunuz vakit, bir ortaya geldiğiniz vakit oradaki hukuku, sıkıntıyı yansıtmayla ilgili bir zahmet duymayacaksınız, oradaki emniyet, güvenlik, hepsiyle bir arada, sorun yok konuşun. Ben konuşuyorum, görüşüyorum.” dedi.
– “Keşke yalnızca halay çekip Kürtçe müzik söylüyor olsalardı”
Mersin’de halay çekerken terör örgütü PKK elebaşı lehine slogan attığı tespit edilen şüphelilerin gözaltına alınmasına ait değerlendirmelerde bulunan Yerlikaya, “Keşke yalnızca halay çekip, AK Parti hükümetlerimizin getirdiği özgürlük ortamında Kürtçe müzik söylüyor olsalardı lakin duyduklarımız, kayıt altına giren ve adliyeye intikal eden problemler hiç de o denli değil. Kimi övdüğümüz, kimi sevdiğimiz, kimin için orada lisan ve tavrımız ortaya çıkıyorsa ve bunun konusu hataysa Türkiye Cumhuriyeti hukuk devleti diyoruz biz. Savcı da ‘Alın, getirin bunları’ diyor.” tabirlerini kullandı.
Gözaltına alınan şüpheliler götürülürken araçta “Ölürüm Türkiye’m” müziğinin çalınmasıyla ilgili konuşan Yerlikaya, “Ben dinlediğim vakit son derece duygulanıyorum. Yüreğim kıpır kıpır oluyor. Türkiye’m müziği bugün hepimizi, bu salonda bulunan herkesi coşkulandırır. Yani bunun mutlaka ve katiyetle savcının talimatıyla gözaltına alınan insanları üzmek, kırmak için yapıldığına inanmıyorum. Fakat ‘Biji Portekiz’ ağzıyla hareket eden beşerler ortamızda çok az olduğu üzere, bu zihniyette olan insanların da hoşlanmadığı bir türkü olmasından en ufak formda keder duymuyorum.” diye konuştu.
Yerlikaya, “Yapmaya çalıştığımız şey şu, ülkemizin içinde, hududumuzun ötesinde hiçbir halde bölücü terör örgütü mensubu olmasını istemiyoruz. Bu türlü bir fikrin olmasını da kabul etmiyoruz. Bunlarla uyumlu kelamda bir davranışı da kabul etmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Her siyasi zihniyetten şahıslarla kucaklaştığını ve sohbet ettiğini anlatan Yerlikaya, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ama kimle yol yürüdüğümüze, sağımızda, solumuzda, önümüzde, gerimizde veya kalbimizde devletin birliği, beraberliği, parçalanamaz bütünlüğü noktasında hiçbir kahrı olmayan bir duruş varsa biz kucaklamaya hazırız. Hiçbir sıkıntımız yok. Bu ülkenin demokratik nimetlerini kullanarak teröristan adacıkları kurdurmayacağız kararlılığını gösteren bir ülkede, yedi düvele karşı bunu haykırdığımız bir ortamda arkadaşlarımız, valilerimiz ve kolluğumuz teenniyle hareket etmek zorunda hissediyorlar.”
– “Münferit bir olay, gereğini yaparım”
Iğdır Vilayet Emniyet Müdürü Erden Sakarya’nın, Iğdır Belediyesi’nde işten çıkartılan emekçilerin hareketine yaptığı ziyaret sırasındaki davranışlarıyla ilgili savlar üzerine Yerlikaya, “Hiçbir yerde sakız çiğneyerek ister hatalıyı yahut gözaltı kararlı olan birini yahut öbür bir sorunda bu formda davranmasını kabul eden bir vali de olmadım, bakan da değilim. O münferit bir olaydır, gereğini yaparım.” tabirlerini kullandı.
Yerlikaya, Türkiye Yüzyılı amaçlarından birinin de “Huzurun Yüzyılı” olduğunu lisana getirerek “Bunu yapabilmek için de terör ve terör örgütleriyle bir arada hareket eden herkese diyoruz ki, ‘Bu ülkenin değerini bilin yoksa yasa var’. Bizim duruşumuz ve çabamız bu.” dedi.
– “Müracaatların yüzde 99’una müsaade veriyoruz”
Toplantı ve şov yürüyüşlerinin bir hak olduğunu ve kanunla hangi şartlarda yapılacağının düzenlendiğini belirten Yerlikaya, “Biz yapılan müracaatların yüzde 99’una müsaade veriyoruz. Son devirde toplumsal medya üzerine davet yaparak, ‘biz filan yerde miting, yürüyüş yapacağız’ diyor. Bu türlü bir şey yok. Ben huzurdan, güvenlikten, iyilikten sorumluysam bunun bir ahenk biçiminde yapılması lazım.” diye konuştu.
Yerlikaya, hareketler için yapılan her müracaata müsaade veremeyeceklerini belirterek MİT Başkanlığı ve Emniyet İstihbarat Başkanlığından bu etkinliklere yönelik terör aksiyonları olabileceğine ait raporlar gelebildiğini söyledi.
Hakkari’de davası devam eden birinin DEM Parti’den belediye lider adayı gösterilmesine vatandaşların da reaksiyon gösterdiğini anlatan Yerlikaya, daha sonra bu belediyeye kanun gereği görevlendirme yapıldığını anımsattı.
Yerlikaya, “Biz bundan çok keyif almıyoruz ki. DEM’li belediyeler içerisinde hakkında en ufak dava konusu olmayan, en az yarısı o denli, onları nasıl buldunuz? O adamları, hanımefendileri nasıl aday yaptınız? Onlar üzere öbür insanları da yapsaydınız.” sözlerini kullandı.
– “1093 teröristi etkisiz hale getirdik”
Bu kabine devrinden 22 Temmuz’a kadar 1093 PKK-KCK’lı teröristin etkisiz hale getirildiğini söyleyen Yerlikaya, terör örgütüne iştirakte da 56 kişi ile tüm vakitlerin en düşük sayısının yakalandığını, 95 olayla tüm vakitlerin en düşük şiddet içerikli terör hareketinin yaşandığı bilgisini verdi.
Yerlikaya, 130’u bombalı hareket olmak üzere, 174 hareketi önledikleri bilgisini vererek, “Ben birinci geldiğimde şunu söyledim, vatandaşımıza kim hal yapıyor? İki kişinin bildiğini şayet biz bilmiyorsak sizden hesabını sorarım, alırım sizi oradan dedim. Zira ben dahil teşkilatımda bütün kurmay arkadaşlarımızın her birinin bu milletin içerisinde kusursuz alternatiflerimiz var. Analar kaç evlatlar doğurmuş.” dedi.
Yerlikaya, “Bugün itibariyle, 642 milletlerarası, ulusal, bölgesel, lokal organize cürüm örgütünü çökerttik. 424 KOM, 180’i narkotik, 38’i siber, 4 bin 321 tutuklu, 2 bin 272 de isimli denetim, 106 milyar lira mal varlığına el koyduk.” sözlerini kullandı.
Yerlikaya, kırmızı bültenle aranan 526 kişiyi yakaladıklarını belirterek, “Uyuşturucu imal ve ticaretinden 35 bin 695 kişiyi tutuklamışız, 1093’ü de kullanıcılıktan. İsimli denetimiyle bir arada 50 bini geçmiş bu. Cezaevlerinde 345 bin kişi var. 112 bini de uyuşturucu.” diye konuştu.
– “Evden hırsızlık yüzde 46,7 düştü”
Asayiş hatalarıyla çaba alanında yılbaşından bu yana yapılanlara değinen Yerlikaya, 1 Ocak-22 Temmuz 2023 devrinde günlük 167 konuttan hırsızlık olayı yaşanırken bu yılın birebir periyodunda bu sayının yüzde 46,1 oranında düşüşle 90’a gerilediğini söyledi.
Yerlikaya, ülke genelinde bireylere karşı işlenen 10 hatada aydınlatma oranının bu yılın birinci 7 ayında yüzde 97,6 olarak kayıtlara geçtiğini belirterek, iş yerinden günlük ortalama hırsızlığın yüzde 36,4 oranında azalarak 100’den 63’e gerilediğini bildirdi.
Ülke genelindeki oto hırsızlığı olaylarının 19’dan 10’a, arabadan hırsızlık olaylarının 58’den 25’e düştüğünü tabir eden Yerlikaya, motosiklet hırsızlığı olaylarının da yüzde 47,8 oranında azaldığını lisana getirdi.
Yerlikaya, kapkaç olaylarının ise yüzde 55,6, yankesicilik olaylarının yüzde 53 düştüğünü vurgulayarak, mal varlığına karşı işlenen hatalardan yalnızca dolandırıcılığın yüzde 1 oranında arttığını ve bu hususta başarısız bir grafiğin bulunduğunu söyledi.
Dolandırıcılığın yüzde 47 oranında bu sayıya düştüğünü tabir eden Yerlikaya, çevrim içi dünyada vatandaşların dolandırıldıklarına işaret etti.
Yerlikaya, yılbaşından bu yana 19 bin 995 hırsızı ve cinsel hatadan aranan 3 bin 120 şüpheliyi yakalayıp adalete teslim ettiklerini bildirdi.
Geri gönderme merkezleriyle ilgili sorulara da cevap veren Yerlikaya, 4 Haziran 2023’ten bugüne kadar 155 bin kişiyi hudut dışı ettiklerini ve bu sayının tüm vakitlerin en yüksek sayısı olduğunu söyledi.
Yerlikaya, geri gönderme merkezlerinde mahrem yerler hariç her yerde kamera olduğuna dikkati çekerek, komite üyelerinin istedikleri vakit geri gönderme merkezlerini ziyaret edebileceklerini vurguladı.
– “Suç ve cezada kişisellik var”
Kolluk çalışanının karıştığı cinsel cürümlerle ilgili soruya Yerlikaya, “Suç ve cezada kişisellik var. Bizim 600 bin kişilik ailenin içerisinde bir yandan konutuna rızkını temin etmek için, vatan millet için şehit olan var. Gidip cenazesinde birlikte ağlıyoruz. Bir yanda da ‘Sen bu ahlaksızlığı nasıl yaptın’ diyerek adamı ismini bile zikretmeden kovuyoruz. Bu münferit oğlu münferit bir problem. Adam hem idari hem isimli soruşturma geçiriyor, cezaevinde şu anda tutuklu, annesi babası buna lanet okuyor. Şayet bu türlü yaptıysa.” karşılığını verdi.
İnsan hakları ihlalleri bağlamında yıllara nazaran disiplin cezası alan kolluk çalışanı sayılarına değinen Yerlikaya, 2020’de 648, 2021’de 856, 2022’de 778, 2023’te 317 ve 2024’ün 7 ayında 39 çalışanın ceza aldığını bildirdi.
Kolluk işçisinin intihar hadiseleriyle ilgili de konuşan Yerlikaya, her intihar hadisesiyle ilgili müfettiş görevlendirdiklerini ve bu olayların neden kaynaklandığını ise açıklayamadıklarını söyledi.