Türkiye’de 2023 yılında 53 bin 570 trafik kazası gerçekleşti. Bu kazalarda 3 bin 593 kişi hayatını kaybetti ve 105 bin kişi yaralandı.
Yaz periyodu ve turizm dönemi nedeniyle kara yollarında ağır yolcu otobüsü trafiği oluşurken, son periyotta kentler ortası yolcu nakliyatı yapan otobüslerin karıştığı kazalarda artış yaşandı.
Birçoğu ölümlü olan bu kazalara karşı hem otobüs firmaları hem de şoförlerin dikkatli ve önlemli olması kıymet taşıyor.
“Uykusuzluk uzun yolda kusurlara sebep olabiliyor”
Kara Yolları Trafik ve Yol Güvenliği Derneği Genel Başkanı Vedat Şahin, otobüs kazalarında en değerli sebebin uykusuzluk ve yorgunluk olduğuna işaret ederek, şoförün, seyahate başlamadan evvel yorgun hissetmesi ya da 8 saat uyumamış olmasının uzun yolda yanlışlara sebep olabileceğini vurguladı.
Bu durumdaki sürücülerin sürat sınırlamalarını ihlal edebileceğini belirten Şahin, “Normalde otobüslerin saatte 90 kilometreden fazla sürat yapmaması gerekiyor fakat maalesef bu sonların üzerine çıkıldığını görüyoruz.” dedi.
Şahin, uzun yola çıkarken şoförlerin yediği ve içtiği besinlerin da değerli olduğunu bildirerek, şoförlerin yola çıkmadan evvel ve verdikleri molalarda tatlı yiyecek ve içeceklerden kaçınması gerektiğini söyledi.
Tatlılar ve karbonhidrat içeren yiyecek ve içeceklerin uyku hali yapabildiğini aktaran Şahin, “En fazla kaza riski uyuklama durumunda oluşur, şoförler, gittiği yol düz ve dikkat etmesi gereken ögeler azsa ‘gözü açık halde uyumak’ olarak da bilinen ‘yol hipnozu’ dediğimiz olaya yakalanır. Bu durumda yola bakıldığı halde nereden geçildiğinin farkında olunmaz, refleksler zayıflar. O anda yoldan çıkılabilir yahut önde giden bir araca çarpılabilir. Yol hipnozunda genelde karşılaştığımız olay öndeki bir araca çarpmaktır. Ankara’da gerçekleşen otobüs kazasında yoldan kayılmış, bariyerlere ve sonrasında köprünün beton blokuna çarpılmış. Kazadan evvel hiç bir halde frene basılmamış, bu da sürücünün uyumuş olduğunu gösteriyor. Bu da kazayı kaçınılmaz hale getirmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
Sürücülerin eğitimli olması ve yüksek fiyatla çalıştırılmasının da değerine işaret eden Şahin, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şoförlerin dinlenme ve çalışma saatlerine dikkat edilmeli, otobüs sürücülerine ileri teknik sürüşleri eğitimi aldırılmalı. Türkiye’de çalışma mühletleri uzun. Uzun mühlet çalışmak insanları yanılgı yapmaya sürükler. Patronlara de burada büyük hisse düşüyor. Patronlar çalıştıracakları şoförleri âlâ seçmeli, belli yaş üstüne istek etmemeli. 50-60 yaş üstü biriyle 30-40 yaşlarındaki insanın dikkatti açısından büyük farklar vardı. Otobüs sürücüleri orta yaşlı, tecrübeli insanlardan seçilmeli.”
Şahin, yola çıktıktan sonra ise şoförlerin her 4,5 saatte bir 45 dakika mola vermesi gerektiğini belirterek, bu mühletin takometre aygıtlarından da ölçüldüğünü anlattı.
Sürücülerin mola verdikleri 45 dakikayı da oturarak geçirmemesi gerektiğini bildiren Şahin, molalarda hareket edilerek yol boyunca oluşan uyuşukluk halinin atılması gerektiğini söyledi.
“Tüm yolcular emniyet kemeri takmalı”
Şahin, bu süreçte yetkililere de misyon düştüğünü aktararak, “Denetimler sıkılaştırılmalı, cezalar caydırıcı olmalı, şoföre verilen cezaların yanında işletme sahibine de 5 katı ceza verilmeli.” diye konuştu.
Otobüslerde bilhassa önde oturan yolcularında sürücülerin durumunu gözlemlemesi gerektiğini aktararak, şunları kaydetti:
“Olumsuz bir durumla karşılaşıldığında polis aranarak pozisyon bildirilmeli ve otobüsün denetlenmesi sağlanmalı. Emniyet kemeri arabada takılmadığında nasıl ikaz veriyorsa otobüste de bu formda olmalı ve takılmadığında sinyal veren bir sistem kurulmalı. Otobüsteki her yolcu da emniyet kemerini takmalı. Kemerler, iki nokta formunda değil de arabalardaki üzere omuzdan üç nokta formunda olmalı.”