Elazığ Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İsimli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer öncülüğünde 6’sı öğretim üyesi ve 6’sı öğrenci olmak üzere toplamda 12 kişilik grup, beyin okuma aygıtı geliştirildi. Geliştirdikleri aygıt ile yapılan testler sonucunda konuşamayan, felç kaldığı için reaksiyon veremeyen insanların kanıları beyne verdiği sinyal alınarak yapay zeka ile fikirleri çeviri ediliyor. Sistemin üretiminden itibaren yapılan deneylerde yüzde 90 muvaffakiyet oranı yakalayan grup, aygıtı daha da geliştirmeyi planlıyor.
”Sistem birden fazla iş yapabilir”
Geliştirdikleri prosedürle beyin sinyallerini okumayı planladıklarını belirten İsimli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer, “Bunun için 3 adet TUBİTAK projesi geliştirdik. Birinci projemizde insanın düşündüğü cümleleri nasıl iddia edebiliriz diye beyin sinyal tabanlı bir sistem geliştirdik. 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ta meydana gelen büyük sarsıntılardan sonra da TUBİTAK 1001 önerisi ile bir proje daha geliştirdik. Bu projede zelzele kaynaklı gerilimin nedenini beyin tabanlı tahlil etmek istedik. Üçüncü projemiz ise lisan tespiti için beyin tabanlı bir model geliştirdik. Biz bu modele düşün ve çeviri et diyoruz. Burada yabancı öğrencilerimiz ve Türk öğrencilerimizden cümleleri düşünmelerini istiyoruz. Bu cümleleri düşündükten sonra beyin sinyallerini kullanarak çevirmek istiyoruz. Bu sistemle birden fazla iş yapılabilir. Öncelikle sıhhat alanında kullanabiliriz. Çok derin hastalığı, felç yahut hiçbir uzvunu kullanamayan hastalarımız için bu aygıtı kullanabiliriz. Bu aygıtla birlikte geliştirdiğimiz yapay zeka tabanlı yazılımla da onların düşündüklerini bireylerin anlayabileceği halde çevirebiliriz. Ayrıyeten biz bunu savunma endüstride de kullanmayı düşünüyoruz. Sonuçta savunma endüstride kullanılan ve üretilen aygıtlar çok değerli aygıtlardır. Ulusal muharip uçağımız Kaan ya da ulusal muharip tankımız Altay’ın şoförleri var, bu şoförlerin anlık olarak düşündüklerini, gerilimlerini ve sıhhat durumlarını otomatik olarak görüntüleyecek bir sistem geliştirmeyi düşünüyoruz. Bunun yanı sıra öğrenme zorluğu yaşayan hastalar için de bu modeli kullanabiliriz. Öğrenme hastalığı yaşayan hastaları tespit ederek neden öğrenme zorluğu öğrendiklerini öğrenebiliriz. Öğrenme zorluğunu da tespit etmek için beyin tabanlı bir harita sunup tıpçılara yardımcı olabilecek bir model sunabiliriz” dedi.
”Yüzde 90 muvaffakiyet elde edildi”
Bu sistemi birinci olarak kendilerinin yaptığını lisana getiren Doç. Dr. Tuncer, “Biz 20 tane cümle kalıbı ile tasarladık ve bu tasarlanan 20 cümle kalıbını iştirakçilere göstererek düşünmelerini istedik ve iştirakçiler bu cümleleri düşünürken EEG sinyallerini topladık. Beyin sinyalleri aldıktan sonra bunları yorumlayabilecek bir yapay zeka metodu geliştirdik. Geliştirdiğimiz yapay zeka metodu ile yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyetler elde ettik. Bu muvaffakiyetleri elde ettikten sonra da 2023 yılında SCI Science Citiation Index mecmuasında yayınımızı çıkardık. Bizden sonra 2023 yıllarının sonuna yanlışsız, işlevsel MR kullanarak Nature’de yayın yapıldı. Onların kullandığı işlevsel MR, çok değerli bir cihazken bizim kullandığımız aygıt daha uygun bir aygıttı. Onlar dünyada ses getirdi ama biz onlardan evvel bu sistemi yaptık. Türkiye’de birinci dünya da ise birincilerden geçmektedir. Gayemiz daha fazla cümle kalıbını düşündürerek insanın, düşündüğü şeyleri kestirim edebilmektir. Bunun için de aygıtları biraz daha geliştirmemiz gerekiyor. Bunun yanı sıra topluma katkı sağlamak için disleksi hastalarına, öğrenme zorluğu çekenleri ve gerilimi girenlerin beyinlerini haritalamak istiyoruz” diye konuştu.