Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 19 uncu hususunda, “Devlet memurları, kanun,Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin öngördüğü kılık ve kıyafet kurallarına uymak mecburiyetindedirler.” kararı yer almaktadır.
Diğer taraftan, 25/10/1982 tarihli ve 17849 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan İşçinin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik’in 2 nci unsurunda, “Bu Yönetmelik, genel ve katma bütçeli kurumlar, mahalli yönetimler, döner sermayeli kuruluşlar ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların iştirakleri ve kurumlarında çalışan her sınıf ve derecedeki memurlar, kontratlı ve süreksiz vazifeyle çalışan işçi ile çalışanların kılık ve kıyafetlerinin düzenlenmesine ait temelleri kapsar.” kararı, 5 inci hususunda, “.a.Kadınlar;
Kolsuz ve çok açık yakalı gömlek, bluz yahut elbise ile strech, kot ve gibisi pantolonlar giyilmez. Etek uzunluğu dizden üst ve yırtmaçlı olamaz. Terlik tipi (sandalet) ayakkabı giyilmez.
b.Erkekler;
Elbiseler pak, düzgün, ütülü ve sade; ayakkabılar kapalı, pak ve boyalı giyilir. Sandalet yahut atkılı ayakkabı giyilmez. Bina içinde ve misyon mahallinde baş ebediyen açık bulundurulur. (Danıştay İkinci Dairesinin 18/11/2020 tarihli ve E.:2017/665; K.:2020/3432 sayılı kararı ile iptal ibare: Kulak ortasından aşağıda favori bırakılmaz. Saçlar, kulağı kapatmayacak biçimde ve olağan duruşta enseden gömlek yakasını aşmayacak halde uzatılabilir), pak bakımlı ve taranmış olur. (Danıştay Onikinci Dairesinin 20/4/2022 tarihli ve E.:2021/7000; K.:2022/2247 sayılı kararı ile iptal ibare; Hergün sakal tıraşı olunur ve sakal bırakılmaz.) Bıyık alışılmış olarak bırakılır, uzunluğu üst dudak uzunluğunu geçemez. Üstten alınmaz, yanlar üst dudak hizasında olur, alt uçları dudak hizasından kesilir. Kravat takılır, kravatı örtecek biçimde balıkçı yaka yahut gibisi süveterler giyilmez. Hizmet gereğine uygun olarak verilmişse tek tip elbise giyilir…” kararı yer almaktadır.
Yukarıdaki kararlar çerçevesinde,
-Kılık kıyafet kuralları, kamu kurum ve kuruluşlarında misyon yapan memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve emekçiler için uygulanmaktadır.
-Ancak vazifesi gereği kimi kurumlar(EGM, Jandarma vb) bu kapsamın dışındadır. Yani özel mevzuatlarında düzenleme bulunan kurumlarda bu kararlar uygulanmayacaktır.
-Kılık kıyafet kuralları bayanlar ve erkekler için farklı başka belirlenmiş olup,
-Danıştay 2. Dairesinin kararıyla erkekler için kulak ortasından aşağıya hakikat favori bırakılmasına, saçların kulakları kapatacak biçimde ve gömlek yakasından aşağıya gerçek uzatılmasına imkan getirilmiştir.
Karar incelendiğinde, Kanunda yer almayan konularda Kanunun maksadını aşan bir düzenleme yapıldığı tabir özgürlüğü ve temel hak ve özgürlüklerin fakat Kanunla sınırlanabilmesi, demokratik toplum sisteminde sınırlamaların toplumsal gereksinimi karşılaması gerektiği, eşitlik unsuru, çalışma hakkı vb sebeplerden iptal kararı verildiği görülmektedir.
-Öte yandan, Danıştay 12. Dairesinin kararıyla da tekrar erkekler için her gün sakal tıraşı olmak ve sakal bırakamamak yasakları iptal edilmiştir. Karar incelendiğinde, sakal bırakmanın kişinin mesleksel hayatına tesiri konusunda kâfi ve ikna edici münasebetlerin olmayışı, demokratik toplum tertibindeki sınırlamaların zorlayıcı bir toplumsal gereksinimi karşılamadığı vb münasebetlerle bu ibarenin iptal edildiği anlaşılmıştır.
-Öte yandan, Danıştay tarafından iptal edilen konular dışındaki kurallara (yasaklara) uymayanlar hakkında ise 657 sayılı Kanunun disipline ait kararları yeterince ilgiliye uyarma cezası verileceği yürürlükteki mevzuatta karara bağlanmıştır.