Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TBMM Genel Şurasında, Bakanlığının 2025 yılı bütçesine ait sunum yaptı.
Kacır, otomotiv, beyaz eşya ve çelik üretiminin 16,5 milyon tondan 34 milyon tona yükseldiğini ve demir-çelik ihracatının 3,5 milyar dolardan 27 milyar dolara çıktığını vurgulayarak, “Yeşil dönüşüm yatırımlarıyla karbon ayak izinin azaltılması ve endüstrimiz için kritik ehemmiyete haiz paslanmaz çelik üretimi yatırımının ülkemize kazandırılması öncelikli maksadımız.” diye konuştu.
İhracatın dokuma ve hazır giyside 12 milyar dolardan 33 milyar dolara, mobilyada 291 milyon dolardan 4,5 milyar dolara, deri eserlerinde 644 milyon dolardan 2,1 milyar dolara yükseldiğini belirten Kacır, tasarım ve markalaşmayla bu dallarda yeni muvaffakiyet kıssaları yazmaya devam edeceklerini söyledi.
– “İmalat endüstrisinin yıllık ihracatı 241 milyar dolara yükseldi”
“Tüm dallarda imalat endüstrisinin yıllık ihracatını 34 milyar dolardan 241 milyar dolara yükselttik.” diyen Kacır, son 22 yılda imalat sanayi katma kıymetinde dünyadaki hisselerinin yüzde 0,7’den 1,33’e ulaştığına işaret etti.
Kacır, ihracatın dünyadaki hissesinin yüzde 0,55’ten 1,07’ye yükseldiğini ve OECD ülkeleri ortasında sanayi üretimi artışında Türkiye’nin birinci sırada geldiğini vurgulayarak şöyle devam etti:
“Türkiye, Çin’den sonra Orta Avrupa’ya kadar uzanan nesilde en fazla eseri rekabetçi halde en fazla ülkeye ihraç edebilen ülkedir. Vakit artık Ulusal Teknoloji Atağı ile ekonomik ve teknolojik bağımsızlığımızı tahkim etme, Türkiye’yi muasır medeniyetler düzeyinin üzerine taşıma vaktidir. Bu atılımın öncüsü, savunma sanayimizdir. Türkiye’ye İnsansız Hava Aracı vermediler, dünyanın en gelişmiş İHA’larını, SİHA’larını ürettik. Herkes bilsin ki hangi alanda, zımnî açık ambargo konuluyorsa, Türkiye o alanda daha büyük işler yapacaktır. Hangi sistemler Türkiye’den esirgeniyor, hangi eserler Türkiye’ye verilmiyorsa, Türkiye daha uygunlarını kendi imkanlarıyla geliştirecek, üretecektir. Savunma endüstrisindeki üretim kabiliyetimiz, sadece Türkiye’nin değil, dost ülkelerin de gereksinimlerini karşılayan tahlillerin geliştirilmesini sağlıyor. 2002’de 250 milyon dolar olan savunma ve havacılık ihracatımız bu yıl 6,5 milyar dolara erişiyor. Daha süratli ve daha ileri menzile gidebilecek füzeler geliştirmek, elektronik harp kabiliyetlerimizi yükseltmek, katmanlı hava savunma sistemlerimizin her türlü tehdide karşılık vermesini sağlayacak Çelik Kubbe projesini tamamlamak, havada, karada, denizlerde insansız sistemlerimizin yetkinliklerini geliştirmek ve uzaya bağımsız erişebilmek için daha çok çalışacağız. Hiç kimsenin, Türkiye’ye ziyan vermeyi aklının ucundan dahi geçiremeyeceği bir caydırıcılık düzeyine kesinlikle ulaşacağız. Biz bu topraklarda konut sahibiyiz. Mesken sahibinin üzerine kapıyı kapattığını zanneden, kendisi dışarda kalır. Bu hakikati masada vurgulamakla kalmayacak, alanda ispat etmeye devam edeceğiz.”
– “İleri teknoloji yatırımlarını daha fazla önceliklendireceğiz”
Kacır, TÜBİTAK eliyle bu yıl 186 üniversite ve 2 bin 769 firmanın 9 bin 988 projesine 9 milyar lira dayanak sağladıklarını belirterek, 22 yılda teşvikleri sonucunda yıllık AR-GE harcamalarının 1,2 milyar dolardan 16,1 milyar dolara, AR-GE çalışanı sayısının da 29 binden 291 bine çıktığını söz etti.
Yerli patent müracaatlarında dünyada 12’inci, marka müracaatlarında 6’ıncı, tasarım müracaatlarında ise 2’inci sırada olduklarını vurgulayan Kacır, “Orta yüksek ve yüksek teknolojili eserlerin yıllık ihracatı 10 milyar dolardan 97 milyar dolara yükseldi. Bu yılın 11 ayında 10 bin 487 yatırım için teşvik dokümanı düzenledik, 227 bin istihdamın önünü açtık. Önümüzdeki periyotta, teşvik sistemimizin seçiciliğini, mahallî odağını ve takviye aktifliğini daha da artıracak, ileri teknoloji yatırımlarını daha fazla önceliklendireceğiz.” dedi.
– Gaye, yılda en az 1 milyon elektrikli araç
Hedeflerinin, otomotiv kesiminin yeni mobilite ekosistemine dönüşümünde ülkeyi liderliğe taşımak olduğunun altını çizen Kacır, şunları söz etti:
“Bunun en kıymetli adımını, Türkiye’nin arabası Togg ile attık. 1,5 yılda 45 bin Togg sahipleriyle buluştu. Togg’u güçlü halde desteklemeye, Togg’un milletlerarası ölçekte rekabetçiliğini sağlayacak adımlar atmaya devam edeceğiz. Elektrikli arabalara ve yeni teknolojilere yönelik gösterdiğimiz kararlılık, Ford, Toyota, Renault üzere birçok global markanın yeni kuşak araç üretimlerini Türkiye’ye taşımasının önünü açtı. Tıpkı vakitte daha evvel ülkemizde üretim gerçekleştirmeyen otomotiv markaları için ülkemizi çekim merkezi haline getirdi. Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi BYD, yıllık 150 bin elektrikli araç kapasiteli üretim tesisini ve yenilikçi teknolojilere yönelik AR-GE merkezini Manisa’da kuracak. Dalımıza benzeri nitelikte yeni yatırımlar kazandırmak ismine global firmalarla görüşmelerimiz devam ediyor. Amacımız, yılda en az 1 milyon elektrikli araç üretim kapasitesine süratle ulaşmaktır.”
Halihazırda savunma endüstrisinin muhtaçlık duyduğu çiplerde tasarım ve yerli üretim kabiliyetine sahip olduklarını belirten Kacır, “Önümüzdeki devirde yeni bir çip üretim tesisiyle savunma, otomotiv, beyaz eşya üzere sanayilerde kullanılacak sensörlerin tasarım ve imalatını ülkemizde gerçekleştireceğiz. HIT-30 programında çip davetiyle da 65 nanometre ve daha ileri teknolojide yatırımlar için 5 milyar dolarlık takviye sağlayacağız.” diye konuştu.
– “Karbonsuzlaşma projelerine 71 milyar dolar”
Son 1 yılda 11 OSB, 7 Sanayi Bölgesi, 5 sanayi alanı ilan ettiklerini lisana getiren Kacır, 33 OSB genişleme alanıyla birlikte 106 milyon metrekare yeni yatırım alanı oluşturduklarını söyledi.
Kacır, maksatlarının planlı sanayi alanlarının ülke genelindeki hissesini yüzde 1’e yükseltmek olduğunu vurgulayarak şöyle konuştu:
“Raylı sistemlerle limanlara bağlanmış, kümelenme anlayışıyla verimlilik, yeşil yatırımlarla sürdürülebilirlik asıllı kurulmuş OSB’ler ve sanayi bölgeleri Türkiye’nin üretim gücünün yükselmesinde çarpan tesiri oluşturmaya devam edecek. Sürdürülebilir, verimli ve çevreci bir üretim altyapısı kuruyoruz. Bu anlayışla, alüminyum, çelik, gübre, çimento kesimleri için Düşük Karbonlu Yol Haritalarımızı hazırladık. Bu 4 dalda karbonsuzlaşma projeleri için 2053 yılına dek 71 milyar dolarlık yatırım muhtaçlığı öngörüyoruz.”
– Ulusal hibrit roket motorunda ateşlemeler başarılı
Kacır, bilim ve teknolojide argüman sahibi bir Türkiye için uzayın sunduğu fırsatlardan da en üst seviyede yararlanacaklarını tabir ederek, Ulusal Uzay Programı doğrultusunda Türk astronotlar Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever’in uzayda yaptığı bilimsel çalışmaları anlattı.
Yörünge uydu sistemlerinde kabiliyetleri geliştirdiklerini belirten Kacır, “Ay’a erişebilen sayılı ülkeler ortasına girmemizi sağlayacak Ay Araştırma Programı’nda yörüngeler ortası transferde kullanacağımız ulusal hibrit roket motorumuz, 20 ateşleme testini muvaffakiyetle tamamladı. Fırlatma roketleri geliştirmeye yönelik projelerimize devam edecek ve 2030’a dek memleketler arası işbirlikleriyle bir uzay limanı kuracağız. Uzay sanayimizi geliştirecek adımlarla global uzay iktisadından aldığımız hissesi artıracağız.” diye konuştu.
Kacır, dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji şenliği TEKNOFEST ile milyonlarca genci teknoloji geliştirme seyahatine kazandırdıklarını lisana getirerek, 81 vilayetteki 130 Deneyap Teknoloji Atölyesi’nde Geleceğin Teknoloji Yıldızları Programı’nı 4 bin 300 öğrencinin tamamladığını, 34 binden fazla öğrencinin eğitimlerine devam ettiğini söyledi.
TÜBİTAK Girişimcilik Dayanak Programı ile kuruluşunu sağladıkları teknoloji teşebbüslerinin sayısının 2 bin 378’e ulaştığını söz eden Kacır, “Girişimlerin finansmana erişimini kolaylaştırmak üzere fonların fonu ve eş finansman düzeneklerini devreye aldık. 4,1 milyar liralık kamu kaynağıyla 88 milyar liralık sermaye fonunu harekete geçirdik. Pandemi öncesi 10 yıllık devirde teşebbüs sermayeleri tarafından ülkemiz teknoloji teşebbüslerine bir yılda gerçekleştirilen yatırım fiyatı ortalama 66 milyon dolar iken son 4 yılda ortalama 1 milyar dolara ulaştı. 6’sı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteklerinden yararlanan milyar dolar değerlemeyi aşan (Turcorn) 7 teknoloji teşebbüsümüz var.” dedi.
– Emek ağır bölümlere takviye artacak
Kacır, rekabetçi ve inovasyon kabiliyeti yüksek KOBİ’leri, sürdürülebilir kalkınmanın taşıyıcı sütunu olarak gördüklerinin altını çizerek şunları söyledi:
“KOSGEB 1990’da kuruldu ve AK Parti iktidarına kadar 11 yılda yalnızca 4 bin işletmeye 1,2 milyar lira dayanak verdi. Bizim devrimizde ise 1 milyon 300 bin KOBİ’ye 180 milyar lira katkı sunduk. Bu yıl 48 bin KOBİ’mize sunduğumuz takviyeler 10,3 milyar liraya ulaştı. KOSGEB dayanak programlarını girişimcilik, sürdürülebilir büyüme, ölçeklendirme ve global rekabet odaklı olarak yine yapılandırdık. Girişimcilik desteğimizin üst limitini 375 bin liradan 2 milyon liraya çıkardık. Birinci sefer 81 kentimizde düzenlediğimiz teşebbüsçü seçmelerinde 1064 işletme 1,5 milyar lira dayanak almaya hak kazandı. Önümüzdeki devirde, bilhassa emek ağır dallarımızın daha fazla yanında olacağız. Dokuma, hazır giysi, konfeksiyon, deri, ayakkabı ve mobilya üzere istihdam ağır bölümlerde iş gücümüzü muhafaza gayeli yeni dayanak sistemlerini KOSGEB eliyle hayata geçireceğiz.”
Kacır, kalkınma ajanslarına lokal kalkınma projelerini desteklemek üzere bu yıl 1,4 milyar lira, 2025 için 1,8 milyar lira kaynak ayrıldığını, bu yıl bayan girişimciliğine odaklanarak 9 ayda 2 bin 149 bayan girişimciyi desteklediklerini, GAP, DAP, DOKAP ve KOP bölge kalkınma yönetimleri ile hassas tarım, yeşil yol, su kaynaklarının aktif idaresi, kırsal kalkınma ve turizm odaklı büyüme üzere alanlarda yürütülen kalkınma projelerine 2024’te 1,2 milyar lira, 2025 için ise 2,5 milyar lira kaynak ayrıldığını, GAP kapsamında sulamaya açılan alanın ise AK Parti iktidarlarında 199 bin hektardan 664 bin hektara yükseldiğini bildirdi.
Bakan Kacır, şu ifadeleri kullandı:
“2012’den bu yana 12 yıldır yürürlükte olan yatırım teşvik sistemimizde Doğu ve Güneydoğu Anadolu vilayetlerimiz için 1,3 trilyon liralık 18 bin 273 yatırımın, 914 bin istihdamın önünü açan biziz. Doğu ve Güneydoğuda 23 vilayetimizde 24 yeni OSB kurduk. OSB’lerde istihdamı 70 binden 500 bine çıkardık. Yalnızca son 1 yılda oluşturduğumuz ek istihdam 50 binden fazla. Bugüne dek bu bölgelerimizdeki OSB’lere 25 milyar lira bakanlık dayanağı verdik. Lokal Kalkınma Atılımı Programı ile bölgelerimizdeki kaynakları harekete geçirecek, kümelenme anlayışıyla kentlerimizin yetkinlik ve teknoloji üretim seviyesini geliştireceğiz.”
– Sarsıntı bölgesinde yapılan çalışmalar
Deprem bölgesinde yine ihya ve inşa çalışmalarının sürat kesmeden sürdürüldüğünü vurgulayan Kacır, şunları kaydetti:
“6 Şubat sarsıntılarından bu yana, afet bölgesindeki vilayetlerimizde 15 OSB ve 16 Sanayi Sitesi projesi için 10 milyar 76 milyon lira kaynak sağladık. Kalkınma ajanslarımız ve bölge kalkınma yönetimlerimiz eliyle afet vilayetlerimizde gerçekleştirilen 282 projeye 2,9 milyar lira takviyede bulunduk. Sarsıntıdan ağır olarak etkilenen 65 ilçemizde gerçekleştirilen yatırımları, en üst düzeyde yatırım teşvikleriyle destekliyoruz. Bu kapsamda 204 milyar lira yatırım büyüklüğüne sahip, 52 bin 861 şahsa istihdam sağlayacak 1120 yatırım için teşvik evrakı düzenledik. Zelzele felaketinden etkilenen 57 bin 155 KOBİ’ye KOSGEB eliyle 18,6 milyar lira kaynak sağladık.”
Kacır, yurdun dört bir yanını yeni yatırımlarla buluşturmak ve Cumhuriyet’in ikinci asrını “Türkiye Yüzyılı” kılacak işler yapmak için tüm uğraşlarıyla çalışacaklarını kelamlarına ekledi.
– “Muhalefet, büyüyen, gelişen Türkiye’den gurur duysun, bu ülke hepimizin”
CHP Küme Başkanvekili Murat Buyruk, Türkiye’nin sanayi ve teknolojide hak ettiği yerde olmadığını belirterek, “Övüneceğimiz bir şey yok. Övünebilsek hakikaten, biz çok istiyoruz. Övüneceğimiz noktalar var fakat fotoğrafın bütününe baktığımızda güç bir yerdeyiz.” diye konuştu.
Savunma endüstrisindeki atılımları memnunlukla izlediklerini ve takdir ettiklerini lisana getiren Buyruk, fakat eksik kaldığını, Türkiye’nin bunu hak etmediğini, teknoloji düşük ihracat yapılışın bir biçimde çözülmesi gerektiğini söyledi.
DEM Parti Küme Başkanvekili Sezai Temelli, yapılan çalışmaların büyüme ve istihdama katkısı olmadığını argüman ederek, “Militarist hiçbir politikayı desteklemiyoruz. Barış siyasetine katkı yapacak bir araştırmanız varsa gelin bunu anlatın.” dedi.
AK Parti Küme Başkanvekili Abdulahmit Gül, “Türkiye’nin güçlü olması mazlumlar için teminattır.” sözünü kullandı.
Çelik Kubbe’nin Türk savunma endüstrisi için ehemmiyetine işaret eden Gül, “Hepimiz tıpkı kubbenin altındayız. Hepimiz, biriz ve beraberiz. Bunu yapan bir Türkiye var.” diye konuştu.
Gül, “Muhalefet, büyüyen, gelişen Türkiye’den gurur duysun, bu ülke hepimizin.” dedi.
İYİ Parti Küme Başkanvekili Buğra Kavuncu ise “Ben Teknoloji Bakanımıza çok teşekkür ediyorum lakin Sanayi Bakanı’nı duyamadık. Konuşmanın yüzde 90’ı teknoloji lakin endüstriyle ilgili doyurucu bir açıklama yok.” sözünü kullandı.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın “Plan ve Bütçe Komitesi görüşmelerine Sayın Sanayi Bakan Mercedes ile geldi, Togg’a binemedi. Togg’a binen 3 bakan var, Enerji Bakanı, Aile Bakanı, Ulaştırma Bakanı.” diye konuşması üzerine Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, bu iddianın hakikat olmadığını, görüşmelere Togg ile geldiğini söyledi.