Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından, Türkiye’nin UDY siyasetinin genel çerçevesini çizmek ve bu alandaki uygulamalara rehberlik etmek üzere hazırlanan “Türkiye UDY Stratejisi (2024-2028)” yayımlandı.
Buna nazaran, Türkiye, son 20 yılda gerçekleştirdiği ıslahatlar, sahip olduğu ekonomik ve siyasi istikrar, genç ve dinamik nüfus yapısı, jeostratejik pozisyonu üzere pek çok öge sayesinde bu alanda büyük bir ivme yakaladı.
Stratejiye nazaran, 1973-2002 devrinde yalnızca 15 milyar dolar yatırım alan Türkiye, 2002-2023 devirde ise 262 milyar dolar yatırım çekti. Son 20 yılda, Türkiye’nin UDY’den aldığı hisse yüzde 0,2’den yüzde 0,9’a yükseldi.
Bu periyotta, Türkiye’de faaliyet gösteren memleketler arası sermayeli şirket sayısı 5 bin 600’den 82 bin 700’e yükselirken, ülkeye çekilen UDY’nin cari istikrara ortalama katkısı yüzde 40 oldu.
Startup’lara yapılan yatırımlar UDY’de kıymetli bir yer tutmaya başladı
Ayrıyeten, stratejide, son yıllarda teknoloji teşebbüslerine (startup) yapılan yatırımların UDY akımlarında kıymetli bir yer tutmaya başladığı belirtiliyor.
Türkiye’nin, sağlıklı bir girişimcilik ekosisteminde bulunması gereken tüm paydaşlara sahip durumda olduğu kaydedilen stratejide, Türkiye’nin, güçlü bir girişimcilik kültürünün varlığı, genç, dinamik ve geniş yetenek havuzu ile gerçekleştirilen ıslahatlar sayesinde teknoloji girişimciliği alanında bölgesinde ön plana çıktığı vurgulandı.
Stratejide yer alan bilgilere nazaran, erken etap yatırımlarda, 2010-2020’de yıllık ortalama 104 süreç üzerinden 74 milyon dolarlık yatırım alan Türkiye’nin teşebbüs ekosistemi, 2021-2023’te tarihi tepelerine ulaşarak yıllık ortalama 338 süreç aracılılığıyla 1,33 milyar dolarlık yatırım çekti.
Türkiye’de unicorn düzeyine ulaşan teşebbüs sayısının 5’e ulaştığı belirtilen stratejide, decacorn düzeyine ulaşan teşebbüs sayısının ise 2 olduğu söz edildi.
Türkiye’ye gelen UDY’ler gerçek iktisadın gelişimine değerli katkılar sundu
UDY’nin Türkiye iktisadına katkısına da yer verilen stratejide, memleketler arası sermayeli şirketlerin 2006’daki kayıtlı istihdamı 500 bin kişi düzeylerinde iken 2021’de 1 milyon 320 bine ulaştığı bilgisi paylaşıldı.
Bu şirketlerin, Türkiye’deki toplam kayıtlı istihdam içerisindeki hissesi ise 2006’da yüzde 7,6’dan 2021’de yüzde 8,8’e yükseldi.
Türkiye UDY Stratejisi’nde verilen bilgiye nazaran, 2006-2021 devrinde Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 31’i memleketler arası sermayeli şirketler tarafından yapıldı. Bu şirketlerin ihracatı 2006’da 25 milyar dolar düzeylerinden, 2021’de 63 milyar doların üzerine çıktı.
Kelam konusu devirde, milletlerarası sermayeli şirketlerce yapılan ihracatın yüzde 61’i orta-yüksek ve yüksek teknolojili eserlerden oluşurken, bu oran, Türkiye ortalamasının üzerinde seyretti.
Stratejide Türkiye’ye gelen UDY’lerin yalnızca cari açığın finansmana takviye olmakla kalmadığı, birebir vakitte, memleketler arası sermaye ile kurulan şirketlerin Türkiye’de yürüttüğü faaliyetler sayesinde gerçek iktisadın gelişimine de değerli katkılar sunduğu vurgulandı.
AR-GE harcamalarına da yer verilen stratejide, bu devirde Türkiye’deki toplam özel kesim AR-GE harcamalarının yüzde 30,3’ünün milletlerarası sermayeli şirketlerce yapıldığı kaydedildi. Bu şirketler, bahsi geçen devirde yıllık ortalama 730 patent başvurusu yaparken, AR-GE yapan milletlerarası sermayeli şirket sayısı da 6 katına çıktı.
Stratejiye nazaran, bu devirde, memleketler arası sermayeli şirketler, toplam tedariklerinin yüzde 71,8’ini yerelden gerçekleştirdi.