Yılmaz, İstanbul Finans Merkezi Halkbank Genel Müdürlüğü Binası’nda düzenlenen Türkmedya Finans Tepesi’nde yaptığı konuşmada, İstanbul’un yalnızca tarihi ve kültürel merkez değil, birebir vakitte çok değerli bir ticaret ile iktisat merkezi, global bir kent olduğunu belirtti.
İstanbul Finans Merkezinin, ülkenin finans alanında, hem bölgesinde hem dünyada global manada daha güçlü bir aktör haline gelme iradesinin somut bir yansıması olduğunu kaydeden Yılmaz, merkezin yalnızca fiziki bir yer olarak değerlendirilmemesi gerektiğini söyledi.
Yılmaz, global olarak bakıldığında bugün en kıymetli trendin dijital ve yeşil dönüşüm olduğunu, ülke olarak ortaya koydukları kalkınma planlarında, orta vadeli programlarda da bunun altını çizdiklerini söz etti.
Bir yandan istikrar programı yürüttüklerini, bir taraftan da kalkınma savlarını devam ettirdiklerini lisana getiren Yılmaz, bu ikisini eş vakitli olarak yönetmeye, yürütmeye çaba ettiklerini bildirdi.
Türkiye’nin bölgesinde ve global ölçekte tezleri olan bir ülke olduğuna işaret eden Yılmaz, şunları söyledi:
“Bunu da yapabilmenin yolu elbette güçlü bir iktisattan geçiyor. Cumhuriyet’i kuranlar, Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere kurucu takımların da o günkü bakış açısına geri dönerseniz şunu görürsünüz; Bağımsız bir ülke, gerçek manada bağımsız bir ülke olmanın koşulu güçlü bir ekonomik yapıyı inşa etmekten geçiyor. Askeri muvaffakiyetler, güvenlikle ilgili muvaffakiyetler çok çok kıymetli alışılmış. Lakin iktisatta başarılı değilseniz, teknoloji üretmiyorsanız, eğitim sisteminizden öbür altyapılarınıza kadar güçlü bir yapı inşa etmediyseniz, bugün, bugünkü dünyada ayakta kalmanız mümkün değil. Diğerlerinin tesirine açık hale gelirsiniz.”
Yılmaz, iktisat siyasetlerini bu anlayışla, bir taraftan ülkeyi güçlü bir noktaya taşıma, öbür taraftan da halkın, insanların refahını daha yüksek noktalara taşıma perspektifiyle kararlı bir biçimde sürdürdüklerini ve bunun için kapsamlı siyasetler uyguladıklarını söz etti.
Geçen yıl Türkiye iktisadının, dünya yüzde 3 büyürken, yüzde 5,1 büyüdüğünü anımsatan Yılmaz, bu yılın 9 ayında uyguladıkları sıkılaştırıcı siyasetlere karşın iktisadın yüzde 3,2 büyüme kaydettiğini ve büyümenin istikrarlı yapıda devam ettiğini söyledi.
Yılmaz, dünyadaki talep şartları olumsuz olduğu halde, bilhassa en temel pazar olan Avrupa ve Avrupa Birliği’nde önemli manada ekonomik sıkıntılar yaşandığı halde, büyümenin neredeyse sıfırlar civarında olduğu bir devirde ihracatı artırmayı başardıklarını, cari açığı düşürdüklerini, dış talebin büyümeye katkısını artırdıklarını ve gelecek sene biraz daha olumlu bir perspektifleri olduğunu kaydetti.
Büyümeyi istikrarlı bir yapıda sürdürme iradesini devam ettireceklerini belirten Yılmaz, bu çerçevede de mal yahut hizmet ihracatı odaklı bir anlayışla Türkiye iktisadını büyütmeye, geliştirmeye devam edeceklerini lisana getirdi.
– “Bu yılki yıl sonu varsayımımız 15 bin doların üstünde bir kişi başına gelire ulaşmak”
Cevdet Yılmaz, ulusal gelirin geçen yıl birinci kez 1 trilyon dolar düzeyini geçtiğini belirterek, “1,1 trilyonu da geçti aslında. Bu yıl beklediğimiz 1,3 trilyon dolar düzeyini aşması ve Orta Vadeli Programı’mızdaki maksadımız 2027 yılında 1,8 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşmak. Geçen yıl kişi başına gelirimiz 13 bin 243 dolar olarak gerçekleşti. Bu yılki yıl sonu varsayımımız 15 bin doların üstünde bir kişi başına gelire ulaşmak. 2027’lere, 2028’lere geldiğimizde ise 20 bin dolarlık bir kişi başı gelire ulaşmayı hedefliyoruz. Bu tarafta politikalarımızı sürdürüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Para siyasetlerinde sıkılaştırıcı siyasetlerin uygulandığı, dünyada, bölgede birçok jeopolitik aksiliklerin yaşandığı bir ortamda Türkiye’nin istihdam üretmeye devam ettiğini vurgulayan Yılmaz, iş gücü piyasalarının son derece olumlu olduğunu, 2024 yılı Ekim ayı prestijiyle toplam istihdamın 33 milyonu aştığını söyledi.
Yılmaz, işsizliğin hayli müddettir tek haneli sayılarda devam ettiğini ve yüzde 8,8 civarında olduğunu belirterek, Orta Vadeli Program’da öngördükleri sayıların altında bir işsizlikle devam ettiklerini lisana getirdi.
Geçen yıldan bu yana iktisadın 1 milyonu aşkın bir istihdam oluşturduğunu kaydeden Yılmaz, bunun çok sevindirici olduğunu belirtti.
Yılmaz, istihdam dostu bir büyümeyi sürdürmenin temel siyasetlerinin ortasında olduğunu tabir etti.
– “Enflasyonu düşürmeyi temel öncelik haline getirmiş durumdayız”
Yılmaz, en değerli sorunlarının enflasyon olduğunu vurgulayarak, söyle devam etti:
“Hep şunu söylüyoruz hükümet olarak, ‘Vatandaşımızın önceliği neyse, bizim önceliğimiz de odur. Vatandaşımız hangi bahisten şikayet ediyorsa, sorun var diyorsa bizim için de temel sorun odur.’ Hasebiyle bugün enflasyonla çabayı önceliklendirmiş durumdayız. Bir taraftan geçen yıl yaşadığımız zelzelenin yaralarını sarıyoruz. Bir taraftan büyümemizi istikrarlı bir biçimde sürdürmeye çalışıyoruz. Başka yandan dünyadaki, bölgemizdeki bu jeopolitik tansiyonlarla ilgili önlemlerimizi alıyoruz lakin bir öbür yandan da enflasyonla kararlı bir gayretin içindeyiz. Geçen yıl ortaya koyduğumuz planımız, programımızla yolumuza devam ediyoruz ve belirli aralıklarla olağan ki bu programları güncelliyoruz. Bu da çok doğal. Zira, iktisat dinamik bir alan. Gelişen kaidelere nazaran, gereksinimlere nazaran ana istikametinizi bozmadan kesinlikle bu güncellemeleri yapmanız gerekiyor. Biz de şu anda enflasyonu düşürmeyi temel öncelik haline getirmiş durumdayız. Orta Vadeli Programımızın özünü de aslında bu oluşturuyor.”
Bugün gelinen noktada, geçen yılki oranlarla karşılaştırıldığında cari açıkta dramatik bir düşüş olduğunu gördüklerini lisana getiren Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Geçen yılın ortalarında yüzde 5,5’lere gelmişti cari açığımız, 60 milyar dolarlara yaklaşmıştı. Bugün geldiğimiz noktada yüzde 1’in altında bir cari açıktan bahsediyoruz. Yani cari açığın ulusal gelire oranı olarak baktığınızda yüzde 1’im altına gelmiş durumdayız. Yıl sonu itibariyle de büyük bir ihtimalle yüzde 1’in altında yahut yüzde 1’ler civarında bir cari açıkla bu yılı kapatacağız. Bu çok kıymetli. Zira, Türkiye’nin dış borçlanma gereksinimini, döviz muhtaçlığını aşağıya çekmiş oluyorsunuz. Bir yandan bunu yaparken öbür yandan da risk ögelerini düşürdüğümüz için borçlanmanın maliyetini de düşürmüş oluyoruz. Hem borçlanma gereksinimini, ölçüsünü düşürüyoruz, hem de borçlanmanın maliyetini düşürmüş oluyoruz kamu içinde, özel bölüm için de.”
Yılmaz, haziran ayından bugüne enflasyon oranında 28 puanlık bir düşüş olduğunu, bu eğilimin gelecek devirde de devam etmesini beklediklerini, gelecek yıl bu vakitlere gelindiğinde enflasyondan bugünkü kadar bahsedilmeyeceğini, çok daha düşük düzeylere gelmiş olacağını ve 2026 ile sonrası için tek haneli sayıları hedeflediklerini lisana getirdi.
Özellikle AK Parti hükümetlerinin yönettiği son 20 yıla bakıldığında, enflasyonun çok önemli manada, tarihi ortalamaların altına geldiğini, büyümenin artığını ve toplumsal refahın yükseldiğini gördüklerini belirten Yılmaz, “Son 20 küsur yıla baktığınızda dünyanın ortalama büyümesi yüzde 3,6 olmuş. Ülkemizin yıllık ortalama ekonomik büyümesi 5,4 olmuş. Dünyanın epeyce üstünde bir performans göstermişiz. Siyasi istikrar olmasa, güçlü siyasetler olmasa, bu da fiyat istikrarına yansımasa Türkiye büyümedeki bu performansını gösteremezdi. Münasebetiyle siyasi istikrar, makro ekonomik istikrarla birleştiği vakit sürdürülebilir büyüme oluşturuyor ve bu da toplumsal refahı artırmış oluyor. Önümüzdeki devirde de tıpkı anlayışla devam edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Yeşil dönüşümü çok değerli görüyoruz”
Cevdet Yılmaz, 2024 yılı Ekim ayı prestijiyle bankacılık sisteminin etkin büyüklüğünün 31 trilyon lira düzeyine ulaştığını, dalın güçlü bir yapısı olduğunu belirtti.
Katılım bankacılığında da değerli gelişmeler sergilendiğini lisana getiren Yılmaz, iştirak bankacılığı oranının 2013 yılında yüzde 5 düzeyindeyken, bugün gelinen noktada yüzde 8 düzeylerini aştığını söyledi.
Yılmaz, kamuda, gerçek iktisatta, finansta olsun önlerindeki 5-10 yılı şekillendirecek en kıymetli gelişmelerden birinin yapay zeka olduğuna işaret ederek, hükümet olarak yapay zekayla ilgili hareket planlarını hazırladıklarını ve çok çeşitli faaliyetler yürüttüklerini, üretken yapay zekanın altını çizdiklerini kaydetti.
Önlerindeki periyotta yeşil dönüşüm konusunun da değerli olduğunu vurgulayan Yılmaz, yeşil dönüşümün firmaların daha verimli, daha rekabetçi hale gelmesi, ülkenin cari açığının düşürülüp daha istikrarlı bir formda yoluna devam etmesi bakımında da makro siyasetleriyle dengeli olduğunu söz etti.
Yılmaz, bunun da ötesinde yeşil dönüşüm konusunda çevreyi muhafaza, kendilerine emanet olan varlıkları gelecek jenerasyonlara aktarma sorumlulukları olduğunu belirterek, “Dolayısıyla yeşil dönüşümü çok değerli görüyoruz. Dünyadaki finansal sistemin de buna nazaran dönüşmeye başladığını gözlemliyoruz. Yeşil dönüşüme, sürdürülebilir kalkınmaya daha fazla ve daha düşük maliyetle erişim mümkün. Bunun için finans kesimimizin kesinlikle hazırlıklar yapmasında yarar var. Biz de kamu olarak İklim Kanunu’nu olgunlaştırmış durumdayız. Meclis’imizin uygun bir takviminde gündemine gelecektir.” dedi.
– “Bizim üçüncü ülkelere karşı hudutta karbon düzenlememizi hazırlamamız gerekiyor”
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, İklim Kanunu’yla birlikte yeni bir emisyon ticaret sistemi kurduklarını belirterek, şunları kaydetti:
“AB’nin sonda karbon düzenlemesi mahzurunu de bir manada böylelikle aşmış olacağız. Biz düzenleme yapmasak AB’nin bizim ihracatçılarımızdan alacağı vergileri biz almış olacağız bu düzenlemelerle. O elde ettiğimiz kaynağı da endüstrimizin yeşil dönüşümüne takviye olarak geri vereceğiz. Böylelikle endüstrimizin daha güçlü, daha rekabetçi ve daha yeşil bir üretim yapmasına da katkıda bulunacağız. Ben arkadaşlarımıza daima şunu söylüyorum. Bir taraftan da bizim üçüncü ülkelere karşı hudutta karbon düzenlememizi hazırlamamız gerekiyor. Dünya artık bu tarafa gerçek gidiyor. Bir taraftan da bizim ticaret siyasetlerimizin bir modülü haline bunu getirmemiz gerekiyor. Yapacağımız bu. İklim Kanunu’yla emisyon ticaret sistemi kuracağız. Muhtemelen İstanbul Ticaret Merkezi birebir vakitte güçte milletlerarası bir ticaret dönüşecek vakitle. Bunu da hedefliyoruz. Münasebetiyle hassas dallarımızın, karbon üreten kesimlerimizin geçiş sürecini de kolaylaştırmış olacağız.”