TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaptığı basın açıklamasıyla üreticilerin beklentilerini ve temmuz ayında üretici ile market ortasındaki fiyat değişimlerini kıymetlendirdi. Kuru soğanda erkenci çeşitlerin hasadının Amasya ve Merzifon bölgelerinde başladığını söyleyen Bayraktar, “Erkenci soğan depolanamadığı için üreticilerimiz eserini kısa müddette elinden çıkarmak zorunda kalıyor. Rekolte yüksekliği ve süratli hasat arzda artışa neden oldu. Bu sebepten soğan fiyatları düştü. Geçen sene temmuz ayında 6 lira 50 kuruş olan kuru soğan fiyatı, enflasyon ve girdi fiyatlarındaki artışa karşın yüzde 6 oranında azaldı. Hala ortalama 6 lira düzeyinde olan soğan fiyatları, Polatlı’da 5 liraya kadar geriledi. Kuru soğanda bu yılki randıman yüksekliği ve erkenci çeşitlerin ihracata uygun olmayışı nedeniyle piyasadaki arz fazlası fiyatların gerilemesine neden oluyor” tabirlerini kullandı.
Kuru soğanda yaşanan durumun bir benzerinin domateste de meydana geldiğini belirten Bayraktar, “2018 yılında 519 bin dekar olan salçalık domates üretim alanı 2023 yılında yüzde 36 oranında artarak 705 bin dekara yükseldi. Birebir biçimde 2018 yılında 3,7 milyon ton olan salçalık domates üretimi, 2023 yılında yüzde 49 oranında artarak 5,5 milyon tona yükseldi. Geçen dönem başka eserlerden hak ettiği geliri elde edemeyen üreticilerimiz, bu yıl domates üretimine yöneldi. Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgilere nazaran İzmir ve Bursa üzere salçalık domates üretimi olan vilayetlerde üretim alanlarında yüzde 30’lara varan artış olduğu görülüyor. Domateste meydana gelen arz artışı fiyatların düşmesine neden oldu. Fiyatların düşmesinin bir öteki sebebi de üreticilerimizin salça fabrikalarıyla yaşadığı sıkıntılardır” diye konuştu.
Kuru kayısıda ise arz fazlası yaşanması nedeniyle fiyatlarda düşüş meydana geldiğini aktaran Bayraktar, “Geçen dönem 190 lira düzeylerine kadar yükselen kuru kayısı fiyatları bu yıl rekoltenin de yüksek olması nedeniyle geçen dönemin da altına, 110 lira düzeyine kadar geriledi. Üreticilerimiz, Avrupa Birliğinden coğrafik tescil alan eserlerinin hak ettiği bedeli görmesini istiyor. Toprak Mahsulleri Ofisi devreye girerek alım yapmalı ve piyasada dengeyi sağlamalıdır” halinde konuştu.
“Üretici ve market ortasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 420,5 ile havuçta görüldü”
Temmuz ayında üreticideki ve marketteki fiyatları da karşılaştıran Bayraktar, şunları kaydetti:
“Temmuz ayında üretici ve market ortasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 420,5 ile havuçta görüldü. Havuçtaki fiyat farkını yüzde 333,9 ile limon, yüzde 328,6 ile elma, yüzde 313,9 ile kuru incir takip etti. Havuç 5,2 kat, limon ve elma 4,3 kat, kuru incir 4,1 kat, kuru kayısı 3,9 kat fazlaya satıldı. Üreticide 6 lira olan havuç 31 lira 23 kuruşa, 15 lira olan limon 65 lira 9 kuruşa, 10 lira 38 kuruş olan elma 44 lira 49 kuruşa, 115 lira olan kuru incir 476 lira 9 kuruşa markette satıldı. Temmuz ayında fiyatı en fazla artan eser markette limon, üreticide yumurta olurken, fiyatı en fazla düşen eser ise hem markette hem de üreticide karpuz oldu.”
Temmuz ayında markette 37 eserin 24’ünde fiyat azalışı oldu
Bayraktar, konuşmasını söyle sürdürdü:
“Temmuz ayında markette 37 eserin 13’ünde fiyat artışı, 24’ünde fiyat azalışı oldu. Markette fiyatı en fazla artan eser yüzde 36,2 ile limon oldu. Limondaki fiyat artışını yüzde 32,9 ile elma, yüzde 13,9 ile yumurta, yüzde 12, 6 ile maydanoz takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan eser ise yüzde 42,4 ile karpuz oldu. Karpuzdaki fiyat düşüşünü yüzde 27,8 ile patates, yüzde 25,5 ile Antep fıstığı, yüzde 21,2 ile kabak izledi.”
“Üreticide 29 eserin 13’ünde fiyat düşüşü görüldü”
TZOB Başkanı Bayraktar, “Temmuz ayında üreticide 29 eserin 7’sinde fiyat artışı olurken, 13’ünde fiyat düşüşü görüldü. 9 eserde ise fiyat değişimi olmadı. Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 48,4 ile karpuzda görüldü. Karpuzdaki fiyat düşüşünü yüzde 33,3 ile kabak, yüzde 29,4 ile havuç, yüzde 21,4 ile kuru kayısı izledi. Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 25,5 ile yumurtada görüldü. Yumurtadaki fiyat artışını yüzde 13,5 ile yeşil soğan, yüzde 10,8 ile marul izledi” tabirlerine yer verdi.
“İklim değişikliği tarım kesimini olumsuz etkiledi”
Üreticideki fiyat değişiminin nedenlerine de değinen Bayraktar, şunları kaydetti:
“İklim değişikliğinden kaynaklanan çok sıcaklar ve şiddetli yağışlar birçok kesimi olduğu üzere tarım kesimini de olumsuz etkiledi. Çok sıcaklar tarım eserlerinde hasara ve randımanda kayıplara neden oldu. Yeşil soğan, marul, yeşil fasulye ve maydanozda yaşanan fiyat artışı arzdaki azalmadan kaynaklandı. Yeşil mercimeğin fiyatı yeni dönem eseri olmasından ötürü yükseldi. Karpuz, kabak, salatalık ve sivri biberde ağırlaşan hasatla birlikte eser arzındaki artış fiyatların düşmesine neden oldu. Havuçta talepteki azalma fiyatın düşmesine neden oldu. Yumurtada arz ve talepteki değişimlerden kaynaklı fiyatta yükselme yaşandı.”