Sosyal medyada çabucak hemen her gün karşımıza çıkan bir paylaşım formu: Yurt dışı fiyat karşılaştırmaları.
İthal eserlerin Türkiye’de daha kıymetli olmasına alışmışken, vergilerin yüküyle de bu fiyat farkları ilgi çekiyor.
Derken, bir de Türkiye’de üretilen eserlerin yurt dışında daha ucuz olduğunu görmeye başladık. Bunun nedeni ise çok merak ediliyor.
Ekonomi’den Özder Şeyda Uyanık’ın haberine nazaran; bu olgunun yeni olmadığı arşivlere bakınca görülebiliyor. 1973 yılında gazetelerden bir haber görülürken, Türkiye’de üretilen bir televizyonun Almanya’da benzerinden kıymetli olduğu anlatılıyor.
İthal ürünler
Aynı eserin fiyatının farklılığına yönelik bilinirlik yüksek olurken, kur farklarına rağmen TL bazında birçok eser vergi ve kar marjları nedeniyle Türkiye’de daha yüksek fiyatlara satılıyor. Ünlü telefon modellerinden, ünlü otomobillere fiyat farkları ilgi çekiyor.
Türkiye’de son model bir iPhone fiyatı resmi sitesinde 82 bin 999 TL olurken, ABD resmi sitesinde ise 999 dolar ve 34,7784 TL dolar kuru üzerinden 34 bin 743 TL oluyor.
Lüks segment bir Mercedes için Türkiye’de başlangıç fiyatı 5 milyon 82 bin 500 TL olurken, Almanya’da resmi sitesinde yeniden E serisi araçların başlangıç fiyatı 65 bin 786 Euro yani (36,7823 kur üzerinden) 2 milyon 419 bin 760 TL ediyor.
Türkiye’de üretilen eserlerin kıymetli olmasının nedeni
Türkiye’de üretilen bir eserin Almanya’da ya da ABD’de Türk Lirası bazında daha ucuza satılması, yani birebir eserin Türkiye’ye kıyasla Almanya’da TL cinsinden daha düşük fiyatla sunulması, ekseriyetle piyasa şartları, maliyetler, kur farkları ve ticari stratejilerden kaynaklanır. Bunun nedenleri de şu formda açıklanıyor:
Vergi ve düzenlemeler
Türkiye’de eser fiyatını artıran vergiler (KDV, ÖTV vb.), Almanya’da daha düşük olabilir yahut hiç olmayabilir.
Örneğin, Türkiye’de yüzde 18 KDV ile satılan bir cep telefonu, Almanya’da yüzde 10 KDV ile satılırsa, eser Almanya’da TL bazında daha ucuz kalabilir.
Kur farkı ve sabit döviz çevirimi
Kur dalgalanmaları sırasında firmalar, Almanya’da fiyatlarını sabit döviz kuru üzerinden belirleyebilir. Bu, TL’nin paha kaybetmesi durumunda Almanya’daki fiyatların TL bazında daha düşük görünmesine yol açabilir.
Örneğin, Türkiye’de 1.000 TL’ye satılan bir eser, Almanya’da sabit 50 Euro fiyatla belirlenmiş olsun. Şayet döviz kuru 1 Euro, 20 TL ise Almanya’daki fiyat 1.000 TL olur. Lakin kur 1 Euro, 25 TL’ye çıktığında Almanya’daki fiyat 1.250 TL yerine hala 1.000 TL olur.
Rekabet stratejisi
Firmalar, Almanya’da rekabet edebilmek için fiyatlarını şuurlu olarak düşürebilir. Türkiye’deki fiyat yüksek kalırken, ihracat yapılan pazarda müşteri kazanmak için fiyat düşük tutulabilir.
Türk mobilya firması, Almanya’da yer ya da pazar edinmek için kar marjını düşürerek eserlerini Türkiye’dekinden daha ucuza satabilir.
Arz-talep dengesi
Türkiye’de eser talebi yüksekse, fiyatlar artabilir. Fakat Almanya’da talep düşükse, firmalar eserlerini ellerinden çıkarmak için fiyatları daha düşük tutabilir. Bu durum TL bazında Almanya’daki fiyatların Türkiye’den daha düşük olmasına neden olur.
Türkiye’de tanınan bir dokumacılık markasının eserleri çok talep gördüğü için fiyatlar yüksek olabilirken, lakin Almanya’da marka az bilindiği için eseri daha düşük fiyatlarla sunulabilir.
Lojistik ve dağıtım maliyetleri
Almanya’da lojistik ve dağıtım maliyetleri Türkiye’dekinden daha düşük olabilir. Bu da eserin fiyatını etkileyebilir.
Örneğin, Almanya’da eser direkt büyük market zincirlerine ulaştırılırken, Türkiye’de aracıların fazla olması fiyatları artırabilir.
Hedef pazar farklılıkları
Firmalar, farklı ülkelerde farklı fiyatlandırma stratejileri benimseyebilir. Türkiye’de kar marjı yüksek tutulurken, Almanya’da pazar hissesini artırmak için fiyatlar düşük tutulabilir.
Bir beyaz eşya firması, Türkiye’de yüksek kar elde ederken, Almanya’da fiyatları düşük tutarak müşteri kitlesi oluşturmayı hedefleyebilir.
Devlet dayanakları ve ihracat teşvikleri
İhracatı artırmak için devlet tarafından sağlanan teşvikler, firmaların eserlerini yurt dışında daha düşük fiyatlarla sunmasına imkan tanıyabilir.
Bir dokuma üreticisi, ihracat için vergi indirimi yahut nakliye takviyesi alıyorsa, Almanya’daki fiyatını düşürebilir.
Dövizle gelir ve kar stratejisi
Firmalar, döviz çıkarı elde etmek emeliyle yurt dışındaki fiyatlarını düşük tutabilir. Döviz kuru avantajıyla Türkiye’deki maliyetlerini basitçe karşılayabilirler.
50 Euroya satılan bir eser, 1 Euro 25 TL olduğunda firmaya 1.250 TL kazandırır. Türkiye’de birebir eser 1.000 TL’ye satılsa bile firma döviz yararını tercih edebilir.
Damping
Firmalar, iç piyasada satamadıkları eserleri yurt dışına maliyetin altında fiyatlarla ihraç edebilir. Bu, Almanya’daki fiyatların TL bazında daha düşük görünmesine neden olur.
Yurt dışı üretim
Son olarak Türkiye’nin son yıllarda maliyetlerin yüksek olduğu söylenerek birçok ülkede üretim merkezi kuran yerli firmaları bu ülkelerde üretim yapıyor ve birtakım teşvik, vergi ya da lojistik avantajlarından faydalanıyor olabilir.
Örneğin Türk markası olup Mısır’da üretim yapan emek ağır bölümlerin, maaş maliyetleri kur üzerinden daha uygun kalırken, ülkenin birçok ticaret mutabakatı da bulunduğundan kimi ülkelere ihracatta daha uygun şartlardan faydalanılıyor.
Türkiye’de üretilen bir eser buradaki maliyetler üzerinden fiyatlandırılarak satılıyor ve İtalya’da satılan Türk bir markanın eseri Mısır’dan gidiyor olabilir. ABD’li birçok markanın Çin, Tayvan, Bangladeş’te üretim yapması üzere bir örnek de burada gerçekleşiyor.
Enflasyonla bozulan fiyatlama davranışları
Türkiye’de kur ve enflasyondaki seyrin fiyatlamalarda belirsizlik yaratmasıyla burada bozulan dengelerin tüketimi öne çekmesi üzere üretimde de fiyat artışlarını öne çekmesi yani gelecekte yapılacak artışların ya da bir sonraki hammadde alımlarında yükselmesi beklentisiyle kur ya da bozulan fiyatlama davranışları nedeniyle evvelce yansıtılması da bahis olabiliyor.